'Samenwerken buiten de bibliotheek? Ga gewoon het gesprek aan'

Soms bereik je jouw doelgroep het beste buiten de bibliotheek. Hoe werkt samenwerken met een externe organisatie? We vroegen het Sanne Boswinkel van Taalhuis Bibliotheek Bollenstreek. Zij werkt al voor het tweede jaar succesvol samen met sociaal werkbedrijf De MareGroep. Wat begon als een pilot, heeft geleid tot vier taalgroepen met enthousiaste deelnemers, zowel NT1 als NT2, Taalmaatjes, een samenwerking met taalschool IVIO en NL Trainingen, een digi-aanbod en een eigen boekenkast.

Dit interview is het 1e in een mini-reeks over de samenwerking tussen sociaal werkbedrijven en bibliotheken.

Waarom wilden jullie als Taalhuis samenwerken met sociaal werkbedrijf De MareGroep?

We gingen op zoek naar de doelgroep van het Taalhuis, buiten de bibliotheek. De doelgroep van de MareGroep is heel breed; mensen die vast hebben gezeten, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, mensen die moeten wennen aan een werkritme. Het zijn niet alleen maar mensen met een sociale of verstandelijke beperking. Wel kunnen ze allemaal baat hebben bij wat extra taalhulp.

Je moet je als bibliotheek wel even verdiepen in de specifieke doelgroep om met een passend aanbod te komen. Ik zou bibliotheken adviseren om het gesprek aan te gaan. Het is hartstikke interessant en sociale werkbedrijven zijn er ook echt in geïnteresseerd.

Wat ik wel jammer vind is dat ik de opgedane ervaring alleen kan delen met Taalhuizen die met een sociaal werkbedrijf gaan werken. Andere soorten bedrijven hebben ook weer een ander soort medewerkers. De mensen die bij de MareGroep werken zijn geen mensen die normaal gesproken naar de bibliotheek komen. Sommige mensen mogen niet zonder begeleiding op straat. Ook het Taalhuis is te hoog gegrepen voor deze mensen. Anderzijds hebben we deze groep nu wel echt bereikt.

Hoe ziet de samenwerking met de MareGroep eruit en waar bestaat het aanbod uit?

De samenwerking met de MareGroep is begonnen als pilot met een boekenkast op locatie, vier taalklassen, een spreekuur voor het helpen met formulieren en een training Helder Taalgebruik voor het management. In het eerste jaar hebben we geconstateerd dat er van het spreekuur geen gebruik wordt gemaakt omdat de meeste werknemers van de MareGroep onder curatele staan; zij hebben een mantelzorger of een professional die hun post voor hen regelt.

Het meest laagdrempelige dat we deden was een deel van de collectie naar de werkvloer brengen voor een boekenkast bij de MareGroep. De boeken bleken echter zo populair dat ze niet meer terug kwamen! Nu verzamelen onze bibliothecarissen op al onze 8 vestigingen afgeschreven boeken die passen bij de MareGroep. We zorgen dat hun boekenkast gevuld is en als hij leeg is, krijgen we een seintje. Als mensen een boek zo mooi vinden dat ze het willen houden, kan dat nu.

Daarnaast zijn we de medewerkers van de MareGroep langs gegaan met een ervaringsdeskundige van stichting ABC. Dat heeft heel veel los gemaakt. Het management heeft daarna een training Helder Taalgebruik doorlopen.

We zijn bij de MareGroep nagegaan of er behoefte was aan taallessen. Dat sloeg goed aan, er zijn nu zo’n 40 cursisten in vier verschillende groepen; uiteenlopend van een niveau onder F1 tot F2. Drie klassen richten zich op NT1ers van verschillende niveaus en er is één NT2 klas. Twee keer per week vinden er lessen plaats en werknemers volgen één keer per week les. Deelname is niet verplicht; wel worden mensen soms uitgenodigd vanuit het management van de MareGroep. De groepen zijn taalgericht, maar mensen kunnen daarnaast ook een digi-cursus doen, ontwikkeld door de Bibliotheek Bollenstreek.

De trainingen worden gegeven door docenten IVIO of NL trainingen. Hun docenten waren al bekend in het bedrijf en met de medewerkers. Te veel verschillende en nieuwe gezichten is onrustig voor deze doelgroep, daarnaast is de klik met de huidige docenten goed. Over het algemeen kun je zeggen dat werknemers van sociaal werkbedrijven moeilijk lerende mensen zijn, dus meten van resultaten is echt heel lastig. Daarom duurt een traject ook een schooljaar.

Wat is nu de rol van de bibliotheek binnen de samenwerking?

Na de pilotfase, ben ik als projectleider nog betrokken bij de jaarplanning, de borging en verantwoordelijk voor het contract. Daarnaast zijn op de achtergrond het collectiebeheer en een van de bibliothecarissen betrokken voor het selecteren van de afgeschreven boeken.

