Interview met Hetti Koster: experimenteer met verschillende vormen van lezen!

De Lonkende Leestafel ♥ Hetti Koster, teamleider participatie Bibliotheek aan den IJssel. Interview door Karen Bertrams & Alek Dabrowski, 2019. Update 26 april 2021: Hetti Koster is inmiddels met pensioen.

De Lonkende Leestafel is de community die lonely cowboys uit bibliotheken samenbrengt met ondernemende initiatieven om mensen en media al lezend te verbinden. In deze interviewreeks gaan we in gesprek met avontuurlijke types.

Hetti Koster, éminence grise in de bibliotheekbranche, is "heel erg van de plekken om je te ontwikkelen; communities waar mensen van elkaar kunnen leren." Met haar aanstekelijke eruditie is ze al jaren piekfijn op haar plek in Bibliotheek aan den IJssel.

"Ik hou zelf wel van een open eind, of dat ik sympathie krijg voor een afschuwelijke hoofdpersoon. Ik lees ook graag vanuit het vrouwelijke perspectief. Mijn allereerste bieb was een kantoorboekhandel in Charlois (010), waar je boeken met grijsgewolkte kaften kon huren. Over zielige dieren, mensen uit andere landen. Ik heb een voorliefde voor exotische onderwerpen, zoals smartlappen of het verborgen leven van een plant."

Ze ontvangt ons in het bedrijvige kantoorpand van haar bibliotheek, omringd door boeken van het gezelschap van auteurs uit de omgeving.  "Mensen moeten kunnen ervaren wat hun culturele achtergrond is. Het moet uitmaken waar je bent: in Deventer, Krimpen of Capelle? Het is van wezenlijk belang dat je je lokale schrijvers en hun DNA daar tegenkomt.

"In 2012 begonnen we met het formeren van een schrijversplatform. Op de themapagina van de bibliotheekwebsite prijkt inmiddels de eregalerij, met portetten van 60 Capelse en Krimpense schrijvers. Inspiratie hiervoor was de Nationale Schrijversgalerij van het Literatuurmuseum. Het gaat ons daarbij om het promoten van de lokale schrijvers als geheel. Een paar keer per jaar hebben we in de vestigingen Capelle en Krimpen schrijverscafés, waarbij ze elkaar ontmoeten en van elkaar leren. Bijvoorbeeld over onderwerpen als: hoe ga je met uitgevers om? In de bibliotheek hebben we een kast met hun boeken.

"Het is echt een community geworden: ze zijn onze ambassadeurs voor lezen en schrijven. We zijn er heel blij mee. Ze zijn zelf organiserend: binnenkort presenteren we in Krimpen met een aantal schrijvers uit onze eregalerij een Schrijversdag. De auteurs geven zelf workshops; ontmoeten hun publiek en worden geïnterviewd door taalvirtuoos Wim Daniels, die ook een inleiding houdt. 

"In 2012 begonnen we met het formeren van een platform voor het promoten van lokale (Capelse en Krimpense) schrijvers. Op de website prijkt inmiddels de eregalerij met portetten; in de vestigingen Capelle en Krimpen zijn schrijverscafés en we hebben een kast met hun boeken. Het is echt een community geworden: ze zijn onze ambassadeurs voor lezen en schrijven." 

"Met bijeenkomsten voor leeskringen faciliteren we Stichting Senia, die opgericht is om meer mensen deel te laten nemen aan het culturele aanbod. Eén leeskring spreekt af in de bibliotheek. Met een boek kan je via een omweg onderwerpen waarop een taboe rust, zoals eenzaamheid, bespreekbaar maken. Tijdens de Week van de Eenzaamheid is in het gemeentehuis van Capelle door burgers en organisaties een alliantie tegen de eenzaamheid gestart."

Boven: Hetti Koster met boeken geschreven en uitgegeven door Capelse & Krimpense schrijvers.

"Ik heb altijd van die plannen, zoals ‘ik wil de Russische ziel doorgronden!’, waarna ik tevergeefs maar vol goede moed begin aan de Russische bibliotheek van Van Oorschot. Of de Ulysses-leeskring in Utrecht: vier jaar lang hebben we tien keer per jaar hardop uit dit vaak onbegrepen meesterwerk voorgelezen. Wie doet dat nou? Een idioot idee, toch? Begeleid door een emiritus hoogleraar en afgesloten met een bezoek aan Dublin, de Ierse stad waar het boek en het leven van de schrijver zich afspelen."

Lees hier een fragment uit Joyce's Ulysses

"Ik heb altijd van die plannen, zoals ‘ik wil de Russische ziel doorgronden!’, waarna ik tevergeefs maar vol goede moed begin aan de Russische bibliotheek van Van Oorschot.

"Mensen vertelden elkaar vroeger natuurlijk verhalen. Zij die konden lezen lazen hardop, dan komt een verhaal anders bij je binnen.  Er zijn zoveel verschillende manieren van lezen, daar zouden we meer mee moeten experimenteren. Ook voor volwassenen is dat leuk. Hardop is extraverter, socialer, gezelliger! Denk aan 'spoken word': het spreekt ook weer ander publiek aan.

"Ik ben nu bezig met een cursus van Peter de Voogd over Laurence Sterne, 'The life & opinions of Tristram Shandy, Gentleman'. Een Monty Python-achtig boek dat tussen 1759 en 1767 in vijf afleveringen verscheen. Het is een ongebruikelijk en raar boek. Het verhaal - als je daarvan kunt spreken - wijkt af van wat gangbaar is, ook typografisch. Sterne heeft nieuwe vormen gevonden voor zijn roman. Zo zijn er geheel zwarte, blanco en gemarmerde pagina's, en die worden allemaal ook weer van commentaar voorzien. De typografie wekt verbazing, niet in de laatste plaats vanwege het krankzinnige gebruik van liggende streepjes."

De Lonkende Leestafel haast zich een en ander op en uit te gaan zoeken, om gelijke tred te kunnen houden met Hetti Koster: zij die altijd op zoek is naar de verste uithoeken van het leesuniversum. Liefst nog daar voorbij…