Naar een duurzaam vrijwilligersbeleid bij bibliotheken
Ze zijn niet meer weg te denken uit het bibliotheek-landschap: vrijwilligers. Wat betekent dat voor bibliotheken, ook op de langere termijn? In opdracht van de provincie Zuid-Holland heeft Probiblio de inzet van vrijwilligers bij bibliotheken onderzocht. Op maandag 7 september 2020 werd de publicatie in het bijzijn van vrijwilligerscoördinatoren van bibliotheken in Zuid- én Noord-Holland gepresenteerd.
Download de themapublicatie
De presentatie vond plaats bij C-Bèta in Hoofddorp, 'ruimte voor circulaire ontwikkeling'. En dat bleek zeer toepasselijk, want gastspreker Willem-Jan de Gast spreekt ook graag over vrijwilligerswerk als een circulair en daarmee duurzaam proces. Maar daarover straks meer.
Netwerk vrijwilligerscoördinatoren
Vrijwilligers: vrijwel elke bibliotheek heeft er tegenwoordig - in toenemende mate - mee te maken. Maaike Verhoeven, Adviseur HRD bij Probiblio, weet er alles van: zij adviseert bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland niet alleen over strategisch HR-beleid in het algemeen, maar ook specifiek over de inzet van vrijwilligers. Ze richtte het Netwerk vrijwilligerscoördinatoren NH en ZH op (zie ook: biebtobieb.nl), waar betrokkenen kennis en ervaring delen en organiseert vier keer per jaar een fysieke bijeenkomst. Ook vandaag zijn verschillende vrijwilligerscoördinatoren en -specialisten van bibliotheken in Zuid- en Noord-Holland bij de presentatie van het onderzoek aanwezig.
Rechts: Maaike Verhoeven, Adviseur HRD bij Probiblio
Vrijwilligers en de maatschappelijke bibliotheek
Voor de uitvoering van het onderzoek werkte Maaike Verhoeven samen met Marlon Mendonça Dias, Adviseur Beleidsonderzoek bij Probiblio. Samen nemen ze de aanwezigen mee door de presentatie van de resultaten. Die liegen er niet om: in 2018 waren er 4.568 vrijwilligers actief in de Zuid-Hollandse basisbibliotheken. En dat aantal stijgt nog steeds. Aanvankelijk vooral gedreven door bezuinigingen, geven bibliotheken tegenwoordig ook meer duurzame redenen aan om met vrijwilligers samen te werken. Het past namelijk bij de rol van bibliotheek als een maatschappelijk-educatieve instelling waar mensen zich kunnen ontwikkelen.
In 2018 waren er 4.568 vrijwilligers actief in de Zuid-Hollandse basisbibliotheken. En dat aantal stijgt nog steeds.
Marlon Mendonça Dias, Adviseur Beleidsonderzoek bij Probiblio
Keurmerk Goed Geregeld
Dat vraagt om een strategische verankering van het vrijwilligersbeleid in de meerjarenplannen van de organisatie. Want vrijwilligerscoördinatie "doe je er niet meer zomaar bij", aldus Maaike. In totaal benoemen de onderzoekers 7 thema's die als leidraad dienen om de vrijwilligersinzet op langere termijn te borgen, van strategische verankering in het beleid tot het behalen van het Keurmerk Goed Geregeld. Dat laatste wordt warm aanbevolen, omdat daarbij alle thema’s aan de orde komen en je je stakeholders laat zien dat je de vrijwillige inzet professioneel geregeld hebt. Voor meer informatie over het behalen van dit keurmerk kun je uiteraard bij Maaike terecht.
Lees ook: 'Feest bij de Westfriese Bibliotheken na behalen keurmerk Goed Geregeld', interview met Tineke Meesters en Marian Blom van de Stichting Westfriese bibliotheken.
In totaal benoemen de onderzoekers 7 thema's die als leidraad dienen om de vrijwilligersinzet op langere termijn te borgen, van strategische verankering in het beleid tot het behalen van het Keurmerk Goed Geregeld.
Gastspreker Willem-Jan de Gast, expert op het gebied van vrijwilligersmanagement en schrijver van het 'Basisboek Vrijwilligersmanagement'
De toekomst: naar een integrale aanpak
De toekomst van vrijwilligersinzet ligt volgens de onderzoekers in een integrale aanpak. Daarbij dragen vaste en vrijwillige medewerkers meer vanuit hun eigen motivatie, beschikbaarheid en vaardigheden zorg voor het behalen van resultaten. Iets waar Willem-Jan de Gast, expert op het gebied van vrijwilligersmanagement en schrijver van het 'Basisboek Vrijwilligersmanagement', zich helemaal bij aansluit. Hij verwijst naar wat hoogleraar vrijwilligerswerk Lucas Meijs 'vrijwillige energie' noemt. Door meer vanuit de vrijwilliger te denken, zorg je ervoor dat deze energie niet na verloop van tijd opdroogt maar kan blijven stromen. Dát is duurzaam en circulair vrijwilligerswerk.
Door meer vanuit de vrijwilliger te denken, zorg je ervoor dat deze energie niet na verloop van tijd opdroogt maar kan blijven stromen. Dát is duurzaam en circulair vrijwilligerswerk.
Meer onderzoek naar maatschappelijke thema's
Probiblio is door de provincie Zuid-Holland gevraagd om een aantal onderzoeken uit te voeren naar maatschappelijke opgaven in relatie tot het bibliotheeknetwerk. Klik hier voor meer informatie over de eerdere publicaties. Heb je vragen over deze publicatie of onze andere onderzoek? Neem contact op met Adviseur Beleidsonderzoek Marlon Mendonça Dias, 06 40 91 53 27.
Vragen over samenwerken met vrijwilligers?
Neem contact op met Maaike Verhoeven, 06 36 22 33 99.