Dinsdag 27 oktober 2020 was het weer tijd voor Bibliotheekplaza; een historische en onvergetelijke editie! We geven je op deze pagina een kijkje achter de schermen van het virtuele event en een inkijkje in alle kennis die gedeeld is.

Voor de deelnemers was het dit jaar een volledig virtuele belevenis. Vanuit de Amsterdome in Amsterdam werden de sprekers live gestreamd, onder de vertrouwde leiding van presentator Aldith Hunkar. Verschillende doeners en denkers van buiten de branche verkenden elk vanuit hun vakgebied het thema 'de kracht van samenwerken'. Wat kun je leren van onder andere bergbeklimmer Melvin Redeker, bioloog Patrick van Veen, specialist in moeilijke samenwerkingen Rosi Dhaenens en voedselondernemer Samuel Levie? Je leest het in dit verslag. En met de fotogallerij en video's (her)beleef je de dag, ook vanachter de schermen!

"Een volwaardige online versie als alternatief voor een fysiek congres" - een deelnemer via de evaluatie

We vroegen Roxanne Heemskerk, bibliothecaris bij Bibliotheek Bollenstreek en blogger voor Probiblio, te vloggen over haar beleving van Bibliotheekplaza.

Roxanne vatte het hele event, van de ontvangst van het verrassingspakket tot de chats in de netwerkcarroussel, voor ons samen. Leuk om een indruk te krijgen als je deze editie van plaza hebt moeten missen!

12:00 De digitale deuren gaan open: directeur-bestuurder Frans Bergfeld heet iedereen vanuit het Amsterdome van harte welkom!

Bibliotheekplaza wordt live gestreamd via het digitale platform Let's get digital. Deelnemers hebben van tevoren een persoonlijke inloglink ontvangen om in de online omgeving in te loggen. Zij krijgen zo een volledige 'event experience', alsof je er zelf op locatie bij bent. Ook kunnen ze via een speciale Bibliotheekplaza-app een persoonlijk programma samenstellen en chatten met collega's. Thuis zijn ze al verrast met een doos vol lekkernijen en handigheidjes, samengesteld met en bezorgd door thuisbezorgservice Support Your Locals. Over dat mooie initiatief straks meer!

"Supermooi platform met veel mogelijkheden en afwisseling tussen programma onderdelen. Heel professioneel vormgegeven. De verschillende mogelijkheden tot netwerken vind ik ook heel sterk." - een deelnemer via de evaluatie

12:10 Onder de begeleidende klanken van muzikaal duo Speelman en Speelman betreden deelnemers de virtuele lobby, waar host Jantine Zeeman hen opwacht.

Ondertussen zitten de deelnemers achter hun computer heerlijk te genieten van een kopje Middag Bries-thee (cafeïne vrij!) en een stuk(je) melkchocolade met zeezout. Moeilijk om je aandacht bij Jantine te houden is het niet, want ze betrekt de kijkers meteen door middel van een live Mentimeter-poll.

Zo blijkt dat de meeste mensen Bibliotheekplaza vanuit huis volgen, er al eens eerder bij zijn geweest en dat ze het meest uitkijken naar de sprekers en deelsessies. Fijn aan deze editie: alle sprekers komen na hun presentatie of sessie nog even napraten met Jantine in de lobby!

Met inmiddels 160 ingelogde deelnemers gaan we van start!

"Als één van de weinigen in de bieb aanwezig! Met mondkap om na Bibliotheekplaza weer de werkvloer op te gaan." - Gerard Schut, Noord Oost Brabantse Bibliotheken

12:35 Vervolgens is het tijd voor de eerste spreker, prof. dr. Annemieke Roobeek! Zij is hoogleraar Strategie en Transformatiemanagement bij Nyenrode Business Universiteit en Founder/CEO van MeetingMoreMinds.

