Circusdirecteur in de taalkringloopwinkel

De Lonkende Leestafel ♥ Wouter van Heiningen, directeur | bestuurder Bibliotheek Maassluis, dichter en uitgever. Interview #9 door Karen Bertrams, winter 2017. 

De Lonkende Leestafel is de community die lonely cowboys uit bibliotheken samenbrengt met ondernemende initiatieven om mensen en media al lezend te verbinden. In deze blogreeks gaan we in gesprek met avontuurlijke types. Volgende keer #10: Eline Geursen, nieuw in bibliotheek Bollenstreek.

‘De lichte schalksheid op deze foto benadert het best mijn persoonlijkheid’, zegt Wouter van Heiningen, twintig jaar aan het roer op een plek in Maassluis waar scheepslieden en schuinsmarcheerders elkaar weten te vinden; aan de stamtafel van de bieb. Verbindende factor is de oermoeder van ons allemaal, taal! ‘Het maakt niet uit wat je doet, het gaat om taal, daar ben ik van doordrongen en van daaruit ontstaan geweldige dingen’.

De Bibliotheek oogt bij binnenkomst energiek ‘het is een mix tussen IKEA en de kringloopwinkel, we richten steeds opnieuw in’ en overal zitten groepen mensen met elkaar talig te wezen. ‘150 taalvrijwilligers hebben we opgeleid, er is nu een wachtlijst. Het Taalfront is succesvol.' Goed lopend Mama café, leesclub van jonge Turkse vrouwen, met elkaar sporten in het vadercentrum (voor statushouders). Maritieme onderwerpen doen het goed, we hebben hier het enige Sleepvaartmuseum ter wereld, laatst hadden we 60 man – mannen he? -  over het ontwerpen van containerschepen en het bouwen van havens.

Zijn poëtische inborst zorgt ervoor dat de innerlijke barometer aangeeft wat er het best met wie kan gebeuren, ‘we werken altijd samen’, resulterend in een organisch groeiend taallandschap waarbij het experiment en populisme elkaar afwisselen. Als bij Oscar van den Boogaard tien mensen komen opdagen, gaan we met elkaar om de grote tafel in het café. Met groot plezier denk ik terug aan de beste voorlezer ever: Dries Roelvink, die uit zijn eigen boek (zijn levensverhaal) voorleest. Zijn Amsterdamse manager, zwaar en met goud behangen, gaf toe dat Dries de hele week achterin de auto op weg naar schnabbels, hardop had geoefend. Het resultaat was verbluffend, anderhalf uur over z’n nieuwe auto, zijn jeugd, op kamers in de warme buurt.

Een andere insteek kiezen kan heel goed werken en je verrast er jezelf en je publiek mee. En niets is te gek, gelukkig ben ik zelf eindverantwoordelijk, dus dat helpt. Maarten Biesheuvel vond ik (inmiddels al weer lang geleden) ook een hoogtepunt, met drie telefoontjes naar zijn vrouw Eva tussen de bedrijven van tekeningetjes maken en moppen tappen door. En Kluun, als enige man tussen 110 vrouwen, never a dull moment in de bieb!’

Opgegroeid in Zoetermeer, ‘ze willen wel, maar het gaat nooit een stad worden’, volbracht hij de zestien maanden diensttijd als onderofficier, waarna hij onder andere solliciteerde in de Bijlmerbajes. Na de Amsterdamse FMA was zijn eerste baan bij de bieb in Wateringen, met ‘De Bibliotheek komt naar je toe deze zomer’- acties in Den Haag en optredens als circusdirecteur op het Voorhout. Wilde tijden en heerlijke Haagse herinneringen. 

‘Het zelfbewustzijn van ons team is groot, we doen alles met eigen mensen, die zelf allerlei reuze handige kwaliteiten inbrengen, dus zonder veel geld, wel met veel gut feeling. Dat resoneert goed in de gemeente, onze community, burgemeester en wethouders komen echt opdagen bij dingen en weten heel goed wat we teweeg kunnen brengen. Wat we aan geld tekortkomen, hebben we aan creativiteit teveel.’ De Bibliotheek is supporter van een beweging met aandacht voor de streek, onthaasting en erfgoed; Citta Slow, een Italiaans initiatief tegen de infiltratie van Mac Donalds. Midden-Delfland is de eerste Citta Slow-gemeente en ambassadeur in Nederland. 

Het dichtershart klopt en gecombineerd met ondernemingslust is er nu zijn eigen uitgeverij MUG books. Mug? ‘Klein maar stekelig…  Ik dacht: als ik het voor mezelf kan, waarom dan niet ook voor anderen? Mensen helpen met het in eigen beheer uitgeven van een boek. Ik wilde wel eens een e-book maken met mijn poëzie. Dat was de aanleiding van MUGbooks. De aandacht voor poëzie neemt vooral onder jongeren toe door spoken word en slam poëzie. Gedichten moeten toch behalve geschreven, ook gelezen worden? ‘Zelf heb ik ruim tien meter dichtbundels in mijn huis. ‘Favorieten? Herman de Coninck, (Taal zonder mij, het luisterboek van Kristien Hemmerechts) E. E. Cummings, Charles Bukowski.'

De Lonkende Leestafel blijft voortaan gelukkig verzekerd van poëzie, met ZICHTBAAR ALLEEN, Wouter’s dagelijkse weblog. En als we even haast hebben? Verzint een collega van Wouter een Book-to-go service. Net zo makkelijk. 

Bos in november en jij 

Kleurrijk zal het bos geweest zijn,

afgebladderd groengeel richting roestig bruin.

De grond drassig, paden onduidelijk door

takken en windverwaaide beplanting.

Er zullen wandelaars geweest zijn, ineengedoken

of vol met het gezicht in de waterige zon,

die er wellicht was. Ze zullen afkeurend gekeken hebben

of juist instemmend. Er waren ook vast beukennootjes,

kastanjes of een enkele eikel; de herfst in november

zoals je hem kent, van eerder en plaatjes. Ik herinner het mij niet.

Jij was er.

Wouter van Heiningen

Ook een Lonkende Leestafel interview? Maak een afspraak met Karen Bertrams via kbertrams@probiblio.nl.