HackShield: gamification voor digitale vaardigheden

Misschien heb je de naam HackShield (www.joinhackshield.nl) de afgelopen tijd al eens voorbij horen komen. Adviseur Digitale geletterdheid Erik Reuvers in elk geval wel, maar wat is het nou precies? En wat kun je er als bibliotheek mee? Erik staat hier graag eens bij stil. Zeker ook omdat Probiblio steeds nadrukkelijker samenwerkt met HackShield, de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) en andere partijen om tot een bibliotheekvariant van HackShield te komen.

Update 10 november 2021: inmiddels is het spel HackShield in de bieb een feit! Onderaan deze blog vind je meer informatie.

Wat is HackShield?

HackShield is een transmediale cybersecuritygame voor kinderen tussen de 8 en de 12 jaar oud. Door het spelen van de game leren kinderen zich op een speelse manier te wapenen tegen digitale gevaren. HackShield heeft maar één doel: een volledig cyberveilige generatie (1 miljoen kinderen) die zorgeloos over het web kan navigeren en de oudere generatie hierin kan bijstaan.

Dit doen ze door middel van een reeks Quests (opdrachten), die kinderen steeds eerst laat kennismaken met een bepaald cyberthema (bijvoorbeeld phishing). En vervolgens begeleidt in het overdragen van de inzichten aan hun omgeving, bijvoorbeeld door oma een phishingmail te leren herkennen. Zie het als het samenkomen van de term 'gamification' en het aanleren van digitale vaardigheden. Op speelse wijze worden kinderen wegwijsgemaakt in cyberveiligheid, op een manier waardoor ze het ook aan anderen kunnen uitleggen.

Inmiddels omarmen zo’n 60 Nederlandse gemeentes HackShield. Dat betekent dat cyberveiligheid en de manier waarop kinderen hiermee in aanraking komen, steeds concreter aandacht geniet – ook bij gemeentes.

Waarom Hackshield en bibliotheken?

Volgens het bibliotheekconvenant 2020-2023 zetten bibliotheken zich in voor digitale inclusie en digitaal burgerschap. Dit geldt natuurlijk voor veel doelgroepen, maar voor de jeugd in het bijzonder. “Kinderen die niet digitaal geletterd zijn, zijn de analfabeten van de toekomst”, aldus Natascha Notten, socioloog Radboud Universiteit.

Kinderen hebben een brede ondersteuning nodig bij het leren inschatten van de kansen en gevaren van het internet en het breed ontwikkelen van hun digitale geletterdheid. Bibliotheken spelen hier al een concrete rol in: op school, via digitale programma’s thuis en in de vestigingen. Maar er is altijd vraag naar volledige programma’s die je rond dit thema kunt inzetten.

Daarnaast zet de bibliotheek zichzelf neer als leeromgeving waar iedereen welkom is om te werken aan haar of zijn persoonlijke ontwikkeling. Daar sluit een digitaal aanbod mooi op aan.

Maar is cybersecurity nou echt iets voor de bibliotheek?

Goeie vraag, dat laat ik bibliotheken liever zelf bepalen. Maar stel dat het antwoord 'nee' is, dan heb ik alsnog goed nieuws: er worden speciale Quests ontwikkelt voor bibliotheken! En deze gaan niet zozeer over cybersecurity, maar over informatievaardigheden en mediawijsheid.

Het overkoepelende doel van HackShield in de bibliotheek is: het vergroten van informatievaardigheden en mediawijsheid (bewustwording echt/nep/mis/desinformatie). Daarmee draagt het programma bij aan het kritisch digitaal burgerschap van kinderen tussen 8 en 12 jaar en hun directe omgeving.

De kleine Quest voor individueel gebruik

In samenwerking met HackShield, Probiblio de OBA en het Mediateam wordt een kleine Quest opgeleverd voor individueel gebruik: thuis en in de bibliotheek. De kleine Quest speelt zich af over 3 levels, waarin actief gebruik gemaakt wordt van diverse online bronnen. Zo leren kinderen beter onderscheid maken tussen betrouwbare en onbetrouwbare informatie. Inmiddels staat de verhaallijn en zijn de personages ontwikkelt die de kinderen meenemen op avontuur.

De grote Quest voor leerlingen van groep 7 en 8

Deze Quest is specifiek gericht op leerlingen van groep 7 en 8, die met hun klas onder begeleiding van hun leerkracht naar de vestiging komen om opdrachten te vervullen. In deze Quest zullen dezelfde personages en verhaallijn te zien zijn. Door corona en de sluiting van bibliotheken is er wat vertraging in de oplevering geslopen, maar ook deze opdracht is in ontwikkeling.

Wat kun je doen als bibliotheek?  

We zoeken nog bibliotheken die het interessant vinden om als klankbordgroep te functioneren voor de kleine en de grote Quest. In de eerste klankbordsessie in februari zullen de personages, verhaallijn en leerdoelen van de kleine Quest gedeeld worden. Wil je meedoen of heb je vragen? Neem contact met mij op: EReuvers@probiblio.nl. Ook kun je al gebruik maken van al het materiaal op www.joinhackshield.nl – dus wijs kinderen erop via je digitale middelen!

9 november 2021: lancering HackShield in de bieb

Op dinsdag 9 november was het zover: de bibliotheek-quest van HackShield werd voor het eerst gespeeld in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). Enthousiaste schoolklassen namen in het theater een kijkje in de keuken van HackShield en speelden het spel vervolgens op de jeugdvloer. In groepjes gingen de kinderen met tablets op pad, om scanbare stickers te ontdekken die in de bibliotheek verstopt waren. Daarmee kregen ze AR-beelden ('augmented reality') te zien en werden vragen gesteld over de betrouwbaarheid van informatie. Samen werkten ze zo aan een codewoord om de personages uit de HackShield-wereld te helpen de slechterikken te verslaan.

Lees ook: 'Een kind kan de was doen. Of Cyber Agent worden!' - nieuwsbericht op www.amsterdam.nl

Binnenkort komt er meer informatie beschikbaar voor bibliotheken die ook met dit groepsprogramma aan de slag willen. De verwachting is dat er in het eerste kwartaal van 2022 mee gewerkt kan worden. Wil je op de hoogte blijven van vorderingen, of een keer een gesprek over hoe het in zijn werk gaat? Neem vooral contact met mij op!