Ze vertelt hoe ‘netwerkend werken’ binnen een business ecosysteem kan helpen veranderingen te versnellen en vraagstukken op te lossen. Ook bibliotheken - "kathedralen van kennis, ontspanning, plezier en ontdekking, waar iedereen kan komen" - zijn onderdeel van een groter geheel; een maatschappelijk 'ecosysteem' waarin nieuwe samenwerkingsverbanden zich aandienen. Een nieuwsgierige, flexibele en assertieve houding is daarbij geboden. "Denk buiten de bieb om, durf op anderen af te stappen en werk samen met netwerken die minder voor zich spreken."

13:15 De 2e spreker is gedragsbioloog Patrick van Veen. Hij bestudeert de basale drijfveren van chimpansees en gorilla’s en stelt aan de hand daarvan ook ons sociaal oergedrag centraal. Oftewel de 'apenstreken' die we op de werkvloer vertonen!

In hoeverre zit samenwerken in onze natuur? En wat zijn de basale voorwaarden voor een goede samenwerking? Vanuit zijn bedrijf Apemanagement proberen Patrick en zijn collega's dit soort vragen te beantwoorden. Patrick houdt een fascinerend betoog waarin hij ons bewust maakt van de verbanden tussen de dierenwereld en ons eigen gedrag - ook in samenwerkingsverband en binnen organisaties. Probiblio's relatiemanager Stefan Hoegen luistert en kijkt online aandacht mee. "Volgens Patrick is investeren in relaties een basisvoorwaarde voor een goede samenwerking!"

13:45 Tijdens het hele event, maar vooral tijdens de pauzes, kunnen de deelnemers volop netwerken via het platform en de Bibliotheekplaza-app.

De zogenaamde ‘netwerkcarrousel’ verbindt je steeds met een willekeurige andere deelnemer. "Hilarisch," volgens één deelnemer. "Een soort chatroulette. En grappig hoe iedereen aangeeft zich normaal ongemakkelijk te voelen op grote evenementen en dit wel leuk te vinden. Korte vrolijke gesprekken en geen smoes nodig om weer naar een ander over te stappen." Een ander stelt zelfs: "Je kan nu veel meer met elkaar gelijk chatten, ideeën uitwisselen, je vragen stellen. Ik denk dat de discussie nu veel groter is dan dat je fysiek bij elkaar bent."

Aan interactie sowieso geen gebrek. De livechat op het platform stroomt vol met berichten over de goodiebox (wij stemmen op ‘boxhonger’ als woord van het jaar), vragen of commentaar over presentaties, foto’s van mensen thuis en begroetingen naar elkaar. In de pauzes luisteren we ook naar de Spotify-playlist 'Bibliotheekplaza 2020'!

"Je kan nu veel meer met elkaar gelijk chatten, ideeën uitwisselen, je vragen stellen. Ik denk dat de discussie nu veel groter is dan wanneer je fysiek bij elkaar bent." - een deelnemer

14:15 Na een korte pauze en netwerken via de chatroom en de Bibliotheekplaza-app, is het tijd voor de deelsessies. Ivy de Bruin, projectmanager bij SDG Nederland, leidt ons langs de 17 Sustainable Development Goals (SDG's) die de VN samen met burgers en organisaties heeft opgesteld.

De SDG’s zijn een vervolg op de milleniumdoelstellingen. Van geen armoede tot klimaatactie: het is een brede sociale én groene agenda van 17 doelen die we voor 2030 willen realiseren. Eén van de SDG’s is: ‘Samenwerken om de doelen te behalen’. Alle 193 lidstaten hebben de doelstellingen ondertekend.

SDG Nederland is in 2016 opgericht en er zijn inmiddels al duizend organisaties lid, waaronder de Koninklijke Bibliotheek. Ook individuele bibliotheken kunnen zich aansluiten. Ivy ziet de bibliotheek als ‘lokaal anker’ met een groot bereik; een 'hub' voor duurzame ontwikkeling. Kern is dat ook hier samenwerken binnen een brede coalitie van partners van essentieel belang is!

