Studiebieb Haarlemmermeer: ‘Hiermee krijgen we het hele gezin naar de bibliotheek’

Toen Mirjam van Campen (Coördinator Sociaal Domein en Studiebieb) in 2013 startte met Studiebieb in Bibliotheek Haarlemmermeer, was helemaal niet zeker of het een succes zou worden. Inmiddels krijgen 176 leerlingen ongeveer twee keer per week twee uur bijles of huiswerkbegeleiding, verspreid over 14 docenten en vijf vestigingen. Mirjam verklaart het succes én de uiteenlopende voordelen van het initiatief.

Studiebieb biedt huiswerkbegeleiding en bijles van professionele docenten aan leerlingen van het primair en voortgezet onderwijs. Ze krijgen hulp bij het plannen, organiseren en maken van schoolwerk.

Waarom Studiebieb?

‘De bibliotheek is natuurlijk de uitgelezen plek voor het maken van schoolwerk. Er is veel informatie voor werkstukken en spreekbeurten en het is daarmee een stimulerende werkomgeving. In de afgelopen jaren is de vraag naar bijles en huiswerkbegeleiding veel groter geworden, vooral de afgelopen twee jaar zijn er enorme achterstanden ontstaan vanwege corona. Het zijn vaak anderstalige kinderen die in coronatijd de online lessen niet hebben kunnen volgen en ouders konden niet helpen. Bij veel gezinnen waren er niet genoeg ‘devices’; als ouders ook nog thuis moesten werken ging dat voor op het digitaal onderwijs. Er werd thuis geen Nederlands gesproken en als ze niet elke dag Nederlands om zich heen horen, gaan ze achteruit in taal. Daardoor is een achterstand ontstaan, die niet makkelijk in te halen is.’

Ouder: 'J. heeft heel veel geleerd en daar zijn we u erg dankbaar voor! Zij is klaar voor het voortgezet onderwijs!'

Wat zijn de voordelen van Studiebieb?

‘Voor de bibliotheek is een groot voordeel dat we hiermee het hele gezin binnenkrijgen. De ouders komen de kinderen vaak brengen en halen. Ze blijven dan een uurtje wachten bij de tijdschriften en kunnen dan gelijk ook wat boeken meenemen en geïnspireerd worden. Voor ouders is de bibliotheek een veilige omgeving en daarom kiezen zij vaak voor Studiebieb, waar leerlingen in ruimtes zitten met een grote glazen wand. Dat vinden ze prettiger dan hun kind naar iemand te sturen of iemand aan huis te laten komen. Studiebieb zitten midden in de bibliotheek, met de collectie en ander publiek erom heen. Dat voelt vertrouwd en spreekt mensen aan.’

‘De bibliotheek heeft een heel goed imago: betrouwbaar en degelijk. Daar hebben we heel veel profijt van gehad bij het oprichten.’

‘Voor de leerlingen zelf betekent dat ze via Studiebieb heel gericht individuele aandacht krijgen. We werken altijd met één docent en twee leerlingen die kunnen verschillen in leeftijd en leervraag. Daar is bewust voor gekozen, omdat de aandacht dan verdeeld wordt en kinderen soms ook even zelfstandig moeten werken. En we zien dat oudere kinderen het leuk vinden om kleinere te helpen; dat geeft hen zelfvertrouwen. De kleintjes krijgen op hun beurt het goede voorbeeld en kijken op tegen grotere leerlingen. De docent heeft genoeg ruimte om individueel beiden aandacht te geven. Die dynamiek werkt heel goed. Ouders zeggen wel eens: kinderen komen hier huppelend binnen en gaan huppelend weer naar buiten.’

Hoe ging het opzetten van Studiebieb?

