‘Jongeren Informatie Punt (JIP): een succesverhaal in Haarlemmermeer’

Saskia Streefkerk is sinds 2004 jongerenadviseur bij het JIP Haarlemmermeer. Zij is de drijvende kracht achter het JIP in Haarlemmermeer. Zij werkt vanuit het principe: laagdrempelig en intermenselijk handelen. Geen tussenpersonen, direct helpen waar kan, erbij halen (doorverwijzen) waar moet, samen contact opnemen met de instantie. Saskia is een bevlogen jongerenadviseur met een hands on-mentaliteit. Met veel enthousiasme en kennis vertelt zij over de functie, het belang en de resultaten van het JIP.

Saskia werkt 16 uur voor het JIP en 4 uur voor project Peer Education Project (PEP). Voor dit laatste project doet ze twee trajecten per jaar. Leerlingen maken dan een voorlichting voor andere jongeren, waarbij Saskia les geeft in presentatie- en voorlichtingsvaardigheden. De leerlingen bepalen waarover het gaat en op welke doelgroep ze zich richten: leerlingen van basisscholen, groep 8 en middelbare scholen.

Over het JIP

‘Het JIP bestond al toen ik hier kwam werken. Waarom het JIP in de Bibliotheek Haarlemmermeer is gekomen? Omdat de bibliotheek aangegeven heeft bij de gemeente dat zij al een plek van informatie en advies zijn. Het is een laagdrempelige plek, jongeren komen hier toch al huiswerk maken. Ondertussen is de Bibliotheek Haarlemmermeer, en dus ook het JIP, onderdeel van C. (‘Cpunt’), een groot kunst- en cultuurverbond waar veel jongeren zich ophouden.’

‘In 2001 is het JIP in de bibliotheek van start gegaan. Iedere gemeente in Nederland moet officieel op de een of andere manier informatie en advies inregelen voor jongeren. De gemeente Haarlemmermeer heeft gekozen om dat via het JIP te doen. Andere gemeentes volstaan bijvoorbeeld met een pagina op hun eigen website, of jongerenwerk pakt het helemaal op. Het JIP is in Haarlemmermeer, hoewel een stuk kleiner, een belangrijk deel van het daar bestaande jongerenwerk, met het hoofddoel informatie & advies voor jongeren (12-23 jaar) in gebied Haarlemmermeer.’

Rol Saskia binnen het JIP

‘Ik vervul de rol van jongerenadviseur, een rol waarin ik zo laagdrempelig mogelijk beschikbaar ben. In feite is het een vorm van maatschappelijk werk, maar dan op preventief niveau. Dienstverlening van het JIP (landelijk) is gratis, anoniem, vertrouwelijk en zonder afspraak. Dit is vanaf de oprichting van Informatiepunten voor jongeren de werkwijze geweest. Uit talloze onderzoeken komt naar voren dat dit belangrijk is in de benadering van jongeren. Het intermenselijke aspect, jongeren het gevoel geven dat ze gehoord en gezien worden, is wat mij betreft het belangrijkste doel. Want iedereen heeft uiteindelijk die behoefte. Jongeren zijn net mensen, zeg ik altijd grappend. Het is al snel duidelijk of iemand meer hulp nodig heeft. Dan kan je doorverwijzen.’

Centrum voor Jeugd en Gezin

‘Zo werk ik onder andere samen met Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), een organisatie die fungeert als ondersteuner voor partners in het sociaal domein. Meestal is het CJG een soort inloop in Nederland (een bureau Jeugdzorg zoals we dat vroeger kenden). Maar dat geldt niet voor Haarlemmermeer, hier is JIP één van die partners. Via het CJG krijgen we informatie, vaak via netwerkbijeenkomsten. De gemeente heeft dit tegenwoordig overgenomen, per gebied. Dit werkt, want ook contact onder collega’s in het sociaal domein maakt dat we elkaar makkelijker kunnen vinden en benaderen.’

Vragen via Whatsapp

Saskia vertelt dat ze via WhatsApp door de week heen de meeste vragen binnen krijgt.

‘Jongeren stellen überhaupt op een hele andere manier vragen. Als ze al naar de fysieke balie komen, nemen sommigen een stapeltje administratie mee. Dan is het handig als ik hier fysiek zit (bij de JIP balie op de tweede verdieping van de bibliotheek in Hoofddorp). Aan de balie kan je serieuzere hulpvragen goed behandelen, soms ook met een jongerenwerker, ouder of hulpverlener erbij. Als je steeds van het kastje naar de muur wordt gestuurd, is deze balie een uitkomst voor jongeren. Je kan gewoon binnenlopen. Ik stel een aantal randvoorwaarden om een dergelijke situatie te kunnen creëren voor jongeren: geen wachtlijst, geen afspraak nodig, het is gratis én het is anoniem. Die laatste is wellicht de belangrijkste voorwaarde. Dat deze vier randvoorwaarden nodig zijn om ultra-laagdrempelig te zijn, is ook uit onderzoek gebleken.’

