Werken met community’s

Wil je werken met community’s? Wil je een bestaande groep verbinden aan de bibliotheek? Heb je een thema waarvan je denkt dat hier een hechte community rondom kan ontstaan? Of wil je gewoon experimenteren met deze werkwijze als middel om vraaggerichter te werken? Wij helpen je graag op weg.

Het is wat krom om te zeggen dat jij zelf een community kunt starten. Community’s ontstaan, en jij kunt dit proces actief beïnvloeden. Werken met community’s is inspelen op de omgeving. Daarom doorloop je bijna nooit dezelfde stappen in dezelfde volgorde. Haal uit dit artikel de onderdelen die op dit moment voor jou relevant zijn. Maar sla onderdeel één – het in kaart brengen van jouw organisatiedoel – nooit over.

Strategie/organisatiedoel in kaart

Voor je begint met het (ver)binden van community’s is het belangrijk om te weten binnen welk kader je kunt werken. Wat is de strategie van jouw bibliotheek? Wat staat er in jullie beleidsplan, welke organisatiedoelen hebben jullie, waar ‘zijn jullie van’? Op die manier heb je een duidelijk beeld van welke community’s bij jouw organisatie passen, een kapstok. Dat helpt je wanneer je zelf actief met groepen in gesprek gaat, maar ook wanneer groepen of individuen jou benaderen.

Kies je community

Nu je weet wat jouw kapstok is, kun je aan de slag. ‘Kies’ een community die je aan jouw bibliotheek wilt verbinden. Dit kan een bestaande groep zijn die jij benadert of die de bibliotheek zelf opzoekt, maar het kan ook gaan om een of meerdere individuen die zich met een thema bezighouden waar jij mee aan de slag wil, maar die nog niet (sterk) aan elkaar verbonden zijn.

Een community is een groep mensen die ‘meerdere gemeenschappelijke kenmerken’ deelt en zich rond deze gezamenlijke thema’s verzamelt op on- en/of offline platformen. De deelnemers zijn intrinsiek gemotiveerd om zich samen met gelijkgestemden in te zetten voor een gemeenschappelijk doel.

Die 'meerdere gemeenschappelijke kenmerken' vind je op het gebied van:

  • Regio (komen uit dezelfde stad, wijk, dorp, plaats);]
  • Identiteit (zijn bijvoorbeeld allemaal vader, student journalistiek, gepensioneerd of jongere);
  • Affiniteit (houden zich bijvoorbeeld bezig met opvoedkundige vragen, verbetering van het onderwijs, komen elke donderdag om te biljarten of willen een eigen bedrijfje opzetten).

Onderstaande scans kunnen je helpen bij het kiezen van een community:

  • Maak een themascan: op welke onderwerpen is jouw organisatie actief? Met welke thema’s houden jullie je bezig? Welke thema’s spelen er in jullie wijk/dorp/stad?
  • Maak een omgevingsscan: onderzoek wat er gebeurt rondom een bepaald thema en welke groepen en organisaties hiermee bezig zijn. Kijk in lokale kranten en op lokale nieuwssites, kijk op de online agenda van jouw regio, zoek op social media en kijk op www.meetup.com.
  • Zoek inspirerende voorbeeld van binnen- en buiten de branche, in binnen- en buitenland.

Definieer je community

Je hebt nu een community gekozen waarvan de (potentiële) leden meerdere gemeenschappelijke kenmerken hebben. Beschrijf deze community zo specifiek mogelijk:

  • Benoem tenminste één persoon in deze community die je al kent.
  • Benoem op welk vlak de community primair verbonden is: regio, identiteit of affiniteit en maak specifiek welke kenmerken dit zijn.
  • Benoem hoe sterk de mensen in deze community al met elkaar en met jouw organisatie verbonden zijn.  

