Interview over het voorleesbed van de OBA met Sabina Vonk en Annelies Wielaard

De Grote Rebelse Voorleesestafette

Een reuzenbed van 3 bij 5 meter om op voor te lezen: dat is het voorleesbed dat in 2017 tijdens de Uitmarkt en in 2019 bij het 100-jarige bestaan van de OBA werd ingezet om het plezier in (meertalig) voorlezen te laten zien en ervaren. Het bed reisde langs acht Amsterdamse vestigingen. Het werd een groot succes met bijzondere resultaten en effecten.

Dit is een praktijkvoorbeeld van activiteiten die bibliotheken ondernemen op het gebied van meertaligheid. Kijk voor meer voorbeelden op onze pagina 'Meertaligheid in de bibliotheek', onder 'Praktijkvoorbeelden'.

Wat was de aanleiding?

“In 2017 heeft onze programmamaker speciaal voor de Uitmarkt  afspraken gemaakt met diverse samenwerkingspartners om in het weekend van de Uitmarkt een groot voorleesbed neer te zetten in de centrale OBA. Het idee was dat op dit bed voorgelezen zou worden in verschillende talen.”

Doel

“De Uitmarkt is natuurlijk de opening van het culturele seizoen. Als OBA wilden we graag laten zien wat ons aanbod is op het gebied van voorlezen. Niet alleen in het Nederlands, maar ook in andere talen. We hebben het bed ook gebruikt in 2019 bij 100-jarig bestaan van de OBA. Het doel was om mensen naar de bibliotheek te trekken, maar ook om voorlezen in brede zin te stimuleren.”

Opzet

“Centraal stond een heel groot bed van 3 bij 5 meter, waar je met een flink aantal mensen op kan zitten. Dit bed stond op de jeugdetage. De bedoeling was dat er in estafette vorm voorgelezen kon worden. Vooraf konden mensen zich hiervoor inschrijven. Er werd in 6 verschillende talen voorgelezen en ook in gebarentaal. Na de Uitmarkt is het voorleesbed in 2019 gaan reizen in het kader van het 100 jarig bestaan van de OBA. Tussen februari en mei van dat jaar stond het bed in 8 vestigingen. Er werd voorgelezen en er was ook aandacht voor BoekStart en daarmee voor het belang van voorlezen bij de taalontwikkeling van jonge kinderen. Natuurlijk hebben we ook samenwerking gezocht met partijen als de VoorleesExpress en Rose Stories.

“Het bed is speciaal voor ons ontworpen en gemaakt. Het was vooral een hele onderneming om het bed naar alle vestigingen te (laten) vervoeren, omdat het echt een groot bed is! Het verplaatsen van het bed hebben we dan ook uitbesteed.

Wat houdt de Voorleesestafette in?

“De Voorleesestafette in verschillende talen was echt een succes. Er werd doorlopend voorgelezen, steeds 10 à  15 minuten, in verschillende talen door verschillende voorlezers. We hebben dit heel wijkgericht aangepakt: een politieagent, vrijwilligers, een natuurspecialist, bekende mensen uit de omgeving die er een multicultureel karakter aan konden geven. In totaal duurde de estafette 2 à 3 uur en in de centrale vestiging zelfs 4 uur achter elkaar. Een host begeleidde het evenement en zorgde dat de estafette goed aan elkaar werd gepraat. Voorlezers werden geïntroduceerd. Zij vertelden waarom ze op het bed kwamen, waarom ze uit een bepaald boek voorlazen en wat hun motivatie was. Mensen die zich aanmeldden wilden heel graag het plezier in voorlezen delen. En dat straalden zij ook uit. Zij kozen vaak een boek uit hun eigen jeugd. Of een boek dat ze hun eigen kind of kleinkind hebben voorgelezen.”

Kunnen jullie vertellen wat de resultaten en effecten waren?