Successen en uitdagingen van het JIP

‘Ik ben vooral trots op de samenwerkingen die wij hebben, geïnitieerd door de gemeente. Trots ook op dat er een duidelijk merk staat. Maar wat mij het meest doet is dat jongeren hier allemaal bij betrokken zijn. Jongerenparticipatie is echt gelukt, wat heeft geresulteerd in activiteiten zoals Chill Out en FlexTalks-thema-avonden in een jongerencentrum met jongeren als ervaringscoaches. Maar bijvoorbeeld ook bij Roze Cafés zijn jongeren betrokken. Deze dingen kunnen alleen een succes worden als jongeren zelf mee helpen organiseren.’

‘De uitdaging blijft om jongeren aan het roer te zetten. Om ze vanaf dag 1 betrokken te hebben, ook in samenwerking met je andere collega’s. Ik vind dat niet zo moeilijk, het is leuk om ze te horen en maakt het werk ook gemakkelijker. Denk ook niet te hoog over: heb het met jongeren over de programmering, hoe zij dit zien. De zomerprogrammering komt er nu bijvoorbeeld weer aan. Dan denk ik meteen: laten we de jongeren hiervoor uitnodigingen.’

Jongeren met beperkte basisvaardigheden

‘Bij uitstek zijn dit de jongeren die ik zie bij het JIP. Dit kan door allerlei zaken komen. Niet iedereen heeft ouders die veel informatie kunnen verlenen, goed zijn in informatie opzoeken, de maatschappij goed begrijpen of zelf goed opgeleid zijn. Soms is jouw thuissituatie gewoon zo, of heb je geen netwerk dat je bij zaken kan helpen. Daar ontstaan dan allemaal drempels, waardoor jij minder ver komt in het leven. Het is letterlijk dat spel ‘Over de streep’: je kunt (stil) blijven staan als er thuis weinig geld is of jouw ouders geen vooropleiding hebben (afgerond). Laat staan als je mishandeling of misbruik hebt meegemaakt; het zijn allemaal belemmerende factoren. Over netwerk gesproken: door de coronatijd merk je ook dat de ene jongere gemakkelijker online in contact is gebleven met leeftijdsgenoten, vrienden en organisaties dan andere jongeren. Niet iedereen is even goed in het onderhouden of uitbreiden van zijn (sociale) netwerk. En die hechtingsrelaties met vriendengroepen zijn wel noodzakelijk voor de ontwikkeling.’

Grenzen en doorverwijzen

‘Ik kan niet alle jongeren helpen. Als jongeren duidelijk psychologische ondersteuning nodig hebben, of er is een langdurig traject nodig, dan haal ik dat specialisme er uiteraard bij. Ik heb weleens te maken gehad met een jongen die ik echt niet kon helpen, omdat hij een verstandelijke beperking heeft. Ik heb hem dus warm doorverwezen naar de organisatie MEE, een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking die je goed kan helpen met financiën of andere zaken en daar ook de tijd en aandacht voor heeft.’

Tips over een JIP voor andere bibliotheken:

‘Zorg voor eigen communicatie met jongeren. Je bent onderdeel van de bibliotheek, maar jongeren vragen echt om een andere soort aandacht en dus om een andere soort aanpak. Voorkom dus dat je overal het bibliotheeklogo onder plakt. Dat schrikt af en helpt niet om jongeren te motiveren om met hun hulpvraag naar het JIP te komen. Jongerencommunicatie opzetten is heel belangrijk. Dus haal hier een specialist bij en zet het bij de gemeenteafspraken vast. Zodat bij eventuele veranderingen deze aanpak onveranderd blijft. Het is funest als jongeren doorhebben dat het niet om hen draait, maar om volwassenen die bepalen. Laat je dus medeadviseren door jongeren zelf. Ons huidige JIP-logo en onze website zijn gebaseerd op onderzoek onder en input van jongeren. Met specialisten opgezet, waar jongeren dan ook weer van leren. Een win-win situatie dus.’

‘Sluit je ook aan bij de landelijke JIP-vereniging om te kunnen sparren met collega’s en om feedback te kunnen vragen. Om feeling te houden met wat de succesfactoren van andere JIP’s zijn, om van elkaar te leren. Met deze opgehaalde ervaringen en projecten kan je weer naar de gemeente. Gemeenten vinden het ook fijn als jij jouw standpunten en argumenten staaft aan onderzoek en andere good practices en in een context kan plaatsen.’

Saskia is duidelijk een boegbeeld voor jongeren, een ervaren én bevlogen jongerenadviseur die begrijpt waar het om draait bij deze doelgroep. En dat de benadering net even andere randvoorwaarden vereist dan bij andere doelgroepen.

Meer weten over het JIP in Haarlemmermeer?

Kijk op Frontpage.