Wat betekent de programmalijn Digitaal burgerschap voor bibliotheken?

Het digitaal vaardig maken en houden van de Nederlandse burger is een van de grootste maatschappelijke opgaven van het moment. Digitaal burgerschap staat dan ook hoog op de agenda, zowel bij de overheid als bij bibliotheken. Vanaf dit jaar wordt in opdracht van Stichting Pica de programmalijn Digitaal burgerschap ingericht, een samenwerking tussen bibliotheken, de KB en SPN. Wat betekent dat voor bibliotheken? Adviseur Digitale geletterdheid Erik Reuvers praat je bij.

De programmalijn Digitaal burgerschap heeft tot doel burgers – jong en oud – vaardig en weerbaar te maken, waardoor zij beter kunnen meedoen in en bijdragen aan de digitaliserende samenleving. Zoals beschreven in het Dossier Digitaal Burgerschap van de KB, kunnen bibliotheken in het aangaan van deze maatschappelijke opgaven een doorslaggevende rol spelen. Zij hebben tenslotte als taak burgers zo toe te rusten dat zij volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Ook bieden bibliotheken vrije toegang tot publieke informatie en spelen zij een gidsrol in het bepalen welke informatie wel en welke niet betrouwbaar is.

Digitaal burgerschap: 3 elementen

Om het brede begrip digitaal burgerschap te trechteren, wordt uitgegaan van 3 elementen of peilers: digitale vaardigheden, digitale weerbaarheid en actief burgerschap.

Digitale vaardigheden. Actief meedoen in de digitale samenleving vergt van burgers niet alleen toegang tot internet, maar ook bepaalde functionele en complexe vaardigheden.
Digitale weerbaarheid. Verantwoord meedoen in de digitale samenleving vergt van burgers een kritisch bewustzijn ten aanzien van hun eigen en andermans veiligheid en de mogelijkheden en beperkingen van (des)informatie.
Actief burgerschap. De mate waarin burgers vorm (kunnen) geven aan hun burgerschap in een digitaliserende context en politiek, democratisch en sociaal mee kunnen en willen (blijven) doen. Deze stap splitst zich tussen het informeren (weten wat je allemaal kunt doen) en actief worden.

Invulling programmering bibliotheken

Als bibliotheek is het goed om je te realiseren dat veel van je programmering al raakt aan deze beschrijving van digitaal burgerschap. Het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) is een mooi voorbeeld op de kwetsbare tak voor digitale vaardigheden. Veel van de programmering rond digitale geletterdheid kan onder digitale weerbaarheid een plek krijgen. En de debat- en ontmoetingsfunctie draagt bij aan actief burgerschap.

Probiblio maakte een visual die de relatie laat zien tussen de 3 pijlers van digitaal burgerschap en de onderliggende thematiek waar bibliotheken al op actief zijn. Je vindt deze visual onderaan dit blog.

Vanaf september 2021 draaien er in het land 5 proeftuinen op het gebied van digitaal burgerschap, die met subsidie vanuit de programmalijn tot stand zijn gekomen. De bibliotheken richten zich onder meer op citizen science, digitale wereldburgers en de 21e-eeuwse vaardigheden van jongeren. In ons werkgebied gaat de Bibliotheek AanZet aan de slag met Talent Valley, waarbij jongeren leeftijdsgenoten helpen hun talenten te ontwikkelen.

Uiterlijk september 2022 volgt de gevulde programmalijn 2022 tot 2025. Daarmee zal meer duidelijk worden over de snelheid waarmee bibliotheken kunnen aanhaken, wat dat precies betekent en hoeveel subsidie daarmee voor bibliotheken beschikbaar komt.

Ondersteuning Probiblio

Probiblio zal zich vooral richten op het goed laten landen van het programma digitaal burgerschap bij bibliotheken en het laten aansluiten bij bestaande programmering. Daarnaast adviseren we je bij de keuze hoe in te zetten op digitaal burgerschap, het duiden van de consequenties voor personeel, beleid, programmering en meer.