Gamen en mediaopvoeding – hoe speel je daar als bibliotheek een rol in?

Speelt je kind, neefje of nichtje nog Minecraft? Of zijn ze al overgestapt op Fortnite en Apex Legends? Dit zijn beide relatief nieuwe games die snel aan populariteit winnen. Raken kinderen nou snel verslaafd aan zulke games? En hoe beperk je als ouder concreet schermtijd, en verlies je je kinderen niet in de digitale game wereld? Het zijn vragen waar je als bibliotheek antwoord op kunt geven!

Het negatieve imago van gamen, is dat terecht?

Er kleeft een negatief imago aan gamen – je raakt eraan verslaafd, het zit gezond buiten spelen in de weg en kan aanzetten tot geweld. Nu valt er op al die punten heel wat af te dingen, wat met enige regelmaat ook gedaan wordt, maar het beeld is lastig uit te bannen.

Als we er wat cijfers bijpakken, zien we dat de gemiddelde Nederlander in 2018 per dag 2 uur en 53 minuten naar de televisie keek. Mensen vinden dit helemaal niet raar – hoogstens confronterend. Maar vertel je op een feestje dat je 3 uur per dag games speelt, dan kijken mensen je waarschijnlijk toch wat verschrikt aan.

Volgens het NJI vertoont 3-4% van de basisschoolleerlingen en leerlingen uit het voortgezet onderwijs problematisch gamegedrag. Dit blijkt uit een vragenlijst met vragen als: Heb je het afgelopen jaar games gespeeld om niet aan vervelende dingen te denken? en Heb je je het afgelopen jaar rot gevoeld als je niet kon gamen?

Gamen kan zeker een probleem vormen om normaal te functioneren, waar vluchtgedrag in een virtuele wereld onderdeel van kan worden – maar het merendeel van de jongeren gamet als hobby naast een gezond en sociaal leven.

Gratis games als business model

Fortnite, League of Legends, Counterstrike GO en nu Apex Legends zijn gratis games. Apex Legends is nu een week oud – het is de nieuwste gratis game met nu al 25 miljoen spelers. Het is een battle royale game waarin 100 spelers in een wereld vechten totdat er 1 team overblijft (ongeveer zoals in de Hunger Games).
Ongeacht dat ook Fortnite een gratis spel is, kreeg de developer het voor elkaar om in 2018 drie miljard winst te maken – best knap voor een gratis product!

Veel ouders zijn zich niet bewust van de trucs in de game die aanzetten tot het uitgeven van geld. Ze vinden het belangrijker om te weten of een spel gewelddadig is of niet. Omdat er in Fortnite geen bloed aan te pas komt, leggen veel ouders de kijkwijzer van 12 jaar naast zich neer.

Iedereen kent inmiddels de Fortnite-dansjes die op elk schoolplein gezien worden. Deze dansjes kun je in de game kopen, evenals een toffe jas, een mooie hoed, een geweldig uitziend wapen… Het kan allemaal als je er wat 'in game currency' voor over hebt (muntjes in het spel). Deze muntjes verdien je langzaam tijdens het spelen van het spel, maar je kunt ze natuurlijk ook gewoon kopen! Als je eenmaal accepteert dat het normaal is om te betalen voor een digitaal goed, is de grens om dat nog een keer te doen erg laag.

Dit geeft veel voorkomende problemen: al het zakgeld gaat op aan gekke hoedjes, of erger – er worden schulden voor gemaakt.

Gokken met lootboxes

Het is hopelijk een gepasseerd station sinds de EU-wetgeving vanaf 2018 nageleefd wordt in Nederland, maar er is jarenlang gebruikgemaakt van virtuele kistjes in games waar goodies in zaten. Die kistjes kreeg je sporadisch bij het spelen, maar je kon ze ook met echt geld kopen. Dan had je 1% kans op een écht tof wapen of outfit. Zo is er een generatie jonge kinderen eigenlijk opgeleid in gokken, zonder dat ouders daar weet van hebben.

Wat kun je als bibliotheek?

Waar leer je als ouder over de risico’s die gamen met zich meebrengt? Hoe kun je die risico’s goed afwegen en realistisch houden? Waar kun je terecht met je vragen rond game-opvoeding, schermtijd en vermoedens van verslaving?

De bibliotheek is een plek waar globaal kennis gedeeld kan worden op het gebied van games – wat is er allemaal, hoe wordt het ingezet en wat zijn de risico’s? Je wil niet de plek zijn die het antwoord heeft op alle vragen – vaak zijn de antwoorden namelijk ook niet zo zwart-wit. Je kunt als bibliotheek globale kennis delen en doorverwijzen naar partners waar dat nodig blijkt.

Een vraag als ‘hoe lang mag mijn kind bezig zijn met een game?’ is met goede bronnen zo beantwoord, maar je kunt als bibliotheek ook het gesprek faciliteren: stimuleer ouders om mee te kijken met hun kind als ze gamen, laat ze vragen te stellen over wat de kinderen meegemaakt hebben in die digitale omgeving en speel een keer mee!

Zo wordt er in de Bibliotheek Midden Brabant (in de Lochal) Level-up gaming georganiseerd met programmering voor ouders én kinderen! Bibliotheek Kennemerwaard is bezig met een programma Veilig gamen samen met AZ en in verschillende bibliotheken worden ouderavonden rond dit thema georganiseerd. Kortom, kansen te over om op een actueel thema te werken aan persoonlijke ontwikkeling! Ik praat er graag met je over, of help je er mee op weg!

Erik Reuvers, ereuvers@probiblio.nl.