‘Scholen waren in het begin huiverig: zij zagen ons als concurrent. Gaandeweg zijn ze erg blij met ons geworden en verwijzen ze veel kinderen door. Bijles en huiswerkbegeleiding komt vaak negatief in het nieuws, omdat het alleen voor rijke kinderen is weggelegd en zo de kansen tussen rijk en arm steeds ongelijker worden. Dat is bij ons niet zo, omdat wij via de gemeente en Stichting Leergeld 60 leerlingen mogen plaatsen uit gezinnen die moeten rondkomen van het basisinkomen. Stichting Leergeld checkt de inkomensgegevens en gaat altijd bij de school na of het ook noodzakelijk is dat een kind bijles krijgt. Daarnaast hebben we ook via de coronaherstelgelden vanuit de gemeente 52 extra plaatsen voor het basisonderwijs gekregen. Kinderen die via deze wegen bij ons binnenkomen, krijgen gratis bijles. De gemeente betaalt, Studiebieb geeft korting.'

Uit een logboek:

‘Beste Ellen en Conny, dank voor jullie updates. Wij zien, sinds M. bij de Studiebieb zit, een duidelijke vooruitgang. M. zelf voelt zich ook steeds zekerder, ondanks dat sommige dingen lastig blijven voor haar.’

Heeft Studiebieb het lastig gehad in coronatijd?

‘We zijn tijdens de eerste lockdown even dicht geweest maar mochten vrij snel weer open omdat we werken met kwetsbare kinderen. Het lastigste was dat ouders niet meer binnen mochten komen. De meesten hebben er geen moeite mee, maar sommigen wel.

Sommige laagtaalvaardige ouders hebben moeite met een aanvraag doen bij Stichting Leergeld: de medewerkers komen vanwege corona niet meer bij hen thuis en alles moet dus online geregeld worden. Dit is nou net de doelgroep die dat niet kan en dat is heel lastig.’

Wat zou je andere bibliotheken aan- of afraden die iets dergelijks willen opzetten?

‘Wat ik wil aanraden is te zorgen voor een open houding naar de ouders en de kinderen. Steek tijd en moeite in de relatie die je opbouwt met de ouders, maar maak praatjes niet te lang: dat gaat ten koste van tijd voor de kinderen. We doen altijd een intake, een proefles is gratis, ouders mogen een keer meekijken met een les om te zien hoe het gaat, of het kind zich echt prettig voelt. Pubers vinden huiswerkbegeleiding nooit leuk, maar omdat er in de bibliotheek ook andere kinderen zitten te werken, vinden ze het wel prettig. Bovendien zien ze dat hun resultaten echt beter worden en dat geeft zelfvertrouwen. Als je ergens in vooruitgaat, word je toch trots, hoe dan ook. Deze kinderen hebben heel veel complimenten nodig. Ze komen niet voor niets voor bijles of huiswerkbegeleiding. Dat is eigenlijk al een mooie eerste stap die ze gemaakt hebben.’

Ouder: 'B heeft een prachtig rapport. Hij is inderdaad enorm vooruitgegaan. De bijlessen helpen hem enorm. Bedankt. Mooi om te zien.'

‘Verder: hou de logboeken (de informatie die ouders en school kunnen inzien over de voortgang van het kind) beknopt, anders kost het veel te veel tijd. Maak jezelf zichtbaar bij de scholen en gebruik vooral deskundige docenten, want zij zijn het visitekaartje. Maar het kind is het allerbelangrijkste en de band die je ermee hebt. Praat over henzelf: wat houdt ze bezig? Speel in op hun interesses. Als een kind niet opengaat, dan leert het niet. Zo werkt het eigenlijk voor iedereen, het draait heel veel om aandacht en gehoord en gezien worden.’

foto: Mirjam van Campen

Meer weten?

Wil je meer weten over De bibliotheek als derde leeromgeving? Neem contact op met Barbara van Walraven.

Meer weten over Studiebieb? Neem contact op met Mirjam van Campen (Coördinator Sociaal Domein en Studiebieb van Bibliotheek Haarlemmermeer).

Dit interview is onderdeel van een serie praktijkvoorbeelden van ‘de bibliotheek als derde leeromgeving’. Is er in jouw bibliotheek ook sprake van een goed voorbeeld en wil je dat met hulp van Probiblio onder de aandacht brengen? Neem dan contact op met educatie adviseur Barbara van Walraven. Lees hier meer over onze activiteiten op dit gebied.