Probiblio in vogelvlucht: presentatie aan nieuwe Statenleden Zuid-Holland

Hoe is het bibliotheeknetwerk in Nederland georganiseerd? En wat zijn de werkzaamheden van Probiblio in de provincie Zuid-Holland? Op woensdag 22 mei sprak Anne Rube, directeur van Probiblio, de nieuwe statenleden van de provincie Zuid-Holland toe op hun introductiedag. Probiblio was, samen met Kunstgebouw en het Erfgoedhuis, uitgenodigd de pas verkozen politici een presentatie te geven over ons werk in de provincie.

"Voor wie de berichten gemist heeft: bibliotheken veranderen in rap tempo. Bibliotheken zetten er sterk op in dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving. Te veel mensen hebben moeite met lezen, rekenen het gebruik van computer of smartphone. Om echt mee te kunnen doen in de samenleving moet je dat wel kunnen. De bibliotheek gaat samenwerkingen aan met organisaties die mensen vaardiger maken, helpen bij de communicatie met de digitale overheid of zetten in op de preventie van laaggeletterdheid, om wat voorbeelden te noemen.

Weet u bijvoorbeeld dat de totale kosten van laaggeletterdheid voor de maatschappij in 2018 geraamd werden op 1,13 miljard euro per jaar en dat Zuid-Holland absoluut gezien het grootste aantal laaggeletterden telt? Het netwerk van Zuid-Hollandse bibliotheken en Probiblio werken samen met alle lokale en regionale taalaanbieders aan de aanpak hiervan. De bibliotheken zijn allemaal het centrum van lokale Taalhuizen, waar iedereen laagdrempelig taalhulp kan krijgen.

Het bibliotheekstelsel

Bibliotheekwerk is in Nederland de verantwoordelijkheid van de drie overheden: gemeente, provincie en Rijk. Drie overheden, maar wel een sterk gedecentraliseerd stelsel. Bijna 90% van het budget komt van gemeenten, de rest komt van Rijk en provincies.

De regie over het stelsel is in de Wsob (Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen) neergelegd bij de Koninklijke Bibliotheek. Die zorgt voor de digitale infrastructuur, de inkoop van digitale content en de ontwikkeling van landelijke programma’s. Provinciale ondersteuningsinstellingen, zoals Probiblio, zorgen ervoor dat wat landelijk ontwikkeld wordt, lokaal gebruikt wordt en ook goed gaat werken. En andersom: zij brengen de lokale behoeften landelijk over het voetlicht.

OCW, IPO en VNG zijn het in 2016 eens geworden over een gezamenlijke innovatiekalender. Die agenda benoemt vier prioriteiten die zijn afgeleid uit de strategische beleidsplannen van de 150 bibliotheekorganisaties die Nederland in 2015 telde.

Over Probiblio

Probiblio is de provinciale ondersteuningsinstelling voor Zuid- en Noord-Holland. We tellen 130 medewerkers, 112 fte van wie 63% vrouw en 37% man.

Ons totale budget bedraagt ruim 13 miljoen. De niet-gesubsidieerde activiteit die het meeste geld in het laatje brengt, is bibliotheekautomatisering. Voor nu 30 bibliotheken houdt ons systeem bij wat bibliotheken kopen, wat klanten lenen, voor welke activiteiten ze kaartjes kopen, welk abonnement ze hebben, en ga maar door. Waarbij we ook nog voldoen aan de AVG privacywetging. Bibliotheken betalen een kostendekkend tarief maar zijn desondanks voor het systeem dat wij voeren het goedkoopst uit in Nederland. Door onze unieke schaalgrootte hebben we scherp kunnen onderhandelen.

Provinciale taken

Naar welke activiteiten gaat de subsidie voor Probiblio toe? Vijf taken zijn aan de provincies toegewezen, waarvan twee exclusief: innovatie ten behoeve van lokale bibliotheken en interbibliothecair leenverkeer. Deze beide taken dragen bij aan een belangrijke derde: het versterken van het netwerk, in ons geval het provinciale netwerk. We werken met bibliotheken samen aan de ontwikkeling en het testen van innovaties, we doen dat in cocreatie, we bevorderen kennisdeling en bieden mogelijkheden om samen kennis op te doen.

(Heb je interesse in concretere informatie? Blader door ons jaarverslag)

Samenwerking

Samenwerken is de sleutel tot succes in netwerkverbanden. Probiblio werkt niet alleen samen met bibliotheken maar ook met ‘zuster’-organisaties binnen de provincies en met de andere provincies. Waar die elkaar vroeger nog wel eens beconcurreerden, werken we nu eendrachtig samen in SPN, de stichting samenwerkende POI’s Nederland. We maken afspraken over wie wat ontwikkelt en delen expertise. Meer rendement, met minder kosten.

Vijf miljoen euro voor een optreden van vijf minuten. Daar kan zelfs onze nieuwe nationale held Duncan Lawrence niet aan tippen. Maar het spijt me zeer dat ik het vandaag hierbij moet laten. Ik nodig u graag namens al mijn collega’s uit voor een werkbezoek aan onze organisatie zodat we kunnen laten zien wat de provincie bijdraagt aan het succes van bibliotheken.”