Webinar Meertaligheid: Taal is kapitaal!

Op donderdag 1 september 2022 vond het webinar 'Meertaligheid: werk aan een meertalige leescultuur in kinderopvang, op school en thuis' plaats. Het webinar is een coproductie van Probiblio en Rijnbrink, met medewerking van de Bibliotheek Amstelland, Bibliotheek Gelderland-Zuid, Bibliotheek Kampen, Bibliotheek West-Achterhoek en Stadkamer Zwolle.

De anderhalf uur durende livestream biedt een rijk programma waarin diverse deskundigen aan het woord komen over het onderwerp meertaligheid. Dat het een onderwerp is dat leeft, blijkt uit het grote aantal aanmeldingen: 700 deelnemers uit kinderopvang, onderwijs en de bibliotheeksector meldden zich aan. Özcan Akyol, beter bekend als Eus, presenteert de livestream en vertelt over zijn eigen ervaringen van in Nederland opgroeien als kind van Turks sprekende ouders.

Het hele webinar is terug te kijken tot en met 1 september 2023 via deze link.

Lidy Peters: auteur van 'Talen die de school in komen'

Hoofdspreker is Lidy Peters. Zij was leraar en intern begeleider op een basisschool met leerlingen die thuis een andere taal of meerdere talen spraken. Lidy is de auteur van het boek 'Talen die de school in komen'. In het webinar gaat ze in op waarom het zo belangrijk is om een meertalige leescultuur thuis, in de kinderopvang en op school te creëren. Dat doet ze door eerst helder te maken wat meertaligheid is. Ze gaat in op het belang van een meertalige leescultuur en wat meertaligheid oplevert. Ze gebruikt hierbij een mooie metafoor: meertaligheid is geen steentje in je schoen, maar een diamant in je hand die je heel veel kan geven. Zo kan de moedertaal als hefboom gebruikt worden om een nieuwe taal te leren. Erkennen van meertaligheid geeft kinderen een veilig gevoel en dat heeft vervolgens een positieve invloed op leerprestaties. Kennis van wat meertaligheid kan opleveren is daarom heel belangrijk.

Bekijk Lidy's PowerPoint-presentatie

Bekijk Lidy's literatuurlijst

Bibliotheek Gelderland-Zuid: Wouter Marinissen

Het eerste praktijkvoorbeeld komt van Wouter Marinissen, projectmedewerker educatie van Bibliotheek Gelderland-Zuid, locatie Nijmegen. In zijn studie Frans heeft hij ervaren dat het meenemen van de thuistaal bij het leren van andere taal helpend is. Dat is voor hem een belangrijke drijfveer om met het onderwerp meertaligheid aan de slag te gaan.

Samen met een collega, een logopedist en taalwetenschapper Sharon Unsworth ontwikkelde hij een duurzame aanpak, gericht op (voor)scholen, gebaseerd op het leesbevorderingsprogramma de Bibliotheek op school. De aanpak zet in op drie bouwstenen: deskundigheidsbevordering (ook voor ouders), collectie en activiteiten. Aan de pilot doen vier scholen mee. De deelnemende scholen krijgen een collectie boeken en er worden voorleesactiviteiten georganiseerd op verschillende locaties, waar aan de hand van woordkaarten een koppeling wordt gemaakt met de thuistaal. Ook ouders worden op deze manier betrokken. Voor de bovenbouw wordt een speciale lesbrief ontwikkeld, genaamd 'Met taal heb je goud in handen'.

Bekijk Wouters PowerPoint-presentatie

Bibliotheek Kampen: Irma Hollander en Anne van Laar

Hoe meertaligheid in de VoorleesExpress vorm krijgt, vertelt Irma Hollander van Bibliotheek Kampen in een filmpje dat getoond wordt tijdens het webinar. Zij illustreert hoe, aan de hand van een gezinstaalplan, wordt gekeken naar hoe kinderen in taalarme gezinnen kunnen werken aan taalvaardigheid. Vervolgens interviewt Eus Irma’s collega Anne van Laar. Zij legt uit wat het belang van de thuistaal is. Het is de taal van je hart. Ook gaat zij dieper in op het gezinstaalplan; een plan dat weergeeft hoe je met de verschillende talen in het gezin wilt omgaan en met welk doel.

Bibliotheek Amstelland: Hiske Deinema

Het laatste praktijkvoorbeeld komt van Hiske Deinema, programmamaker bij de Bibliotheek Amstelland. Zij houdt zich onder andere bezig met de voorleesgroepen die in meerdere talen voorlezen in de bibliotheek. En dat zijn er veel in Amstelveen. Bijna iedere dag van de week staat er een andere taal op het programma. Het initiatief komt vanuit ouders. Hiske faciliteert de ruimte en de ouders zorgen zelf voor luisteraars.

Zo is 'World of Books' ontstaan; een grote boekenkast in de bibliotheek, opgebouwd uit verschillende kleine ‘huisjes’, gevuld met anderstalige kinderboeken. Iedere taal heeft een eigen huisje. Mensen zetten zelf boeken in de kast en nemen ze mee naar huis. Hoewel Hiske bij aanvang veel beren op de weg ziet, verdwijnen die snel doordat zij de ouders faciliteert en een plek biedt. Haar tips zijn: zorgen voor goed contact met de verschillende (taal)groepen in de bibliotheek, hen een welkom gevoel geven en een eigen plek bieden. Zo wordt ook de drempel naar de bibliotheek verlaagd.

Bekijk Hiskes PowerPoint-presentatie

Lees ook dit interview met Hiske: 'Meertaligheid heeft met de ‘World of Books’ echt een plek in de bieb gekregen’.

Afsluiting: maak talen zichtbaar!

Lidy sluit het webinar af met hoe je meertaligheid concreet kunt aanpakken als (voor)school en bibliotheek en welke voorwaarden belangrijk zijn. Het meest simpele begin: maak talen zichtbaar! 

Het webinar geeft goed inzicht in de rijkdom van meertaligheid. Eus bekroont meertaligheid met de slogan ‘Taal is kapitaal!' Lidy benadrukt nog eens de waarde van meerdere talen beheersen: ‘Het verhoogt je communicatiemogelijkheden op een heleboel plekken in de wereld, je blijft verbinding houden met je familie. Dus wees trots op je taal, want die hoort bij je identiteit: het is de taal van je hart. Het is echt rijkdom!’

Meer informatie

Graag geven we je ook nog een paar tips mee.

• Via de jeugdbibliotheek kun je voorleesfilmpjes kijken in het Pools, Turks, Syrisch-Arabisch en Marokkaans-Arabisch, gebaseerd op prachtige prentenboeken in de thuistalen.
• Op de website prentenboekeninalletalen.nl vind je audio-vertalingen van mooie prentenboeken. 
• Onderstaande animatievideo is gericht op frontofficemedewerkers van de bibliotheek. Hoe ga je als bibliotheekmedewerker om met vragen van meertalige ouders en kinderen? Wat is de meerwaarde van het spreken van meerdere talen binnen één gezin? En hoe stimuleer je als meertalige ouder de taalontwikkeling van je kind?

Probiblio

Klik hier voor meer informatie over de dienstverlening van Probiblio op het gebied van meertaligheid. Neem voor vragen contact op met Charlotte Lehmann, clehmann@probiblio.nl.

Rijnbrink

Klik hier voor meer informatie over de dienstverlening van Rijnbrink op het gebied van meertaligheid. Neem voor vragen contact op met Karien van Buuren, karien.vanbuuren@rijnbrink.nl.