Gebruik onderzoek voor een strategisch vrijwilligersbeleid

Op 7 december is het Nationale Vrijwilligersdag en worden vrijwilligers landelijk in het zonnetje gezet. Ook voor bibliotheken zijn vrijwilligers tegenwoordig onmisbaar. Uit de Wsob-data van 2017 bleek al dat maar liefst 72% van het totale aantal bibliotheekmedewerkers vrijwilliger is; een stijging ten opzichte van voorgaande jaren. Dat vraagt om goede strategische keuzes en beleid. Probiblio voert meerdere onderzoeken en data-analyses uit die bibliotheken hierbij kunnen helpen. 

Vrijwilligers zijn niet meer weg te denken uit de bibliotheek. Alle bibliotheken, groot en klein, werken op verschillende onderdelen van de dienstverlening samen met vrijwilligers. De bibliotheek zoals we die nu kennen zou niet kunnen bestaan zonder deze waardevolle krachten. Een goede cijfermatige onderbouwing helpt bij het maken van strategische keuzes over de inzet van vrijwilligers.

Wsob data-analyse: elk jaar meer vrijwilligers

Uit de Wsob-data van 2017 blijkt dat gemiddeld 72% van het totale aantal medewerkers van de bibliotheken in Nederland vrijwilliger is. Een stijging ten opzichte van voorgaande jaren: in 2015 was 62% van het totale aantal medewerkers vrijwilliger, en in 2016 68%. Dit heeft onder andere te maken met de subsidies die jaarlijks dalen, zo blijkt ook uit de Wsob-data. Voor bibliotheken in het landelijk gebied geldt de toename in vrijwilligers nog in veel grotere mate dan bibliotheken uit het stedelijk gebied. Van de medewerkers van bibliotheken in het landelijk gebied (in Noord- en Zuid-Holland) is 90% vrijwilliger, versus 64% van de medewerkers in het stedelijk gebied.

Werken met vrijwilligers brengt voor bijna elke bibliotheek uitdagingen mee. Het is nu de tijd om de inzet van vrijwilligers veel meer een strategische keuze te laten zijn en integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. In een HR-onderzoek uit 2018 gaf 80% van de bibliotheken aan dat vrijwilligersbeleid voor 2018 en 2019 binnen de organisatie op de agenda staat. 

Mosaic-profiel vrijwilligers

Sinds kort mag Probiblio bibliotheken de vernieuwde Mosaic aanbieden. Hierdoor krijg je als bibliotheek een duidelijk beeld van je inwoners. Uit het nieuwe Mosaic blijkt dat vooral burgers binnen de volgende segmenten vrijwilligerswerk doen:

• Gezellige 'empty nesters': actieve 60-plussers met een rijtjeswoning en uitwonende kinderen
• Bescheiden Ouderen: gepensioneerde 65-plussers met beperkt inkomen, een appartement en achteruitgaande gezondheid
• Zorgeloos en Actief: onbezorgde, hoogopgeleide 50-plussers met een ruime koopwoning en uitwonende kinderen.

Vrijwilligersonderzoek: motivatie en beleving

Wij hebben voor meerdere bibliotheken een vrijwilligersonderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek komt naar voren hoe vrijwilligers het werk in de bibliotheek ervaren. En wat je als bibliotheek nog meer zou kunnen doen om het werkplezier en de kwaliteit van dienstverlening te verhogen.

Vrijwilligers geven aan dat hun motivatie om vrijwilligerswerk bij de bibliotheek te doen is dat zij: het werk leuk en interessant vinden; andere mensen willen helpen; het werk een zinvolle tijdsbesteding vinden en graag iets willen doen voor de maatschappij. Ruim een derde van de vrijwilligers geeft aan dat zij hebben gekozen voor het vrijwilligerswerk, omdat zij zich verbonden voelen met de doelstelling van de bibliotheek.

Zaken zoals het opdoen van nieuwe vaardigheden en werkervaring, of het aanvullen van hun cv spelen nauwelijks een rol in de motivatie voor vrijwilligerswerk voor de bibliotheek. De ondervraagde vrijwilligers geven de bibliotheek als organisatie om voor te werken een gemiddeld rapportcijfer van 7,9. 

Uit een effectmeting onder taalvrijwilligers van de bibliotheek motiveerde één van de respondenten de keus voor dit vrijwilligerswerk als volgt: "Ik denk op deze manier een bijdrage te kunnen leveren aan de/onze samenleving. Daarnaast is het leuk om in aanraking te komen met verschillende culturen."

Vragen?

Ben jij benieuwd naar de cijfers of heb je vragen over het werken met vrijwilligers? Neem contact op met Team Marktkennis. Of klik hier voor meer informatie over werken met vrijwilligers en wat wij hierbij voor jouw bibliotheek kunnen betekenen.