“Niet digitaal vaardige werkzoekenden in de Bibliotheek Hoorn”

Op Nationale Ouderendag, 5 okt 2018, staat er in het Taalcafé van Bibliotheek Hoorn een lange tafel opgesteld, mooi gedekt voor de uitgebreide lunch waaraan dertig senioren elkaar straks zullen ontmoeten én verhalen zullen uitwisselen. De Verhalentafel, zoals de lunch heet, is een mooi voorbeeld van een van de samenwerkingsverbanden die Bibliotheek Hoorn aangaat in het sociale domein. Wij spreken Miranda Rood, coördinator Maatschappelijke Bibliotheek en programmamaker Cultuur, over een ander project: Digivaardig.  

Twee jaar geleden schreef Miranda, naar aanleiding van de transitie van Klassieke naar Maatschappelijke Bibliotheek een plan voor Digivaardig. Met dit plan wilde Bibliotheek Hoorn meer kwetsbare burgers bereiken voor de Klik&Tik en Digisterker-cursussen. Het kostte Miranda bijna een jaar lobbyen bij de gemeente, maar ook die is – nu de eerste ‘ronde’ van honderd deelnemers is afgerond –  overtuigd van het belang van het traject en van de rol van de bibliotheek in het sociale domein.

Wat houdt Digivaardig precies in en hoe is het tot stand gekomen?
Miranda: “Digivaardig is een samenwerkingsverband tussen Bibliotheek Hoorn, Taalhuis Westfriesland en WerkSaam Westfrisland, een arbeidsbemiddelaar die werkzoekenden begeleidt en bemiddelt naar werk. Regulier waar het kan en beschut waar het moet. WerkSaam voert ook de Participatiewet uit. In 2016 heb ik het projectplan geschreven om meer kwetsbare burgers te bereiken. We zagen dat er, gechargeerd gezegd, wel ‘witte senioren’ naar de Klik&Tik en Digisterker-cursussen kwamen, maar geen minder zelfredzame burgers of allochtonen. We hebben de samenwerking met WerkSaam gezocht en zijn zo tot Digivaardig gekomen. WerkSaam en het Taalhuis sturen mensen naar ons door voor een cursus Klik&Tik en direct aansluitend een cursus Digisterker. Wij bieden ze ook direct een gratis jaarabonnement en een rondleiding door de Bibliotheek aan. Omdat het om aanzienlijke aantallen gaat wilden en konden we dit niet zelf financieren: je moet groepen indelen, zowel voor de cursus als voor de rondleiding, en op heel veel lestijden aanbieden, zodat iedereen de kans krijgt om mee te kunnen doen. We hebben een beroep gedaan op de ‘couleur locale gelden’ van de gemeente, een bepaald percentage van de Participatiegelden die kunnen worden gebruikt voor lokale initiatieven. Het heeft me een jaar lobbyen gekost, maar het is uiteindelijk gelukt: in 2017 zijn we gestart, met financiering voor honderd deelnemers. En inmiddels hebben we hebben financiering ontvangen voor 75 nieuwe deelnemers.”

