De Community Library – alles wat je moet weten

Community building is heet. Maar wat wordt er precies bedoeld met de 'Community Library' en wie is toch die 'Community Librarian' waarover je zo vaak leest en hoort? En wat moet of kun jij er zelf mee? In dit artikel geven we achtergrond en duiding.

Definities

Community
Een groep mensen die 'meerdere gemeenschappelijke kenmerken' deelt en zich rond deze gezamenlijke thema’s verzamelt op on- en/of offline platformen. De deelnemers zijn intrinsiek gemotiveerd om zich samen met gelijkgestemden in te zetten voor een gemeenschappelijk doel.

Community Library
Een bibliotheek die mede wordt vormgegeven door een (deel van) de lokale gemeenschap. Deze bibliotheek draait niet (alleen) om collectie, maar ook om de kennis en kunde van de mensen in de gemeenschap.

Community Librarian
De bibliothecaris van nú, die conversatie, dialoog en uitwisseling faciliteert zodat nieuwe kennis kan ontstaan. Zij/hij verrijkt, verbindt, ondersteunt, archiveert en verspreidt het gesprek van burgers en hun community.

De bibliotheek in transitie

In een veranderende maatschappij zoeken veel bibliotheekorganisaties naar een nieuwe invulling van hun functie. Voorheen werd de bibliotheek gezien als een bibliotheek voor de mensen. Met deze gedachte wordt de bibliotheek slechts gezien als een service waar de gemeenschap voor betaalt en waar zij gebruik van maakt. De bibliotheek van nu wil en moet zich actiever gaan verhouden tot de gemeenschap om haar heen. Er ontstaat een beweging richting een bibliotheek van de mensen. De Amerikaanse professor David Lankes wordt gezien als een van de grote denkers over de toekomst van het bibliotheekwerk. Hij ziet het als taak van de bibliotheek om de samenleving te (helpen) veranderen. En volgens Lankes is het de missie van de bibliothecaris om de maatschappij te verbeteren door kenniscreatie te faciliteren in de community’s van zijn of haar gemeenschap.

“Bad libraries only build collections. Good libraries build services (and a collection is only one of many). Great libraries build communities.”

- Professor David Lankes

De beste bibliotheken van vandaag transformeren van een stil gebouw met enkele ruimtes waar wel gesproken mag worden, naar een gebouw waar gesproken wordt met enkele stilteruimtes. Het is een verschuiving van het domein van bibliothecarissen naar het domein van de community’s. Waarom? Zodat je blijvend relevant bent voor de gemeenschap.

Lokale community’s

Die community’s, dat zijn groepen mensen met 'meerdere gemeenschappelijke kenmerken' en een gezamenlijk doel voor ogen of hart voor hetzelfde onderwerp. Dat kunnen bijvoorbeeld schrijvers of dichters uit een bepaalde wijk zijn, ouders van jonge kinderen met interesse in onderwijsvraagstukken, duurzame lokale ondernemers of eenzame ouderen. Dit zijn niet zozeer doelgroepen die je kiest, maar groepen die zich bij voorkeur organisch vormen. Met gebruik van verschillende tools – waarvan de collectie er één is – versterk je deze lokale community’s door het organiseren van uitwisseling van kennis. Dit doet de Community Librarian in samenwerking met de leden van de community. Zij hebben inhoudelijk inspraak en verantwoordelijkheid, de Community Librarian is facilitator.

Van aanbod- naar vraaggericht

De manier waarop de Community Librarian te werk gaat, is op sommige vlakken tegengesteld aan dat van de traditionele bibliothecaris. In plaats van te wachten op een vraag en op basis daarvan informatiebronnen aan te reiken, gaat de Community Librarian open en proactief het gesprek aan met de gemeenschap om samen kennis te creëren en  om erachter te komen wat de wensen en behoeften van de gemeenschap zijn en welke problemen er spelen. De onderwerpen die de community aandraagt zijn leidend.

Hoe word je een Community Library?

Als jouw bibliotheek een echte Community Library wil worden, is het niet voldoende om een aantal medewerkers op te leiden tot Community Librarian. De transitie vergt nieuwe competenties van alle medewerkers en er worden andere eisen gesteld aan de fysieke bibliotheek. De hele organisatie moet flexibeler kunnen inspelen op input vanuit de community. Hierover gaat het project rond de Community Library. In het artikel 'Drie jaar ervaring met community building' lees je hier meer over.

Lees ook:

Maart 2020