Vijf tips voor een continue lobby richting de gemeente

Blog
Gepubliceerd op 02 maart 2020
jolijn faber

Door Jolijn Faber

In samenwerking met Rene Kronenberg

Professioneel lobbyen – hoe doe je dat? Onze adviseurs Jolijn Faber (Adviseur onderzoek) en Rene Kronenberg (Strategisch Adviseur) hebben vijf tips opgesteld die structureel lobbyen bij de gemeente makkelijker maken.

Eind 2019 rondden we, samen met een aantal bibliotheken, het project Maatschappelijke Waarde af met een aantal coachingssessies over het structurele karakter van lobbyen en omgaan met de gemeente. Want ook al wordt er gewerkt (of moet er door bibliotheken nog worden gewerkt) aan de realisatie van waardendragers (informatiedragers die van waarde zijn), lobbyen verdient continu aandacht van het management. Lobbyen is: ‘het onder de aandacht brengen van de eigen ambities en daarmee het vanuit eigen belang proberen te beïnvloeden van het besluitvormingsproces van een ander’.

We zijn nu halverwege de raadsperiode 2018-2022, voor lobbyen een interessant momentum! Bibliotheken kunnen er nog voor kiezen om nieuwe initiatieven te nemen in deze periode. Bibliotheken kunnen er ook voor kiezen om een nieuwe ontwikkeling over de verkiezing heen te tillen. In dat laatste geval dient er op korte termijn een lobbyplan te worden opgesteld en moet het lobby top 3-overzicht worden ingevuld om de lobby professioneel te laten verlopen (zie het actieoverzicht voor de lobby – het betreft een richtinggevend overzicht). Dat noemen we dan next level lobbyen: degelijk en tijdig het lobbyproces op een professionele manier inrichten, starten en doorlopen.

Vijf tips & tricks

In de coachingssessies die we hebben gehouden in Amsterdam, Hoorn en Oegstgeest kwamen de verschillende momenten waarop je de lobby inzet ook aan bod. De ene keer ging het over lobbyen als vervolgactie vanuit een nieuwe strategie. De andere keer was het idee om de uitrol van een succesvolle activiteit te ‘belobbyen’ en daarmee de impact van de bibliotheek te vergroten. Een derde keer ging het om het belang de lobby eerst intern bij de bibliotheek op één lijn te brengen, om het vervolgens succesvol bij de gemeente vervolg te geven.

Naar aanleiding van de drie coachingssessies presenteren we een aantal nieuwe tips & tricks. Zo krijgt de bibliotheek het lobbyproces steeds meer in de vingers:

  1. Wanneer de bibliotheek vanuit een nieuwe strategie heeft bepaald de komende periode nieuwe activiteiten te willen uitvoeren, zijn dat in principe lobbypunten die bij de nieuwe verkiezingen moeten worden gerealiseerd. Met andere woorden: lobby ervoor in de nieuwe periode en probeer via de verkiezingsprogramma’s in het coalitieakkoord en het collegeprogramma te komen.
    Wil je je op dit terrein professioneel uitdagen? Probeer kwantitatief en/of kwalitatief de bibliotheek (en haar ambities) beter top of mind te krijgen bij schrijvers en beoordelaars van deze akkoorden en programma’s (het zijn de belangrijkste sturende documenten binnen de gemeente voor de nieuwe raadsperiode). Het maakt het voor jouw bibliotheek veel makkelijker om het (gewenst) bibliotheekwerk uit te voeren.
  2. Indien ad 1, om de snelheid en energie erin te houden kun je een kleine pilot opzetten, die het lobbyproces op gang kan brengen. Deze pilot en de uitkomsten ervan verworden dan een nieuwe waardendrager die je kunt gebruiken in het lobbyproces. Het is een tussentijdse stap die je nú kunt nemen, om het uiteindelijke doel te bereiken.
  3. Staat de uitrol van bestaande activiteiten of de doorontwikkeling van een pilot centraal? Deze activiteiten kunnen stevige impact hebben op de gemeentelijke begroting en de werkzaamheden van de bibliotheek, dus deze actie moet via een goed ingericht lobbyproces verder gebracht worden vanaf maart 2022. En ook hier geldt: creëer waardendragers die ertoe doen en in dit geval het publiek kunnen overtuigen (denk aan story telling, beelden/infographics).
  4. Wil je een co-productie belobbyen, is het lobbypunt een gedragen concept onder samenwerkingspartners? Neem voor de lobby meer tijd omdat de wijze van organiseren en realiseren ook tijd vergt. Tip: hevel het over naar de volgende raadsperiode en belobby het punt in 2022. Op korte termijn moet je natuurlijk wel werken aan de voorbereidingen.
  5. Denk bij lobbyen niet te klein en te beperkt; ‘overvragen’ met je lobbyagenda in 2022 kan dus eigenlijk niet. Lobbypunten kunnen zaken zijn die al jaren in het slop zitten, het kunnen de concepten zijn waar je als bibliotheek altijd al van droomt, het kunnen thema’s zijn die men in eerste instantie niet bij de bibliotheek vindt passen. Je weet bij lobbyen gewoonweg niet altijd waar partijen op te beïnvloeden zijn; de een is meer ontvankelijk voor activiteiten, de ander meer voor iconische gebouwen, die wil je vergezichten aanbieden. De lokale verkiezingen zijn ook maar 1 keer in de 4 jaar en met ‘grote’ klappers, realistisch verbeeld, kom je waarschijnlijk makkelijker bij partijen aan tafel en word je in staat gesteld je gehele lobbyagenda te presenteren. Wil je gaan voor lobbyen 3.0? Zoek een ambassadeur die alléén dit mega lobbypunt voor je binnensleept.

