Pas als ik naar het Oegandese woord ervoor vraag, fluistert ze het in mijn oor en begint het gegiechel. Als je niet midden op de weg door een kip in je punani gepikt wil worden moet je er zo rond je zestiende mee beginnen, ingewijd door je moeder of een tante. De unieke gewoonte zorgt ervoor dat je man bij je blijft, niet vreemdgaat en dat je seksuele genot verhoogd wordt…

Dat het geen nieuws voor me was kwam door een uitzending (kijken!) van Sunny Bergman die ik onlangs nog gezien had. De sfeer en intimiteit na deze tweedaagse Power of Books training is als een kers op de taart die, ook zonder dat, al bijzonder smakelijk was en prachtig om naar te kijken. Vijfentwintig leerkrachten van elf scholen uit het land vullen een deel van hun, net begonnen, kerstreces dit keer niet met nakijkwerk. Ze laten zich inspireren door Esther Kyazike, een bibliothecaris die haar heldendom ontleent aan het feit dat ze er een kunst van maakt ‘to steal people into librarianship’. Stralend bewijs hiervan is haar laatste verovering: Kate (‘24, single, not looking’), die een einde maakt aan de landerigheid van het moment na de middaglunch door op dag 1 haar lievelingsboek voor te lezen. Of eigenlijk is het meer een performance met blikken, geluiden en danspasjes die ons meenemen in haar verhaal.

Vier dagen eerder, tijdens de voorbereidingen, hebben we opeens de titel en het motto voor de training… The Power of Books: educate yourself with a library! Ja, het is cruciaal dat er boekcollecties naar scholen gaan. Maar die moeten open, gaan spreken en leven en de leerkrachten hebben hierin een verantwoordelijkheid, een sleutelpositie. Zoals boeken nu vaak alleen de functie en het uiterlijk hebben van lesmateriaal – textbooks – moeten ze een belangrijke plaats in de scholen krijgen, kinderen kunnen daar zelf mee helpen. 
 

Steen voor steen en boek voor boek is het Kawempe Youth Center opgetrokken vanuit een voormalige vuilnisbelt in een uithoek van de wijk, alles door Esther Kiyazike en haar mensen. En nu, als hoogtepunt van de training, ontroert en vermaakt deelnemer Martin S. Mpanga zijn ademloze publiek met zijn performance van het geweldige prentenboek Gorilla van Anthony Browne.

Die decemberdagen in het KYC in het 24/7 drukke Kampala vallen er kwartjes en worden – op één na – alle verwachtingen van de training ingelost. ‘Books are part of learning, I have to be open and friendly to the children, begin with reading in early ages, I just have to start a simple library… I love the book with no pictures.’ ♥ Check check check.

Tijd: vijf dagen in december 2016 | Temperatuur: 27 ˚ | Plaats: Kawempe Youth Center, Kampala, Oeganda |Wie: 25 leerkrachten, Esther Kyazike en Peter Mutyaba, Kawempe Youth Center & staff | Hanneke Kramps, directeur Biblionef, Karen Bertrams, Probiblio.

Meekijken?