Nieuw dit jaar is ons digi-aanbod en de Taalmaatjes match. Een Taalpuntcoördinator van de bibliotheek werkt 4 uur per week bij de MareGroep. Hij zorgt voor de matches tussen Taalmaatjes, vrijwilligers en werknemers, en begeleidt deze. Hij is ook mijn ‘ogen en oren’ op de werkvloer en houdt in de gaten of er nieuwe boeken nodig zijn.

Taalmaatjes helpen bijvoorbeeld bij het onderwerp ‘Veiligheid op de werkvloer’; het begrijpen van instructies en het belang dat mensen zich er ook echt aan houden; dat is iets waar we ons nu in het tweede jaar meer op richten. Ook ‘Taalwandelen’ met het Taalmaatje wordt gepromoot, omdat voor veel medewerkers van de MareGroep beweging een punt van aandacht is. De vrijwilligers zijn speciaal voor de MareGroep geworven via de bibliotheek. Helaas heeft corona ertoe geleid dat pas twee koppels elkaar hebben ontmoet. We hebben besloten om het project langer door te laten lopen, zodat het een eerlijke kans krijgt.

Onze digi-coördinator heeft een speciaal lespakket van 4 modules en 20 lessen samengesteld in opdracht van de MareGroep; een verzameling uit Klik en Tik, Digisterker en Oefenen.nl. Het onderdeel Internetbankieren komt hierin niet voor aangezien de meeste deelnemers onder curatele staan. Dit lespakket is nu eigendom van de MareGroep. Een van de docenten werkt nu online en integreert de digi-les al in haar online lessen.

Hoe is het project bekostigd?

De MareGroep bekostigt alles; zij huren de docenten van IVIO en NL training in. Het is belangrijk bij een project als deze dat het sociale werkbedrijf intrinsiek gemotiveerd is. Daarnaast kost het ons als bibliotheek ook uren.

Wat raad je andere bibliotheken aan die ook een samenwerking met een sociaal werkbedrijf willen starten?

Geduld is een belangrijke factor. Ook al wil het bedrijf, je bent geheel afhankelijk van wie zich opgeeft. Je werkt met een bijzondere doelgroep en daar moeten opleider en vrijwilligers ook in mee willen. Boeken kunnen verdwijnen omdat mensen de plaatjes van de goudvissen zo mooi vinden.

"Je werkt met een bijzondere doelgroep en daar moeten opleider en vrijwilligers ook in mee willen. Boeken kunnen verdwijnen omdat mensen de plaatjes van de goudvissen zo mooi vinden."

Ik raad aan om samen te werken met een sociaal werkbedrijf. In tegenstelling tot veel commerciële bedrijven biedt een sociaal werkbedrijf of een re-integratiebedrijf mogelijkheid tot extra taalbegeleiding. Alle medewerkers mogen onder werktijd aan hun taal werken.

Als Bibliotheken aan de slag willen met de samenwerking met een sociaal werkbedrijf, mogen ze altijd contact met mij opnemen.

Hoe gaat het project nu verder?

De samenwerking zit nu in het tweede jaar. Uiteindelijk wil ik daar weer weg en mijn Taalpuntcoördinator 4 uur per week gaan inzetten in een ander project. Ik voel veel voor de supermarktbranche omdat daar nog geld verdiend wordt. Grote werkgevers in de zorg, bij KLM en in de bloemen en toerismesector zijn nu helaas geen optie met corona.

We hebben een goede samenwerking met de HR-medewerkster van de MareGroep, zij is ook mijn contactpersoon. Voor wij ons terugtrekken, gaan we haar nog training geven, gebaseerd op herkennen en doorverwijzen, zodat zij het taalprogramma kan verdedigen naar de directie en naar geldschieters. Met hulp van Stichting Lezen en Schrijven wil ik hen helpen om de argumenten op papier te zetten en zo te borgen. Uiteindelijk is het bedoeling dat het bedrijf het verder zelf gaat regelen. Hoe ze daar verder invulling aan geven, is niet aan ons. Ik wil wel graag de boekenkast blijven vullen.

Ik ben er trots op dat er elke week 40 mensen met plezier aan hun taal werken; ze staan te popelen tot de deur opengaat. Dat ligt ook bij de MareGroep, die deze samenwerking heel enthousiast heeft opgepakt.

"Ik ben er trots op dat er elke week 40 mensen met plezier aan hun taal werken; ze staan te popelen tot de deur opengaat."

Meer weten?

Nog meer weten over de samenwerking van Sanne met de Maregroep? Bekijk dan deze video! Of neem contact op met Sanne Boswinkel of met basisvaardigheden@probiblio.nl.