Ken je community

Ga vervolgens ‘naar buiten’ en maak kennis met een of meerdere mensen uit de community. Voer een open gesprek, waarin je niet direct vraagt naar ‘wat de bibliotheek kan betekenen voor...’ maar op zoek gaat naar de uitdagingen, problemen, doelen en behoeftes van de groep waartoe deze persoon behoort. Doel: achterhalen hoe een succesvolle samenwerking er voor deze persoon uitziet. Belangrijk is dat je erachter komt waarom iemand deelneemt/deel zou willen nemen aan een community, niet (alleen) wat jij als bibliotheek aan deze persoon hebt.

Stel vragen als:

  • Kun je iets vertellen over het werk dat je doet?
  • Welke doelen streeft de organisatie waarvoor je werkt/de groep waarvan je onderdeel bent na?
  • Wat houdt jou/de groep waarvan je onderdeel bent bezig?
  • Waar is jouw organisatie/groep écht goed in?
  • Tegen welke problemen loop jij aan?
  • Welke veranderingen zou je graag zien?
  • Wat heb jij/jouw groep/organisatie te bieden?
  • Als wij zouden samenwerken, hoe zou dat er voor jou uitzien?

Let erop dat het geen interview wordt, maar een gelijkwaardig gesprek waarin jij ook deelt wat jou inspireert en tegen welke problemen jij aanloopt. Op basis van deze gesprekken kun je bepalen of de community die jij gekozen hebt van toegevoegde waarde is voor beide partijen. En je ontdekt of de community zelf ook gemotiveerd is om samen op te trekken en waarom.

Visie en (sub)doel(en) formuleren

Formuleer naar aanleiding van deze gesprekken het doel voor jouw organisatie en het doel voor de deelnemers en bepaal zo jullie gezamenlijke visie. Maak hiervoor gebruik van de kennis die je hebt opgedaan ten aanzien van de kwaliteiten en behoeften van de community. Zorg ervoor dat je dit samen met de vertegenwoordigers van de community doet, zodat de doelen niet over de community gaan maar van de community zijn. Zo leg je het fundament voor een samenwerking die waardevol is voor alle partijen. Om jullie visie concreet te maken, kun je subdoelen formuleren. Maak hier SMART doelstellingen van, zodat het meetbaar wordt.

Werken met jouw community

Nu jullie gezamenlijke visie duidelijk is, kun je vorm geven aan jullie aanpak. Hoe die aanpak eruit ziet, hangt af van de community waarmee je werkt en wat jullie doel is. Deze stappen kun je globaal gezien nemen:

  • Werk paden uit om meer community partners te bereiken en betrekken. Ga bijvoorbeeld naar bijeenkomsten rond het thema dat je gekozen hebt, of naar geplande meetups van de community. Organiseer zelf een bijeenkomst of verspreid via partners een bericht naar potentiële leden.
  • Benoem de rol van (ambassadeurs uit) de community en die van de Community Librarian/bibliotheek. Bijvoorbeeld: de bibliotheek faciliteert de locatie, de bibliotheek verbindt de deelnemers, de ambassadeurs verzorgen de inhoud van de bijeenkomsten, etc.  
  • Bepaal hoe je het behalen van jullie subdoelen gaat meten.
  • Bepaal hoe je de ‘uitkomsten’ van de community gaat vastleggen. Jouw community kan bijvoorbeeld nieuwe kennis opleveren die vastgelegd moet worden, waar en hoe ga je dit doen? Als jouw community de bibliotheek ziet als platform om evenementen te organiseren, hoe gaat dat in de praktijk? Etc.

Deze aanpak is gebaseerd op kennis en ervaring die we bij Probiblio hebben opgedaan tijdens drie jaar werken met community’s voor bibliotheken, inspirerende voorbeelden van binnen en buiten de branche, de aanpak of/by/for/all van Nina Simon en het boek ‘Organiseren van communities’ van Peter Staal & Kirsten Wagenaar van Bureau Bind.

Lees ook:

Maart 2020