Boze boeken: breng met de collectie schuring in de programmering

Week van het verboden boek

David: “We halen de Amerikaanse ‘Banned Books Week’ naar Nederland, eind september hebben we onze Week van het Verboden Boek. Dit thema schreeuwt om aandacht en dus programmering, mensen moeten zich bewust worden van het belang van vrijheid van lezen en dat vraagt een activerende houding van de bibliotheek.”

Femke: “In Purmerend kunnen we van alles uitproberen met de combinatie collectie en programmering om actief burgerschap te stimuleren, niet voor maar met de mensen. Bij kleinere gemeentes is dat soms moeilijker. Inspirerend vind ik het Stedelijk Museum Schiedam waar stadsprogrammeur Dorien Theuns continu programmeert door te onderzoeken en experimenteren met de bevolking. Het Edams Museum en bibliotheek zouden ook zo kunnen samenwerken.”

Gekibbel in de boekenkast

Femke: “In bijna elk boek is controverse. Ook de boeken die naast elkaar in de kast staan hebben ruzie als wij de deur dichttrekken, dan breekt de hel los, zelfs boeken van dezelfde schrijver! ‘Ik was eerder’, zegt La Superba dan tegen Alkibiades, beide geesteskinderen van Ilja Leonard Pfeijffer. Het gekibbel in de boekenkast.”

David: “De collectie leeft, er wordt steeds meer georganiseerd, er ontstaat steeds meer dynamiek rond de collectie. Bijvoorbeeld tijdens het debat in de programmareeks ‘Controverse in de boekenkast,’ dat ging over collectiebeleid door 40 man van allerlei pluimage in de LocHal van Bibliotheek Midden-Brabant. Mijn tip is; nodig vooral ook auteur Anton Dautzenberg uit, raar maar spraakmakend, prikkelend en empathisch, met als tegenhanger een rechtsfilosoof over juridische beperkingen.”

“Er zijn steeds meer boze mensen, lezers die in boeken hun commentaar schrijven, mailwisselingen over collectiekeuzes, mensen met bezwaar tegen non-binaire hoofdpersonen, waarschuwingsstickers, wel of geen regenboogvlaggen. De emancipatoire functie van de bibliotheek blijft actueel en nodig. Daartegenover staat dat ‘healing fiction’ een trend is, voor mensen die liever troost dan de controverse zoeken.”

Workshop boze boeken

Redenen genoeg voor David en Femke om een workshop ‘Boze Boeken’ te ontwerpen, ”waarbij je uit je bubbel gaat en leert hoe je de collectie bij je programmering betrekt. In 5 stappen verrijk je je programma met elementen van je veelzijdige bibliotheekcollectie met een concreet programma vol met boekentips als resultaat. We hebben 5 thema’s bedacht: Duurzaamheid, Democratie, Oorlog en vrede, Liefde en eenzaamheid, Kolonialisme en daar fictieboeken bij uitgekozen. Liefde in tijden van cholera, Oorlog en Vrede, Het complot tegen Amerika, 100 jaar eenzaamheid, De vegetariër.   Groepjes lezen elkaar fragmenten voor, en werken dan aan ontwerp van een programma geïnspireerd op de collectie, met schuring en verdieping als extra invalshoeken. Het uitnodigen van een gastcollectioneur of -curator is steeds meer usance, inspiratiemateriaal wordt toegevoegd in de vorm van o.a. podcasts. Verdieping verkregen door samenwerking met de boekhandel en communities en andere afdelingen. Verbinding met de rest van je programmering, zoals film is ook een aandachtspunt. En eindigen met poëzie is altijd een goed idee.”

Femke: “Het is van belang te snappen hoe een collectie werkt, op welk tempo het gaat, welke verbanden je kan leggen, welke afwegingen je moet maken. Collectie en programmering beginnen elkaar te kennen, vormen in toenemende mate een organisme. We werken in Waterland met een jaaragenda waarbij blauw = collectie, rood = programmering en paars = allebei.”

De Lonkende Leestafel is dol op paars en eindigt met Loesje-poëzie:

Verder praten met David of Femke altijd!