Ruimte voor rekenschap
Ronald Huizer, lid van het directieteam met de portefeuille Lezen en Digitale Geletterdheid, stelde 3 vragen aan Wilma van Wezenbeek, algemeen directeur van de KB nationale bibliotheek. Samen praten ze over de rol van bibliotheken in een goed geïnformeerde en weerbare samenleving, en over hoe de nationale bibliotheek bijdraagt aan een inclusieve, veilige en toegankelijke kennisruimte, zowel fysiek als digitaal.
Magazine Doe iets over activisme in de bibliotheek
Dit artikel staat ook in het magazine ‘Doe iets’. Elke bibliotheekorganisatie in Nederland heeft in december 2025 twee exemplaren ontvangen van het eenmalige magazine Doe iets, met de oproep: ga het gesprek aan over activisme en de bibliotheek. Het magazine bundelt interviews met bibliotheekprofessionals uit binnen- en buitenland, een artikel over het zichtbaar maken van verschillende stemmen, en praktijkvoorbeelden en dilemma’s uit het werkveld. Het doel is een open, sectorbrede dialoog op gang te brengen over de rol van activisme binnen onze organisaties, en om bibliotheken te helpen stelling te nemen vanuit hun kernwaarden. Lees meer >
Een democratie is gebaat bij een goed geïnformeerde burger, die mee wil en kan doen in de maatschappij. De rol die openbare bibliotheken hierbij spelen, is essentieel. Hoe kijk jij naar de rol van de nationale bibliotheek in dit verband, Wilma?
Wilma: “Als nationale bibliotheek zorgen we voor de nationale bibliotheekverzameling. Hierin verzamelen we wat er in en over Nederland wordt geschreven. Het is onze taak ervoor te zorgen dat dit een goede representatie is. En dat iedereen deze kennis kan raadplegen en gebruiken, nu en in de toekomst. Daarnaast hebben we een regierol in het stelsel van openbare bibliotheken. Hiermee ondersteunen we openbare bibliotheken in het oppakken van hun o zo essentiële rol in het democratisch proces.”
Wat betekent dit bijvoorbeeld voor onze fysieke en digitale ruimte?
Wilma: “Ik heb het afgelopen jaar het begrip ‘accountable space’ een paar keer aangehaald. Dat is voor zover ik weet geïntroduceerd door de Canadese Elise Ahenkorah, strateeg diversiteit & inclusie. Je verantwoordelijkheid nemen in deruimte betekent dat je beseft wat je intentie, woorden en acties kunnen betekenen voor een ander, en dat jij daar zelf ook rekenschap over kunt afleggen. Dat geldt zowel fysiek als digitaal.”
Hoe kunnen we daarbij onze weerbaar- en wendbaarheid versterken?
Wilma: “De bibliotheekverzameling waar ik het eerder over had, kent allerlei bedreigingen. Onze fysieke collectie is kwetsbaar voor diefstal, water- en/of brandschade. Maar ook voor oorlog en vernietiging, kijk maar naar wat er om ons heen gebeurt in Gaza en Oekraïne bijvoorbeeld. Ons digitale erfgoed is door cyberdreigingen ook kwetsbaar. Wij kunnen, als nationale bibliotheek, hier in nationaal en internationaal verband een voortrekkersrol spelen. Dat doen we door kennis hierover uit te wisselen, en natuurlijk door onze collega’s in de landen die nu zo getroffen worden, waar mogelijk te helpen.”