“Het was een groot succes, want er werd doorlopend in verschillende talen voorgelezen en voor verschillende leeftijden. Het bed was echt een blikvanger en trok de aandacht ook van bezoekers die toevallig voorbij kwamen. Door één onderdeel uit te vergroten konden we ook de rest van ons aanbod voor jeugd onder de aandacht brengen. Het bleek dat ook veel collega’s een andere taal spreken. Ook zij gingen op het bed om voor te lezen in hun moeder- of thuistaal. Dat vonden wij een mooie bijvangst.”

“Het effect was ook dat leden en samenwerkingsorganisaties op structurele basis willen komen voorlezen in een andere taal. Verder was het ook opvallend dat de iets grotere kinderen in de vestigingen er enthousiast op reageerden en direct aansloten in de rij in de hoop om zelf te kunnen voorlezen. Dan was het kwalitatief niet bijzonder hoog, maar heel motiverend. De kleine kinderen hingen aan de lippen van de oudere kinderen. Het voorlezen werd door sommige ouders wel ervaren als echt iets voor kinderen. De ouders bleven vaak naast het bed staan kijken. Maar ook dat verschilde per buurt. Mensen die al meer gewend zijn aan voorlezen, vonden het makkelijker om mee te doen. Het laten zien van de intimiteit van het voorlezen werd als erg waardevol ervaren.”

“Het uitvergroten van ons aanbod, het voorleesplezier laten zien en de zichtbaarheid in een vestiging: dat zijn grote successen! Het bed werkte ook heel verbindend: jong en oud vonden het leuk. Op het bed lag een lappendeken, ontworpen door Studio Maki, en ook dat illustreerde die verbondenheid. Ook collega’s waren enthousiast en gebruiken het bed voor hun programmering. En een bijeffect was dat andere bezoekers een hele positieve ervaring opdeden in de bibliotheek. Een dat is een waardevolle bijdrage aan het imago van de bibliotheek.”

Welke tips kun je meegeven bibliotheken meegeven die ook zoiets willen organiseren?

“Besteed goed aandacht aan het uitnodigen en begeleiden van de voorlezers. Wie nodig je uit, hoe kun je je aanmelden en zorg voor een contactmoment over de datum, tijdstip, vestiging, het boek waaruit voorgelezen wordt en de taal. Dat vergt wel wat organisatie, maar het had echt meerwaarde om te kunnen laten zien wie er kwamen voorlezen uit welk boek en in welke taal. De voorlezers voelden zich welkom en op de dag zelf verliep alles daardoor makkelijker.”

“Wat ook goed werkte, was dat we vooraf de naam van de voorlezer en het gekozen boek aankondigden voor het publiek. Het was wel heel handig dat we een reservestapeltje boeken hadden liggen en een collega die kon inspringen op het moment dat iemand niet kwam opdagen. Verder is nog een hele praktische tip om een bekend figuur in te zetten als ‘trekker’, bijvoorbeeld een bekende naam, een grote zeemeermin of iets dergelijks.”

“Het verhuizen van het bed, dat zou ik niet zo snel nog eens doen. Je zou zelf iets kunnen creëren. Bijvoorbeeld met een groot kleed op de grond.”

Komt er nog een vervolg?

“Het bed is opgeruimd, want het was ingehuurd. Wat we overhouden aan dit project zijn de samenwerkingsverbanden rondom het voorlezen in andere talen. Deze worden doordat je elkaar beter leert kennen, vanzelf uitgebreid met andere activiteiten. En je gaat terug naar de kern van het voorlezen. We zoeken binnen de reguliere voorleesactiviteiten naar andere mogelijkheden om  uit te vergroten. Wat hebben we in huis dat we in de spotlight kunnen zetten door het letterlijk en figuurlijk uit te vergroten. Blijven bouwen aan voorlezen en het netwerk, zowel in- als extern, dat is belangrijk. Het heeft ons echt de bevestiging gegeven van hoe belangrijk dat voorleesmoment is, ook in andere talen. Het heeft ervoor gezorgd dat het voorlezen weer helemaal opgefrist is en intern de aandacht krijgt die het verdient."

Contactpersonen:

OBA:

Annelies Wielaard

Sabina Vonk

Links:

www.studiomaki.nl 

http://rosestories.nl