14:15 In de parallele deelsessie zijn Marjon en Arnoud aan het woord, initiatiefnemers van de Social Design Politie, een samenwerkingsverband tussen kunstenaars en politieagenten. Zij overtuigen ons van de kracht van onverwachte ontmoetingen om anders naar bestaande situaties te leren kijken.

Ook voor Marjon en Arnoud zelf is dit een nieuwe situatie: Marjon presenteert vanuit Amsterdome, Arnoud 'tuned in' vanuit huis wegens thuisquarantaine. Maar ze presenteren met een dynamiek alsof ze niet anders gewend zijn!

Marjon en Arnoud spreken graag van 'vreemde vrienden' en zien zichzelf als 'ontwapenende onderbrekers'. "Ook bij de politie zetten we in op een liefdesmonopolie: werk vanuit de liefde. Dat zorgt aan het begin van een gesprek voor een heel open houding, ook met nieuwe samenwerkingspartners." Nieuwsgierigheid, het doorbreken van patronen en denken buiten bestaande kaders - daar gaat het om! En daar kan de bibliotheek van leren. Hun advies: zoek mensen buiten je dagelijkse cirkel op, maar wees ook zelf af en toe de 'vreemde vriend' voor een ander.

"Kijk naar mensen die je inspireren, ga door het ongemak heen. Zoek naar de magie en heb verbeeldingskracht. En vergeet niet om plezier te hebben. Dat geldt voor de politie, maar ook voor de bibliotheek."

15:05 Samuel Levie is worstenmaker, chef, columnist (bij het Parool) en voedselondernemer. Tijdens een boeiend betoog laat hij zien wat de kracht is van samenwerken in tijden van crisis. 

Toen de horeca in Amsterdam vanwege corona de deuren moest sluiten, zaten lokale ondernemers met de handen in het haar. Waar konden ze nu hun spullen kwijt? Ook Samuel vreesde voor het voortbestaan van zijn ondernemingen. Samen met partners bedacht hij de thuisbezorgservice Support Your Locals, gericht op Amsterdamse kwaliteitsproducten. Inmiddels is Support Your Locals uitgegroeid tot een landelijke beweging. Probiblio's relatiemanager Stefan Hoegen in zijn blog over Samuel's verhaal: "Samuel laat zien hoe in tijden van crisis nieuwe samenwerkingen onstaan."

15:05 Samenwerkingsverbanden lopen niet altijd even gesmeerd. Drs. Rosi Dhaenens is als collaboratologist (oftewel samenwerkingsdeskundige) en klinisch psycholoog gespecialiseerd in interventies bij moeizame samenwerkingen. Ze inspireert deelnemers met haar kijk op de valkuilen (en kansen) van meerpartijensamenwerking en netwerksamenwerking. 

Binnen een team heb je doorgaans één doel, één plan, één leider. En als er iets niet goed gaat, de mogelijkheid om het recht te zetten. Bij multipartycollaboration komt een groep mensen samen omdat ze ‘iets samen willen doen’. De samenstelling in de groep wisselt, ze ervaren tijdsdruk en de belangen kunnen anders liggen. Dit brengt samenwerking in gevaar. 

Rosi vraagt deelnemers wat voor hen samenwerking moeilijk maakt. Andere belangen, beschikbaarheid van partners, geld, bedrijfscultuur en andere arbeidsetos worden genoemd. Een spelregel die effectief is bij succesvol samenwerken, is ‘bridging’: zoek overeenkomsten tussen de partijen. Wat verbindt jullie en hoe verschillen jullie? Ga hierover met elkaar in gesprek.

Rosi benadrukt ook de uitdagingen van samenwerken in coronatijd. In haar presentatie vind je fijne tips voor online samenwerken; ook behandelt ze vragen die via de chat zijn gesteld!

