Roek Lips op Bibliotheekplaza: Het wonder van transformatie

Op 28 oktober sprak Roek Lips op Bibliotheekplaza in de Fokker Terminal in Den Haag over levensveranderende ervaringen - van hemzelf én 130 anderen. Op zoek naar inzichten, inspiratie en houvast bundelde Roek deze gesprekken in bijzonder pakkende filmpjes. Kon je er niet bijzijn op Bibliotheekplaza? Probiblio's Stefan Hoegen volgde Roeks presentatie ademloos en schreef een samenvatting.

Roek Lips is journalist, schrijver, mentor, spreker, adviseur, bestuurder en film- en theatermaker. Hij is medeoprichter van De Ontwikkelgroep, een organisatie gericht op het ontwikkelen van organisaties, mensen en creatieve concepten. In zijn presentatie tijdens Bibliotheekplaza verbond Roek zijn persoonlijke levensveranderende ervaringen met maatschappelijke transities. Alles veranderde toen zijn zoon van 18 werd vermist en nooit werd teruggevonden. Eenmaal terug in zijn veeleisende baan, ontdekte Roek dat zijn omgeving anders op hem reageerde: zijn collega’s zagen een kwetsbare vader in plaats van een stevige bestuurder. Dat was voor hem het moment om zich opnieuw te verhouden tot zijn bestaan en het begin van een zoektocht naar zinvol leven, nieuw leiderschap en processen van transitie. De kernvraag hierbij was en is: leven wij in een tijdperk van verandering of maken we een verandering van tijdperk mee?

Over deze vraag is Roek in gesprek gegaan met inmiddels meer dan 130 bestuurders, kunstenaars, denkers, schrijvers, programmamakers en anderen, op zoek naar inzichten, inspiratie en houvast. Tijdens Bibliotheekplaza toonde Roek fragmenten van gesprekken met negen van zulke ‘nieuwe leiders’: Paul de Blot, Vincent Icke, Joke Hermsen, Jan Rotmans, Jaap Winter, Joyce de Ruiter, Willem Beekman, Damiaan Denys en Claudia de Breij. Vijf van de fragmenten zijn terug te zien op de website van Nieuwe leiders. Daar vind je trouwens nog meer inspirerende fragmenten uit gesprekken, van Freek de Jonge tot Louis van Gaal.

Het gemeenschappelijke element in al deze gesprekken is het inzicht dat een crisis nodig is om tot verandering te komen. Bioloog Willem Beekman bracht dit treffend tot uitdrukking in zijn beschrijving van de transformatie van rups tot vlinder. Een rups geeft alles op – ledematen, hart, het volledige bestaan – en lost op in een tussenstadium waarin alles is vergaan. En dan geschiedt het wonder van de transformatie: uit dat niets wordt een vlinder geboren.

Willem Beekman: Als je iets wilt bereiken, moet je eerst iets loslaten.

Vertaald naar de mensenwereld leidt dit tot de vraag hoe je uit een crisis tot verandering komt. Hoogleraar ondernemingsrecht Jaap Winter zette twee begrippen tegenover elkaar: 'learning anxiety' en 'survival anxiety'. Binnen bestaande regimes willen we eigenlijk niet leren, maar vasthouden aan het bestaande. Pas als de 'survival anxiety' urgenter wordt, ontstaat er een vergezicht op verandering. Kern hierbij is dat je dan moet ‘ontleren’ en nieuwe manieren van denken en doen omarmen. Niet blijven doen waar je goed in bent, maar doen wat je nog nooit gedaan hebt. Daarbij ga je ongetwijfeld fouten maken.

In de gesprekken met Joyce de Ruiter, Jan Rotmans en Damiaan Denys legden de sprekers de verbinding met het persoonlijk bestaan. Joyce de Ruiter is al bijna volledig blind en doof, maar heeft zich midden in de crisis van haar persoonlijk bestaan ontpopt tot succesvol onderneemster. Haar motto: kwetsbaarheid is kracht. Congruent hieraan is de stelling van Damiaan Denys: alle angst is onredelijk, niets is an sich angstwekkend. Wat iemand ervan maakt is de basis voor het ontstaan van angsten. Zijn conclusie: als je jezelf wilt leren kennen, ga dan op zoek naar je angsten. Je angsten onder ogen zien is de route naar transformatie. Van Joke Hermsen leerden we dat ieder mens feitelijk permanent in transitie is: het ‘wie’ dat we zijn is geen moment hetzelfde.

Jan Rotmans: De onrust in de wereld is de onrust in onszelf.

Is verandering dan een individuele opgave? Integendeel. Mensen zijn sociale wezens, of, zoals Paul de Blot het zei: je wordt mens met en door anderen. Vincent Icke keek vanuit het universum naar de mensenwereld; mensen zijn tegelijkertijd heel gewoon en toch bijzonder: samengesteld uit ‘eenvoudige’ elementaire deeltjes, uit ‘sterrenstof’, maar als organisme toch ‘met wiskundige zekerheid’ uniek in het heelal. En vanuit die universele blik is Icke tot het volgende inzicht gekomen: Elementaire deeltjes zijn alleen zichtbaar in relatie tot elkaar. Alles is relatie.

Vincent Icke: Elementaire deeltjes zijn alleen zichtbaar in relatie tot elkaar. Alles is relatie.

Roek zette met zijn inspirerende verhaal de lijnen uit en was daarmee absoluut de juiste spreker voor de opening van Bibliotheekplaza 2021.

Meer lezen en zien van Bibliotheekplaza 2021?

Lees en kijk hier terug >>