Actieoverzicht next level lobbyen

Hieronder is een handig actieoverzicht voor next level lobbyen opgenomen.

Aard van lobbypunt In 2020 of 2022 Trigger, waardendrager Extra opmerking
Nieuwe activiteit – grote impact 2022 Pilot, behoefteonderzoek, scenario-onderzoek Gebouwen, vestigingen zijn ‘grote impact’ lobbypunten.
Nieuwe activiteit – kleine impact 2020 Realiseer de innovatie vanuit het vigerend collegeprogramma. Uitvoering tot uiterlijk najaar 2021. Evaluatie = waardendrager = basis voor lobbypunt 2022
Uitrollen bestaande activiteit (met kleine of grote impact) 2022 Evaluatieonderzoek, story telling, factsheet Evaluatie = waardendrager = basis voor lobbypunt 2022
(Nieuwe of bestaande) coproductie van samenwerkingspartners 2022 Evaluatieonderzoek Je kunt als partners worden uitgespeeld. Besteed tijd en energie aan het proces. Stel de juiste professionals en verantwoordelijken aan die te allen tijde het gezamenlijke doel voor ogen blijven houden.

Tien extra dingen die je kunt doen

Om het lobbyproces nog beter vorm te geven, geven we aanvullend op de 5 tips & tricks vanuit de 3 sessies nog een tiental algemene adviezen en opmerkingen aan de bibliotheek, om de lobby in 2020 z’n vruchten af te laten werpen:

  1. Het lobby top 3-overzicht maakt onderdeel uit van het lobbyproces van de bibliotheek. Kijk voor het lobbyproces naar de Reader Bibliothekenlobby die in 2017 is opgesteld en de whitepaper ‘Laat het goud van de bibliotheek schitteren’ die in 2019 is opgeleverd.
  2. Maak in 2020 een ‘procesrondje’ op partij- en raadsniveau. Stel vragen aan politieke partijen en onderzoek waar de sentimenten voor 2022 komen te liggen. Het lobbyproces bestaat niet alleen uit zenden en pleiten, het gaat ook om het ophalen van ideeën en het aangaan van het goede gesprek (en dus het bouwen aan de lobbyrelatie).
  3. Probeer een beeld van het politieke veld in 2022 te krijgen: welke partijen gaan meedoen, wie nemen de nieuwste sleutelposities in.
  4. Bepaal welke beslissing/verandering je vóór de verkiezing hebt genomen en afgerond, zodat het geen verkiezingsitem wordt.
  5. Let op dat je niet wordt verleid om het lobbypunt voor reguliere werkzaamheden in te wisselen.
  6. Vergeet in het proces de ambtenarij niet, wanneer je je oog steeds meer hebt gericht op de politieke partijen en politici.
  7. Een teleurstelling in het lobbyproces is net als een klacht: het is een signaal om je werk nóg beter te doen en/of het nóg beter te verwoorden. En als je lobbyt vanuit je eigen kracht en overtuiging is de kans klein dat ze je uit het veld slaan c.q. dat de lobby niet aanslaat. Dóórgaan is dan het devies.
  8. Een lobbypunt kan door slechts één politieke partij worden overgenomen, maar dat is niet erg. Het wordt in die zin een ‘onderscheidend verkiezingspunt’ van die partij en wordt daarmee naar alle waarschijnlijkheid een item (lees: vraag) in de lokale StemWijzer, indien deze burgers wordt aangeboden. De StemWijzer geeft de bibliotheek handige inzichten in de meningen van alle politieke partijen en gebruikers van de StemWijzer.
  9. Vergeet de media niet! Berichtgeving in de media kan het lobbyproces enorm positief beïnvloeden (maar natuurlijk ook negatief beïnvloeden). Regisseer de gewenste media-aandacht, daar is niks mis mee.
  10. En last but not least: wees als bibliotheek, halverwege de raadsperiode, juist nú actief met lobbyen voor het bibliotheekwerk. Professioneel lobbyen vereist structurele aandacht, integreer dat ook in de werkzaamheden en het takenpakket van leidinggevenden.