Project Gezinsaanpak is van start

‘De cyclus van laaggeletterdheid doorbreken’; dat is het doel van de Gezinsaanpak. Er gebeurt al veel op het gebied van de bestrijding van laaggeletterde kinderen en hun ouders, maar veelal zijn deze initiatieven nog niet aan elkaar gekoppeld. Op 12 maart trapte Probiblio het traject Gezinsaanpak af met de 16 bibliotheken die we gaan ondersteunen bij het opzetten en implementeren van deze aanpak in hun organisatie. We kijken terug op een geslaagde startbijeenkomst.

Landelijk gebeurt er al veel op het gebied van gezinsaanpak. Vorig jaar publiceerde Probiblio het inspiratiedocument ‘De Kracht van de Gezinsaanpak’. Als vervolg starten Barbara van Walraven en Floor Banning, respectievelijk adviseurs Educatie en Basisvaardigheden bij Probiblio, het meerjarige project Gezinsaanpak. Doel is bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland te helpen om het werken vanuit de gezinsaanpak in hun organisatie te versnellen. Vorig jaar hebben 16 bibliotheken zich aangemeld voor dit project.

Voorbereiding op startbijeenkomst

Met de betreffende bibliotheken is eerst contact opgenomen om aan te geven dat er bij dit project sprake is van deelname door zowel een specialist Educatie (meestal leesconsulent) als een specialist Basisvaardigheden (meestal medewerker Taalhuis). Deze duo’s zijn vervolgens benaderd voor een intakegesprek en het invullen van een quickscan. De quickscan geldt als nulmeting voor het project, en geeft tegelijkertijd de bibliotheken inzicht in welke stappen noodzakelijk zijn om te zetten in hun organisatie en op welke punten de zaken al goed geregeld zijn.

Startbijeenkomst

Op 12 maart zijn de duo’s Educatie en Basisvaardigheden van bijna alle organisaties aanwezig. De eerste indruk is dat er al veel gebeurt in bibliotheken wat raakt aan de gezinsaanpak. Maar ook de uitdaging wordt helder: de gezinsaanpak is bij bibliotheken nog niet op alle fronten goed geregeld en geborgd. Verder blijkt dat de term gezinsaanpak een containerbegrip dreigt te worden, waar iedereen iets anders onder verstaat. Dat maakt dat de focus tijdens dit traject op de gehanteerde definitie en op ‘evidence based’ programma’s komt te liggen.

De volgende succesfactoren worden met elkaar gedeeld:

• Ontwikkel niet te veel nieuwe dingen. Kijk wat er al werkt, focus daarop en verbindt bestaande programma’s.
• Plaats kwaliteit boven kwantiteit. Liever minder doen en zorgen dat dat echt goed gebeurt, dan steeds weer nieuwe dingen aanpakken waar je eigenlijk geen tijd voor hebt.
• Kijk bij alles of het bijdraagt aan de verbinding tussen kinderopvang c.q. school- bibliotheek-gezin. In goed Nederlands… ‘What’s in it voor thuis’?
• Schoenmaker blijf bij je leest: wees je bewust van waar de bibliotheek goed in is en richt je op die zaken. Als blijkt dat er andere expertise, kennis en ervaring nodig is, zorg dan dat je samenwerkt met partners die daar goed in zijn.
• Kies een aanjager binnen de bibliotheek. Anders ‘is er niemand van’.

foto rechts: Fouzia (links) en Annelies (rechts) van de OBA.

Gezamenlijke focus

Deze eerste ontmoeting is ook bedoeld om de deelnemers met elkaar thema’s te laten kiezen die lokaal spelen maar die gezamenlijk uitgewerkt kunnen worden. Probiblio ontwikkelt op basis van deze thema’s instrumenten die voor iedereen bruikbaar zijn en begeleiding bieden bij de lokale uitvoering en experimenten die bibliotheken oppakken in het kader van de gezinsaanpak.

De volgende thema’s blijken bij alle bibliotheken hoog op de prioriteitenlijst te staan:

1. Inzicht in de behoefte en het bereik van de doelgroep.
2. Aandacht voor interne samenwerking en het belang van de gezinsaanpak.
3. Opzetten van samenwerking met externe organisaties op dit gebied.
4. Aan de slag met ouder-kind programma’s, zoals de BoekStartcoach en de VoorleesExpress.

 “De gezinsaanpak staat als een paraplu boven al bestaande activiteiten; successen als Scoor een boek! en de VoorleesExpress. Het is mooi als je die kunt verbinden met extra aandacht voor gezinsaanpak. Voor mij houdt dat in dat je er meer op let om de ouder zover te krijgen dat ze een stap verder komen in hun eigen gezin, hen handvatten meegeeft.”

- Patricia van Schaick, Aan den IJssel

Na de brainstorm in de ochtend is er ruimte voor een wandelopdracht. Samen met een (nog) onbekende collega van een andere bibliotheek en van ander specialisme gaan de deelnemers al wandelend in gesprek. De opdracht is om elkaar te vertellen wat je zou doen als je één dag in de schoenen van de ander zou staan. Na afloop wordt deze activiteit als ‘top’ gewaardeerd: even uitwaaien, je horizon verbreden en alles wat je in de ochtend hebt gehoord een plek geven.

Aan de slag in 2020

Daarna gaan de duo’s uit één bibliotheek aan de slag met het opstellen van hun lokale actieplan. De teams werken tijdens de duur van het project aan hun eigen plan, waarbij het landelijke ontwikkelde document ‘Strategisch stappenplan gezinsaanpak’ als basis fungeert. In 2020 is het doel van het meerjarenproject allereerst bewustwording creëren over het belang van de gezinsaanpak. Belangrijk daarbij is om in gedachte te houden dat je de gezinsaanpak niet ‘even’ doet. De acties op dit gebied zullen niet meteen succesvol zijn; het vergt een lange adem en structurele aandacht vanuit de hele organisatie. Ook voor het managementteam van een bibliotheek is dit belangrijk om te weten.

“We hebben veel projecten op het raakvlak van basisvaardigheden en educatie voor zowel kinderen als ouders. Dat is soms ingewikkeld voor onze collega’s. Als eerste gaan we dus intern de gezinsaanpak bekend maken.”

- Bibliotheek Den Haag

Aan het eind van de dag gaan de specialisten Educatie en Basisvaardigheden op de foto met hun lokale actieplan. Over een paar weken stuurt Probiblio de foto naar de deelnemers en biedt ondersteuning aan bij de uitvoering van het plan. De groep ziet elkaar weer op 25 mei (uiteraard onder voorbehoud van de actuele situatie). Op de agenda staat dan één van de thema’s: de doelgroep, het laagtaalvaardige gezin. Wat zijn hun behoeften, hoe bereik je hen, hoe communiceer je met hen en welke programma’s kun je het beste aanbieden?

Meer informatie

Lees hier meer informatie over het project Gezinsaanpak. Neem voor vragen contact op met adviseur Educatie Barbara van Walraven.