Voor deelnemers die wel even iets anders wilden dan kijken naar het scherm, was er een creatieve doe-sessie met de Visuele Verbinders. 

Online samenkomen kost namelijk veel energie: zogenaamde ‘Zoom fatigue’ (vermoeidheid) ligt op de loer. De Visuele Verbinders is een collectief van ondernemende ontwerpers die als geen ander weten hoe je complexe zaken eenvoudig met tekeningen kan overbrengen. Tijdens Bibliotheekplaza gingen we al tekenend onze gedachten te ordenen, informatie verwerken en verbanden visualiseren. Want verbinden begint met het creëren van een gedeeld beeld!

15:45 Al ruim 25 jaar verlegt bergbeklimmer Melvin tijdens wereldwijde expedities letterlijk en figuurlijk zijn grenzen. Tijdens zijn interactieve presentatie inspireerde hij ons om anders naar de wereld te kijken én te reflecteren op onze rol daarin.

Door zijn ervaringen ontwikkelde Melvin een unieke kijk op samenwerken en vertrouwen, die ook in de context van de bibliotheek relevant zijn. Processen op de berg en in het team moeten tot in perfectie uitgewerkt en geoefend zijn. Pas dan ontstaat het vertrouwen om dit soort extreme tochten aan te gaan. Ook belangrijk is dat er een cultuur is waarin leden zich kwetsbaar op durven te stellen en waarin alles bespreekbaar is.

Melvin benadrukt daarbij het belang van 'feedforward': samen vooruitkijken en bedenken hoe je jezelf kunt verbeteren. "Hoe meer ervaring en kennis je hebt, des te groter is de kans dat je een expert bent geworden. Maar dan sluit je automatisch ook veel opties uit. Als je voor een lastige situatie staat en moet veranderen, kan het geen kwaad om te denken als een beginner in het vak."

16:30 We sluiten Bibliotheekplaza af met een virtuele borrel, verzorgd door Support Your Locals die de deelnemers van een fijne verrassingsbox met snacks hadden voorzien.

Borrelnootjes, verse worst, thee en chocola – voor ieder wat wils. We moeten nog oppassen dat we niet met volle mond praten in de netwerkcarrousel! In de lobby vraagt Jantine de deelnemers in 1 woord te omschrijven hoe ze de dag hebben ervaren. Een greep uit de reacties: 'inspirerend', 'leerzaam', 'interactief', 'waardevol' en 'verbindend'. En hun associatie met Bibliotheekplaza? Die is wel samen te vatten in 2 dingen: inspiratie en netwerken.

"Wat mij betreft ook tot volgend jaar! Complimenten hoor Probiblio, echt superknap neergezet deze online versie van #bibliotheekplaza" - Kevin de Kok, Bibliotheek Zoetermeer

Het rapportcijfer dat later via de evaluatie gedeeld wordt, liegt er niet om: deelnemers beoordelen deze editie met een 8,3 - het hoogste cijfer ooit voor Bibliotheekplaza!

"Van huis uit digitaal kon ik me veel beter concentreren op de inhoud! Ik ben voor een combinatie volgende keer van fysiek en digitaal," aldus een deelnemer.

Vrijwel alle respondenten geven aan dat de opgedane inzichten toepasbaar zijn in hun werk en ze biebplaza aanbevelen bij collega's. Een deelnemer: "Het enthousiasme en de kunde van de sprekers was erg fijn. Ik heb er weer veel aan gehad, wat ik kan delen met collega's uit andere vestigingen. Ook de nabesprekingen in de lobby hadden echt meerwaarde. Een 10, ik heb geen minpunten!"

"Naast het feit dat de digitale uitvoering erg goed verzorgd was, ook een inspirerende bijeenkomst. Hartelijk bedankt voor jullie inzet, inspiratie en voorbeelden van de kracht van samenwerking, overbrugging en aanpassingsvermogen. Hard nodig zijn in deze tijd!" - Gerard Schut van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken