Bibliotheekinitiatieven bij ondersteuning aan Oekraïense vluchtelingen

Bibliotheken maken zich samen met lokale partners sterk voor vluchtelingen en inburgeraars. Ook Oekraïense vluchtelingen en gastgezinnen wordt ondersteuning geboden bij (digi)taalvaardigheden en ontmoeting. Op Biebtobieb (groep Crisibieb-Oekraine) en op andere social media komen initiatieven, tips en ideeën voorbij. Probiblio zette ze voor je op een rij.

Geüpdatet augustus 2022

Bekijk hieronder tips en inspiratie rondom de volgende thema's:

  1. Bibliotheek laat je zien!
  2. Kinderen - over voorlezen en aanbod collectie meertalige prentenboeken.
  3. Lezen, ontmoeting en programmering in de bibliotheek en daarbuiten
  4. DigiTaalhuis - over taalcoaching, materialen en collectie
  5. Achtergrondinformatie

1. Bibliotheek laat je zien!

Met je website

Met een actie

Met de fotostrip ‘Welkom in de bibliotheek’

  • Rijnbrink maakte de fotostrip ‘Welkom in de Bibliotheek’, waarmee nieuwkomers een beeld van het bibliotheekaanbod krijgen. Over het Taalhuis, de rustige studieplekken, digitale kranten en de ruime mediacollectie. ‘Welkom in de Bibliotheek’ is ook in het Oekraïens en in het Russisch verkrijgbaar. 

2. Kinderen

Voorlezen en aanbod collectie meertalige prentenboeken

3. Lezen, ontmoeting en programmering in de bibliotheek en daarbuiten

Leestips

Inzamelen van boeken

  • Bibliotheek Rotterdam verzoekt inwoners om boeken voor Oekraïense vluchtelingen te doneren. Aan de volwassenen biedt de bibliotheek een gratis lidmaatschap van één jaar aan, waarbij zij gebruik kunnen maken van de wifi en andere faciliteiten van de bibliotheek. Ook kunnen ze zes boeken per jaar lenen. 

Programmering

  • Bibliotheek AanZet organiseert meerdere bijeenkomsten over de situatie in Rusland en de Oekraïne in de vorm van lezingen, paneldiscussies, muziek en de mensenbibliotheek.
  • Bibliotheek Waterland organiseerde een warm welkom voor de Oekraïners in Purmerend. Hierbij maakte jong en oud kennis met alles wat de bibliotheek te bieden heeft.

Bed, bad, brood

4. DigiTaalhuis

Taalcoaching

  • Hoe ondersteun je een nieuwkomer die nog geen Nederlands spreekt? Bekijk de tips van het Begint met Taal.
  • Het Taalcafé voor Oekraïners in bibliotheek Altena organiseert Nederlandse lessen.
  • Bibliotheek de Groene Venen biedt taalwandelingen aan en zoekt daar vrijwilligers voor. 
  • De Wandelwaaier biedt gesprekskaarten voor wandelende taalkoppels. Op een leuke en inspirerende manier raken mensen wegwijs in de lokale omgeving

Financiering taalcoaching

  • Gemeenten mogen de WEB-gelden inzetten voor non-formele en formele cursusaanbod aan Oekraïners. Per gemeente kan verschillen hoe dit wordt ingericht, afhankelijk van het aantal op te vangen vluchtelingen en het beschikbare budget. Voorwaarde is wel dat men ingeschreven is in de Basisregistratie Personen (BRP) en daarmee een ingezetene is.
  • De Regeling opvang ontheemden Oekraïne biedt ook mogelijkheden. In deze regeling is nadrukkelijk opgenomen dat gemeenten naast recreatieve, ook educatieve activiteiten mogen aanbieden Activiteiten die gericht zijn op een eerste kennismaking met, of het leren/verbeteren van de Nederlandse taal worden ook genoemd. Deze regeling kan dus ingezet worden door gemeenten voor het opzetten van een educatief aanbod in de gemeente als dagbesteding. Daarbij kan gedacht worden aan taallessen aan Oekraïners op de opvanglocatie.

Materiaal om de Nederlandse taal te leren

  • SpreekTaal 1 is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers die nieuwkomers begeleiden. Het bevat onder andere een grote hoeveelheid levensechte dialogen (gratis te beluisteren), met opdrachten om te oefenen met luisteren en spreken. In de handleiding achterin lees je hoe je samen met de opdrachten aan de slag kunt.
  • Oefenen.nl heeft een speciale pagina 'Nederlands leren voor Oekraïners' gemaakt, met taalprogramma’s voor starters en tips voor begeleiders, coördinatoren en taalvrijwilligers. Zodat je nieuwkomers zo snel mogelijk kan helpen. 
  • BOOM (via KB) heeft de Diglin+ alfabetiseringsmethode voor anderstalige jongeren en volwassenen ingericht voor zelfstandig leren en geschikt voor ongeschoolde leerders. 
  • Introduction to Dutch van de Rijksuniversiteit Groningen, leert de basis Nederlands: spreken, schrijven en begrijpen. Een gratis introductiecursus vreemde talen.

Oekraïens – Nederlands vv: Materiaal om de taal te leren

Collectie

  • Tip van de Vlaamse collega’s. Wil je graag (meer) Oekraïense boeken aanbieden in je bibliotheek, maar weet je niet goed welke je moet bestellen? Medewerkers van het Oekraïense BoekenInstituut (UBI) hebben twee catalogi met Oekraïense boeken samengesteld die hierbij kunnen helpen. Eén catalogus lijst met kinderboeken, de andere bevat boeken voor volwassenen.
  • Een speciale collectie samenstellen voor Oekraïense vluchtelingen? Rijnbrink geeft je acht tips en overwegingen die je hierbij helpen.
  • NBD Biblion heeft een thema-aanbieding Oekrainstalige boeken gemaakt (juni). De komende tijd wordt het aanbod Oekraïense titels uitgebreid. Deze titels komen NIET in het weekaanbod.

Digitaal

In de bibliotheek kan iedereen gratis gebruik maken van computers, ook als je geen lid bent. Je kunt internetten, documenten kopiëren en printen. In iedere bibliotheek kun je je mobiel opladen en is er gratis wifi. Ook zijn er digitale programma’s om te oefenen.

  • Klik & Tik-De start is bestemd voor mensen zonder computerervaring en wordt ook in het Engels aangeboden.

E-books en luisterboeken in het Oekraïens

De KB zorgde voor een brede selectie van e-books en luisterboeken voor de online bibliotheek. Partner Odilo heeft een gratis app beschikbaar gesteld, bedoeld voor alle Oekraïense vluchtelingen in Europa. De app, identiek aan de online Bibliotheek-app, bevat 3000 titels; meer dan 1.700 in het Oekraïens, 500 Engelse titels en een selectie titels in veel andere Europese talen (van Spaans, Engels, Frans en Duits tot Hongaars en Pools). Kijk voor meer informatie op Biebtobieb.

Werk

De behoefte om in onderhoud te willen voorzien en werk te zoeken is groot.

  • De bibliotheek als startpunt voor Oekraïners op zoek naar werk. Het nieuwe actieprogramma NetWERK combineert taalcoaching met het thema 'werk', zodat Oekraïners sneller werk vinden én nieuwe contacten opdoen. Bibliotheken krijgen hierbij ondersteuning van de landelijke organisaties JobOn en Het Begint met Taal. 
  • Het Taalhuis van Bibliotheek Z-O-U-T organiseerde samen met de Rotary Clubs een avond over werken in Nederland; zo’n 35 Oekraïners werden geiformeerd. Het Begint met Taal en JobOn ondersteunden met materiaal en webinar.
  • JOBon organiseert ook regelmatig webinars, grotendeels Oekraïens gesproken, waarin vluchtelingen met elkaar in gesprek gaan over het thema ‘Werken in Nederland - hoe werkt dat?’.
  • 10 tips van JobOn voor Oekraïense vluchtelingen die werk zoeken in Nederland; Oekraïens en Nederlandstalig. 

5. Achtergrondinformatie

Bibliotheken en Oekraïne

Overheidsinformatie

Ondersteuning door NGO’s

Sparren of vragen?

Neem contact op met adviseur Basisvaardigheden Elin Karlmark.