PLEK 3 Bibliotheek Venlo: Succesvolle combinatie van professionaliteit, passie en plezier

De naam PLEK 3 heeft betrekking op de positie die de bibliotheek inneemt als het gaat om de wereld waarin een kind kan leren en groeien. De eerste plek is de sociale omgeving van thuis; de tweede is de sociale omgeving van school en de derde is de sociale omgeving die losstaat van thuis en school, bijvoorbeeld de bibliotheek.

En dat is een ideale locatie, zegt Sanne Pijnenburg, projectleider van PLEK 3. ‘Het is laagdrempelig en centraal gelegen voor alle wijken. Taal is de basis voor leren en ontwikkelen en is de kernactiviteit van de bibliotheek. PLEK 3 is een aanvulling op het onderwijs. Het biedt extra tijd voor taal- en talentontwikkeling in een kleine groep (max. 15 kinderen). De Bibliotheek Venlo werkt intensief samen met de basisscholen zodat er afstemming is over het aanbod van de lessen en de voortgang van de kinderen.’

Wat was de aanleiding om PLEK 3 op te zetten?

Sanne: ‘Het percentage laaggeletterden in Venlo ligt heel erg hoog (23%). We waren al bezig om onze rol als bibliotheek te verbreden, toen de KB ons benaderde om mee te doen met een pilot. Dat was een kans voor ons om ons hierin te ontwikkelen, dus die hebben we met beide handen aangegrepen.’

Wat was het doel van deze pilot?

Sanne: ‘Kansengelijkheid creëren was voor ons het uitgangspunt. Daarbij gaat het bij PLEK 3 om een combinatie van taalimpuls, talentontwikkeling, het vergroten van de maatschappelijke interesse en verrijking van de taal. Taal is de basis en van daaruit borduur je voort. Bovendien past taal ook bij de functie van de bibliotheek.’

‘De gemeente is wel betrokken bij de plannen, maar geeft er geen subsidie voor. Vooralsnog wordt PLEK 3 gefinancierd vanuit de reguliere middelen van de bibliotheek en scholen leveren een bijdrage per leerling, vaak vanuit de NPO-gelden. Voor het vervolg van PLEK 3 hopen we een beroep te doen op de Onderwijs Achterstanden Beleid subsidie van de gemeente Venlo.’

Wat zijn de voorwaarden voor kinderen om hieraan mee te mogen doen?

Sanne: ‘Omdat kansengelijkheid voorop staat, wordt er bij PLEK 3 niet gewerkt met een open inschrijving, maar kunnen alleen kinderen die het echt nodig hebben meedoen. Daarvoor is er intensief contact met basisscholen en zij kijken bij welk kind het goed past. In eerste instantie hebben we ons PLEK 3 alleen in de speerpuntwijken (achterstandswijken) aangeboden, want daar is het echt nodig. Nu zijn we ons ook verder aan het verbreden naar andere scholen, omdat op elke school kinderen zitten die een impuls op taal en algemene ontwikkeling kunnen gebruiken.’

‘Deelname is niet vrijblijvend; kinderen moeten gemotiveerd zijn om mee te doen en ouders bereid om hun kind te ondersteunen. De school legt het eerste contact en daarna volgt er een intakegesprek met school, ouder en kind in PLEK 3. De doelen en verwachtingen worden vastgelegd in een contract dat voor de start ondertekend wordt. Soms komt de vraag vanuit de ouders die het graag willen voor hun kind, maar de school bepaalt of het echt nodig is. En het kind staat centraal.’

Voor welke kinderen is PLEK 3 bedoeld?

Sanne: ‘We richten ons op groep 6 t/m 8 en de brugklas en het hele traject neemt bijna een schooljaar in beslag. Daarbij gaat het om kinderen die:

• een taalimpuls kunnen gebruiken;
• een hogere score hebben op andere vakken in vergelijking met woordenschat en begrijpend lezen;
• een stimulans van de algemene ontwikkeling kunnen gebruiken;
• gemotiveerd en nieuwsgierig zijn en actief ondersteund worden door hun ouders.

Er zitten maximaal 15 kinderen in een groep, zodat elk kind ook de aandacht krijgt die het nodig heeft. Op elke groep zit een professionele begeleider (pedagogisch, didactisch) die wordt bijgestaan door een (goed geïnstrueerde) vrijwilliger en een stagiaire.’

‘Veel kinderen komen uit de dorpen en stadsdelen om Venlo heen en zijn niet bekend met de bibliotheek. Vaak is er wel een bibliotheek op school, maar dat is toch heel anders. De toegevoegde waarde voor kinderen die meedoen met PLEK 3 is dat hun wereld veel groter wordt. Ze maken kennis met allerlei beroepen, ontwikkelen vaardigheden en leren bijvoorbeeld ook fietsen en daar groeien ze van. Voor de ouders van deze doelgroep hebben we speciaal een wervingsvideo gemaakt, want dat is toegankelijker dan tekst in een folder. En ouderbetrokkenheid is natuurlijk essentieel.’