Hoe heb je de bibliotheek, en dan met name haar rol binnen het sociale domein, beter op de kaart gekregen bij de gemeente?
“Het was voor iedereen zoeken, ook voor samenwerkingspartners in het sociale domein. Als je als bibliotheek ‘ineens’ deelneemt aan overleggen in dat domein, dan kijken organisaties aan tafel je toch vreemd aan: wat komt de Bibliotheek nou doen? Het is belangrijk om stevig in je schoenen te staan,  een goed verhaal te hebben en goed te weten wat je meerwaarde is. Wees complementair aan andere organisaties, dan ben je niet bedreigend. En houd altijd de collectie als uitgangspunt, daarin ben je uniek als bibliotheek. Die collectie bestaat ook uit digitale oefenprogramma’s. Benadruk dat de bibliotheek laagdrempelig is en een goede plek voor mensen is om informeel te oefenen en in contact te komen met elkaar.   
Daarnaast hebben we ook een paar keer ‘geluk’ gehad en mooie kansen kunnen pakken: zo werd er vanuit Cultuur Hoorn een speeddate georganiseerd tussen organisaties en raadsleden en zijn we geïnterviewd door de rekenkamercommissie voor een publicatie. We zijn naar de presentatie van het rapport gegaan en tot onze verbazing waren we de enige van de geïnterviewde culturele organisaties die daar aanwezig was. Dat was een mooie kans om ons te profileren. En we hebben de wethouder uitgenodigd bij de uitreiking van de eerste certificaten aan Digivaardig-deelnemers. We hadden de deelnemers al geïnterviewd om ervaringen op te halen én we hebben de wethouder heel bewust in contact gebracht met de deelnemers, zodat ze van hen hoorde hoe enthousiast ze waren en wat ze hadden geleerd. De meerwaarde voor de deelnemers zit, blijkt uit hun eigen woorden, vooral in het feit dat ze leren in een groep. Ze geven aan het gezellig te vinden om met anderen in contact te komen. Ook de laagdrempeligheid van de bibliotheek en dat het volgen van de lessen min of meer vrijblijvend is, er zijn geen sancties als ze het niet halen, worden vaak als pluspunten genoemd. Buiten het feit dat mensen vaardiger worden op de computer, natuurlijk.’

De deelnemers worden vanuit WerkSaam doorverwezen. Zijn het inderdaad andere deelnemers dan de ‘witte senioren’?
“Ja, we krijgen nu echt een nieuwe doelgroep binnen: vooral oudkomers, mensen die al lang in Nederland zijn en autochtonen die bijvoorbeeld jarenlang in een productieomgeving hebben gewerkt, hun baan verliezen en ertegenaan lopen dat ze slecht met de computer kunnen omgaan. Ruim zestig van de honderd mensen hebben het hele traject afgerond”

Jullie hebben als Bibliotheek Hoorn een duidelijke focus op aanbod rondom digitale vaardigheden. Waarom is daarvoor gekozen?
“Omdat we heel goed hebben gekeken naar wat er al is in het lokale aanbod, wat er ontbreekt en waar onze kracht en meerwaarde ligt. Het Taalhuis is belegd bij het Vrijwilligerspunt. Dat hadden we graag zelf in huis gehad, maar dat is nu eenmaal niet zo. We verwijzen naar elkaar door. Daarnaast zijn er formele en commerciële taalaanbieders, er is een ROC. We willen complementair zijn aan dat bestaande aanbod uit de regio. En ik ben ervan overtuigd dat de kracht van de bibliotheek ligt in het informele aanbod: laagdrempelig oefenen van spreken, digitale vaardigheden en met elkaar in contact komen.”

Waar ben je, naast Digivaardig, nog meer trots op?
“Dat ik de kans krijg om als bibliotheek echt maatwerk te leveren. Dat kan niet voor iedereen, daarvoor komen er simpelweg te veel mensen binnen, maar neem bijvoorbeeld Hesmat, een Iraanse vrouw. Haar neef klopte bij ons aan. Daar was ik al trots op, dat hij de Bibliotheek wist te vinden. Hij zei: ‘Mijn nicht zit in het AZC en is heel eenzaam en depressief door het gebrek aan sociale contacten. Ze mag mij en mijn gezin wel bezoeken en soms blijven slapen, maar dat is niet voldoende. Kunnen jullie iets doen?’ We hebben haar in contact gebracht met een vrijwilliger, die is Nederlands gaan oefenen met haar, maar ook dingen met haar gaan ondernemen. Haar taal ging met sprongen vooruit. We hebben haar toen aangeboden om een paar dagen per week in de Bibliotheek mee te lopen. Dat doet ze nu nog steeds en dat heeft haar enorm geholpen. Dat we dat kunnen doen, vind ik erg bijzonder!”

Bekijk hier het mooie verhaal van Heshmat, Wieger en Thea en hoe Bibliotheek Hoorn hen bij elkaar bracht!