Terugblik kennisdelingssessie maakplaatsen: kansen en uitdagingen voor bibliotheken

Veel bibliotheken beschikken tegenwoordig over een maakplaats of DigiLab, waar kinderen en volwassenen leren bouwen, gamen, knutselen, programmeren en 3D-printen. Wat kunnen zij van elkaar leren? Die vraag stond centraal tijdens onze online kennisdelingssessie op 19 mei 2022. Adviseur Digitale geletterdheid Aniek van Son blikt terug en deelt de belangrijkste lessen en flaters. 

31 mei 2022

Veel bibliotheken beschikken over een maakplaats, maar geven die op een eigen manier vorm. Tijdens de bijeenkomst gingen we in gesprek met 12 bibliotheken, die of net startten met een maakplaats of al langer een maakplaats hebben. Welk advies hadden die laatsten graag gekregen toen ze aan de slag gingen? En welke bestaande programma’s liggen voor het grijpen?

De kennisdeling vond plaats via het platform Wonder (zie screenshot hieronder). Deelnemers kwamen via een link in een virtuele ruimte, waar ze rond konden ‘lopen’ en gemakkelijk van gesprek konden wisselen. Ook konden ze vooraf deze ‘icebreaker question’ beantwoorden: 'Waar wil jij het tijdens de kennisdeling graag over hebben?' Zo wilde de ene bieb graag handvatten krijgen om te starten met een maakplaats. Een andere was op zoek naar informatie over de duurzaamheid van een maakplaats. En nog weer anderen zochten informatie over het bereiken van publiek, leerlijnen, het werken met vrijwilligers en welke opleiding je voor een maakplaats kan volgen.

Boven: screenshot platform Wonder.

Een maakplaats in de bibliotheek: waarom eigenlijk?

Voordat ik als adviseur Digitale geletterdheid aan de slag ging bij Probiblio, werkte ik 3,5 jaar in de maakplaats van Bibliotheek Rijn en Venen. Veel van de besproken ervaringen van de bibliotheekmedewerkers tijdens deze kennisdelingssessie kwamen mij hierdoor bekend voor. Op nummer 1 stond en staat nog steeds de personeelsinzet. Hoe vind je de juiste kandidaten voor in een maakplaats? De ene bieb zet 1 fte op de maakplaats, terwijl bij een andere bieb de werknemer het ernaast doet. Dit zijn ingewikkelde keuzes die vaak met het beleid en de visie van een bieb te maken hebben.

Naast de personeelsinzet is het dan ook belangrijk dat je jezelf vóór het opstarten van een maakplaats enkele vragen stelt. Waarom willen we een maakplaats? Welke impact willen we met de maakplaats hebben, waar werken we naartoe? Daarnaast is het cruciaal dat de hele organisatie het belang van een maakplaats begrijpt en hier ook vol voor wil gaan. Lukt dit niet, dan heeft de maakplaats vaak geen lang leven. De continuïteit komt in het gedrang en de kennis wordt niet geborgd.

Het belang van een goede voorbereiding

Naast de personeelsinzet werden er ook flaters of tegenvallers gedeeld. Zo schafte één bibliotheek een dure Nao-robot aan, die te ingewikkeld en beperkt bleek te zijn. En een andere bibliotheek had geinvesteerd in materiaal voor lessen over filmen, toen bleek dat scholen op hetzelfde moment al dezelfde lessen uitvoerden. Schaf dus nooit zomaar iets aan, maar denk eerst na over hoe je het wilt inzetten. In je enthousiasme is dit vaak een stap die wordt vergeten. Mijn advies: behoud je enthousiasme, maar gebruik het om op onderzoek uit te gaan bij andere scholen, bibliotheken, of aanbieders van techniek en technologie. Zo ontwikkel je goede contacten die kunnen leiden tot een samenwerking en maak je bewustere keuzes.

Lees- en kijktips

Hierbij alvast 3 leestips over maakplaatsen:

  1. ‘Een DigiLAB opzetten? Maak vooral veel fouten!' Blog van mijn collega-adviseur Digitale geletterdheid Marloes Manshanden.
  2. 'Roadmap makersplaatsen, van knutselen 2.0 naar leren met 21e-eeuwse vaardigheden'. Een onderzoek naar hoe basisscholen en bibliotheken het bezoek van schoolklassen aan een makerplaats kunnen vormgeven.
  3. 'Atlas: Makerspaces in public libraries in the Netherlands'. Een uitgebreide beschrijving over de samenhang tussen makerplaatsen, bibliotheken, architecten en stedelijke ontwikkeling.

En 2 kijktips:

  1. Livestream digitale geletterdheid vanuit de Maakplaats van Bibliotheek Amstelland (25 mei 2022). Ik sprak er met Marjolein en Gertrude over hun favoriete lessen en wat ze graag aan andere bibliotheken willen vragen.
  2. Livestream digitale geletterdheid vanuit de de Makersplaets in Bibliotheek Katwijk (15 maart 2022). Mijn collega Marloes en ik spraken er met Bernadet en Josien, over hun programmering en favoriete materiaal.

Klik hier voor meer informatie over onze livestream digitale gelettedheid via Twitch. Wie weet binnenkort in de maakplaats van jouw bibliotheek?

Meer informatie

Wil je graag advies op maat over het opzetten of verbeteren van een maakplaats? Klik hier voor meer informatie. 

Wil je op de hoogte gehouden over onze volgende bijeenkomst? Of wil je zelf iets vertellen over de opzet van de maakplaats bij jullie in de bibliotheek? Laat het me weten via AvSon@probiblio.nl.