‘We werken met vier thema’s: burgerschap, cultuur, duurzaamheid en techniek. Per thema zit er een opbouw in de lessen. Daarbij wordt uitgegaan van het GRRIM-model (ik-wij-jullie-jij). In het kader van burgerschap is er bijvoorbeeld een opdracht om een vluchteling te interviewen. Dan leren kinderen eerst hoe je een podcast maakt en hoe je een interview goed voorbereidt, dan komt het interview en vervolgens leren ze hoe je er met ‘editen’ een mooi geheel van maakt. Daarna wordt de podcast online gezet en kunnen ouders en leerkrachten het resultaat via het portaal bekijken. De helft van de lessen wordt samen met andere partners in het werkgebied gedaan (politie, advocatenkantoor, bakker, vluchtelingenhulp).’

In dit filmpje vertelt een deelnemer over wat ze leert bij PLEK 3 en wat de bibliotheek voor haar betekent:

Waarom is PLEK 3 een succes?

Marjolein Rietveld (programmamanager): ‘De combinatie van talent- en taalontwikkeling, de expertise van de bibliotheek, de lokale samenwerkingspartners en het betrekken van de ouders maakt PLEK 3 zo speciaal. En natuurlijk de professionele aanpak van projectleider Sanne Pijnenburg, die orthopedagoog is en van docent Dave Rutten die ook community librarian is. Het is dan ook de kroon op ons werk dat PLEK 3 de Victorine van Schaick prijs heeft gewonnen’ Het Victorine van Schaik fonds heeft tot doel vernieuwing in het informatievak te stimuleren en heeft om die reden PLEK 3 verkozen tot meest innovatieve project van 2021. Dave voegt toe: ‘Het leuke is dat we ook een Hackerspace in huis hebben en dat vult elkaar mooi aan. Niet alleen de materialen die multi-inzetbaar zijn, zoals de 3D-printer, green screen en podcast apparatuur. Maar ook de expertise over programmeren, technologie en digitale geletterdheid die ingezet wordt, is heel waardevol voor PLEK 3.’

Wat is het resultaat tot nu toe?

Sanne: ‘De voortgang en de kwalitatieve effecten zijn gevolgd met een audit die door Regioplan is uitgevoerd. Samen met de Universiteit van Maastricht worden nu ook de kwantitatieve effecten onderzocht. Wij zien de groei bij kinderen en de school en ouders ook, maar we willen het ook hard kunnen maken. De uitkomsten van dat onderzoek verwachten wij aan het eind van dit jaar.’

Wat was de invloed van corona?

Sanne: ‘Net toen PLEK 3 startte gooide corona roet in het eten. Gelukkig mochten we wel doorgaan met deze activiteit omdat het een kwetsbare doelgroep betrof. Maar de samenwerkingspartners haakten veelal af en we konden de ouders hier niet ontvangen, dus dat maakte het wel lastig. Tegelijkertijd was het voor de kinderen natuurlijk geweldig dat ze bij PLEK 3 terecht konden, want thuis hadden de kinderen vaak weinig te doen naast online onderwijs. Nu kunnen we gelukkig echt gaan werken op de manier die we destijds voor ogen hadden.’

Hoe gaat het nu verder? 

Sanne: ‘We merken dat de zichtbaarheid van PLEK 3 in de bibliotheek verbeterd kan worden. Nu gebeurt alles in de kelder, in een speciale ruimte waar het publiek niet kan komen. Dat vinden de kinderen wel spannend, maar de mensen zien niet wat er gebeurt en waar de bibliotheek nog meer aan werkt. Daarom hopen we in de toekomst op een andere ruimte in de bibliotheek die de zichtbaarheid van PLEK 3 vergroot.’

‘Verder hebben we een website ontwikkeld met tools voor andere bibliotheken die iets vergelijkbaars op willen zetten, zodat ze het wiel niet zelf opnieuw hoeven uit te vinden. Via een inlog krijg je toegang tot al het lesmateriaal, een plan van aanpak en alle voor PLEK 3 ontwikkelde producten. Want het staat iedereen vrij om een PLEK 3 op te zetten, ook onder die naam, maar er is op deze manier wel een kwaliteitscontrole en keurmerk. Hoe deze informatie precies gedeeld gaat worden, is nog in ontwikkeling. Naast het lesmateriaal, hebben andere bibliotheken natuurlijk nog extra informatie nodig om zelf een PLEK 3 te kunnen starten.’

Reacties van bibliotheken die samen met ons PLEK 3 bezochten:

‘Van tevoren had ik mijn twijfels, omdat je slechts een kleine groep bereikt, maar nu begrijp ik dat beter en vind ik die keuze heel goed onderbouwd.’
– Anouk Hagenvoort van Dok Delft

‘Ik vond het heel inspirerend en had eerst ook moeite met het beperkte bereik en de beslotenheid, maar na dit bezoek snap ik waarom hiervoor gekozen is en ben ik onder de indruk van de professionele manier waarop het aangepakt wordt.’
– Lenette van Dongen van Bibliotheek Kennemerwaard

‘Het is totaal anders dan wat ik voor ogen had, maar heel inspirerend om te zien hoe het ook kan. Super professioneel opgezet en goed geborgd door kwaliteit, financiering en bedrijfsvoering.’
– Martijn Aerts van Bibliotheek Velsen

Wil je meer weten, of heb je interesse in de beschikbare materialen, neem dan contact met Ilse Pullens van Cubiss: 06 12 41 31 91.