Terugblik Plaza in praktijk: de bibliotheek houdt zich staande in het digitale landschap

’s Ochtends was het podium voor Iris van der Heijden, adviseur Digitale geletterdheid jeugd bij de KB. Zij schetste aan de hand van vragen van de presentatoren en het publiek de algemene stand van zaken van digitale geletterdheid bij overheid, bibliotheken en de burger en ging in op de relaties met digitaal burgerschap, mediawijsheid en leesbevordering.  

’s Middags beklom publicist Doortje Smithuijsen het podium. Haar specialiteit: de menselijke gevolgen van digitalisering. Naar aanleiding van haar boek Iedereen verslaafd? maakte zij op onderhoudende wijze duidelijk hoe veel apps inspelen op menselijke zwaktes als eenzaamheid, onzekerheid en verveling, en erop gericht zijn jou als gebruiker aan zich te binden. Dat laatste kan zo ver gaan dat gebruikers – ook als je niet verslavingsgevoelig bent – , een schadelijke afhankelijkheid ontwikkelt. Smithuijsen pleit voor het behoud van echte, gezonde menselijke verbinding. 

In de 4 workshops konden deelnemers zich onderdompelen in de digitale wereld en trends, én gingen ze met handvatten, tips en trucs naar huis:

Hoe word je zelf een kritische digitale burger? 

Workshopleider Marloes Manshanden besprak het Media Empowerment Model van Esther Rozendaal. Men denkt vaak dat als we mensen maar kennis en vaardigheden meegeven ze vanzelf kritisch zijn ten opzichte van de digitale wereld. Dat is niet zo: motivatie en gelegenheid zijn ook vereisten. Dan pas krijg je mediawijsgedrag.
Daarnaast leefde het thema ‘eigen keuzes maken in de digitale wereld’ sterk onder de deelnemers. De wereld wordt digitaler, je moet haast wel mee in alle veranderingen. ‘Keuzes worden soms ook gewoon voor je gemaakt. Bijvoorbeeld als je huisarts zegt: we gaan nu online afspraken inplannen. Je kan dan wel kritisch zijn, maar je hebt geen keuze. Of je valt buiten de boot,’ aldus een deelnemer. Een ander: ‘Mensen die digitaal niet vaardig zijn, die worden daar de dupe van. Die kunnen wellicht niet bewust een keuze maken omdat ze een bepaalde vaardigheid missen.’

Meer weten? Neem contact op met Marloes Manshanden, adviseur Digitale geletterdheid bij Probiblio.

Hoe maak je de digitale bibliotheek jóúw bibliotheek?

In de bibliotheek wordt je niet bepaald overspoeld met het aanbod luisterboeken en e-books. We zijn slecht in het fysiek ‘verkopen’ van ons eigen digitale aanbod. Je moet behoorlijk informatievaardig zijn wil je luisterboeken kunnen vinden in onze bibliotheekcatalogus. Luisterboeken zijn vooral bij jongeren en jong volwassenen (< 50) populair en die doelgroep bereiken we steeds slechter. Adviseur Erik Reuvers pleit ervoor dat de connectie fysiek en digitaal vanzelfsprekend wordt in collectie, programmering en klantcontact. Daarbij is het niet alleen belangrijk om de rijkdom van het digitale aanbod onder de aandacht te brengen bij de klant, maar óók bij de medewerkers. Bedenk daarbij goed wat je wilt zijn als bibliotheek en wat de stip op de horizon is.

Meer weten? Neem contact op met Erik Reuvers, adviseur Digitale geletterdheid bij Probiblio.

Hoe besteed je aandacht aan AI in je programmering?

Jeroen de Boer, werkte bij Fers en nu werkzaam als specialist Digitaal burgerschap bij de KB en een Fries ROC, presenteerde in zijn deelsessie het AI Kookboek. Dit is een bundeling van groepsactiviteiten om kunstmatige intelligentie bij jeugd (vanaf bovenbouw po) en volwassenen te introduceren en vooral te bespreken om de persoonlijke betekenis ervan te ervaren. Als voorbeeld ervaarden de deelnemers van de workshop hoe het gesprek over enkele simpele stellingen tot interessante inzichten kan leiden die raken aan persoonlijke overtuigingen en waarden. Daarvoor was kennis van AI niet nodig.

Meer weten? Neem contact op met Jeroen de Boer, projectleider/adviseur digitaal burgerschap bij Firda en de KB.

Hoe maak je digitale trends behapbaar voor volwassen bibliotheekbezoekers?

De deelnemers gingen aan de slag met de ‘Hype cycle’: een model dat je laat nadenken waar een trend zich bevindt op de as van tijd en verwachtingen van gebruikers. Gaat het om een innovatie of zijn de eerste teleurstellingen zichtbaar? Je wordt meteen bewust of het een trend is waar je je tijd aan wilt spenderen, voordat je aan de slag gaat met het stappenplan om een trend praktisch inzetbaar te maken voor jouw bibliotheek. Bijna unaniem kozen deelnemers de trend Artificial Intelligence (AI) om te plotten. De noodzaak iets te ‘moeten’ met AI werd door iedereen gevoeld, maar hoe dan? De eerste stap is kennis bij jezelf vergrotem voordat je ermee aan de slag kunt gaan voor je bezoekers. Op deze manier maak je een groot onderwerp al kleiner, hoe onderwijs je jezelf en je collega’s? Hierna maak je de volgende stap naar de bezoekers.

Meer weten? Neem contact op met Aniek van Son, adviseur Digitale geletterdheid bij Probiblio.

Luister mee! 

Luister naar de podcast van Plaza in praktijk, waarin sprekers en presentatoren zelf aan het woord komen met nóg meer tips en inzichten!

Beluister de podcast!

Meer weten?

Kon je er niet bij zijn, maar ben je wel met digitale trends bezig in jouw bibliotheek? Neem contact op met één van onze adviseurs. Zij denken graag met je mee!