Slimme objecten en de papieren agenda

Het Internet der Dingen - The Internet of Things - is een term die inmiddels is ingeburgerd. Futurologen voorspelden begin van deze eeuw al dat deze technologieën een hoge vlucht zouden nemen. Kortgezegd gaat het bij het IdD om het verbinden van voorwerpen aan internet. Tegenwoordig worden deze voorwerpen slimme objecten genoemd. Deze kunnen heel handig zijn. Bij belangrijke schaakwedstrijden hebben de stukken sensoren. Deze staan in verbinding met een website, zodat de schaakpartij direct wereldwijd te volgen is. Van groter belang zijn computers die in pacemakers, thermostaten en auto’s zitten, of smart sensoren die in de landbouw worden gebruikt.

Ik kijk met veel belangstelling naar de ontwikkelingen op dit gebied. Maar zij gaan mij te langzaam, bijvoorbeeld op het gebied van licht. Waarom moet licht uit een lamp komen? Kan een object niet zelf bij gebruik voor verlichting zorgen: een muur, een kast, een weg. Ook de verschuiving van scherm naar projectie gaat erg traag. De techniek om eenvoudig beeld op een witte muur te projecteren, met je telefoon bijvoorbeeld, is al lang gebruiksklaar. Klik een toetsenbord in je telefoon en je kunt aan de slag. Beeldschermen zijn helemaal niet meer nodig.

Het doel van het gebruik van slimme objecten is heel divers. Kijk je waar deze technologieën voor worden ontwikkeld dan is dit vooral binnen de marketing en bij bedrijven die hun productieproces willen verbeteren. Ook voor totalitaire regimes biedt het IdD volop kansen. In China kan over niet al te lange tijd iedere burger gevolgd worden, niet alleen via het internet zelf, maar ook via de voorwerpen die iemand gebruikt. Sowieso worden mensen in dat land door de machthebbers als dingen gezien en is privacy geen onderwerp van discussie.

Voor consumentengebruik bestaan er nog weinig sprekende voorbeelden van slimme objecten. De slimme koelkast wordt al jarenlang genoemd. Deze houdt bij wat je gebruikt en geeft aan wat je nodig hebt, desnoods vult hij het boodschappenmandje voor je bij de lokale supermarkt. Reuze handig? Niet! Onlangs las ik dat de behoefte aan een dergelijke koelkast zeer gering is. Dat verbaast mij in het geheel niet. Met een kanon op een mug schieten, is hier de juiste uitdrukking voor.

Een slimme koelkast klinkt trendy, maar om zoiets goed te laten werken moet er aan veel voorwaarden worden voldaan. Een half-werkende slimme koelkast of zelfs eentje die 95% werkt is waardeloos. Hij moet perfect werken, tijd besparen en begrijpelijk zijn. Vragen die je bij een dergelijke innovatie stelt, zijn: is er behoefte aan, welke probleem wordt hier voor mij opgelost en zijn er alternatieven? De behoefte bleek gering. De problemen – een zoekgeraakt boodschappenbriefje, gesloten winkels en luiheid - kun je eenvoudig oplossen met een supermarktapp, een boodschappenbezorgdienst en een pizzakoerier.

Een bijkomende reden waarom technieken als een slimme koelkast niet echt aanslaan is dat consumenten wat huiverig zijn geworden voor privacy-schendingen en inbraakgevoeligheid van slimme objecten. Dat is heel begrijpelijk. Stel dat je verzekeraar ziet hoeveel vette snacks je bestelt of hoeveel bier je dagelijks hebt koud staan, zal dan de premie omhoog gaan?

Aan al het bovenstaande moest ik denken toen ik een discussie hoorde over het ontwikkelen van een app. waarmee je feilloos een gezocht boek in de fysieke bibliotheek kunt vinden. Er werd langdurig ingegaan op de techniek die dit mogelijk moet maken, zoals alle objecten uitrusten met een chip. De vragen welk probleem deze techniek oplost en of er alternatieven zijn, werden niet gesteld. Ik denk dat dit voor hen te zeer voor de hand lag, want wie kent niet de ergernis dat een boek aanwezig moet zijn en je het niet kunt vinden.

Nu ben ik niet tegen het inzetten van techniek om dit probleem op te lossen, maar wegen de kosten van deze technische innovatie op tegen het resultaat, vooral als je er eisen aan stelt: perfect werken, tijd besparen en begrijpelijk zijn? Een collega bracht hier tegenin dat je ook anders tegen innovatie kunt aankijken, namelijk: eerst een nieuwe techniek ontwikkelen, dan uittesten en toepassen. En vervolgens naast het doel waarvoor de techniek is ontwikkeld onderzoeken of er nog andere toepassingen mogelijk zijn. En dat klopt natuurlijk ook.

Voor mij is foutloos werkende techniek een voorwaarde. Een app die niet doet waar hij voor gemaakt is, verdwijnt snel van mijn telefoon, geen geduld voor. En synchronisatiefouten met verschillende agenda’s maken mij moedeloos, ik denk: weg ermee. Zo kom ik ertoe om voor 2019, voor het eerst sinds vijftien jaar, weer een papieren agenda te kopen.