-
- ...
- Thema's
- Programmering
- Toekomstverkenning: democratie, vertrouwen en de rol van de bieb in een veranderende wereld
Toekomstverkenning: democratie, vertrouwen en de rol van de bieb in een veranderende wereld
De bibliotheeksector staat op een beslissend moment. In een tijd van wereldwijde onzekerheid, polarisatie en nieuwe technologieën presenteert Probiblio een toekomstverkenning die laat zien hoe bibliotheken kunnen bijdragen aan een sterke, veerkrachtige democratie. De verkenning, uitgevoerd door Mirjam Zweers in samenwerking met tien prominente denkers, bouwt voort op het Groeimanifest uit 2022 en voegt een urgent perspectief toe: bibliotheken als plekken zijn waar vertrouwen wordt hersteld, waar mensen handelingsperspectief vinden en waar de democratie dagelijks wordt geoefend.
Waar het Groeimanifest zich richtte op 2040, is de werkelijkheid inmiddels sneller veranderd dan verwacht. Deze dynamiek maakt het noodzakelijk om opnieuw te kijken naar de rol van de bibliotheek in de samenleving. Drie trends uit het IFLA Trend Report vormen het fundament onder deze nieuwe verkenning: het dalende vertrouwen in instituties, de invloed van kunstmatige intelligentie en de groeiende behoefte aan gemeenschapsvorming. Daarnaast belicht de verkenning veranderingen in sociale cohesie, ongelijkheid, diversiteit, vergrijzing, zelfredzaamheid en burgerschap.
Een nieuwe maatschappelijke opdracht
In gesprekken met onder anderen Maxim Februari, Denise Harleman, Lilian Linders, Deirdre Carasso en Wouter Pocornie wordt duidelijk dat de kern van de toekomstverkenning draait om de drie pijlers van de democratie: vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Bibliotheken ontwikkelen zich van traditionele kennisinstellingen naar open, meerstemmige organisaties waarin bezoekers, vrijwilligers en leden volwaardige stakeholders worden. Dat vraagt om transparantie, nieuwe manier van samenwerking en medewerkers die optreden als gids, coach of curator, met ruimte voor experiment.
Tegelijkertijd groeit de behoefte aan handelingsperspectief: bibliotheken helpen mensen niet alleen informatie te vinden, maar ook te begrijpen wat zij ermee kunnen doen, individueel én gezamenlijk. Daarbij sluiten inzichten uit journalistiek, musea en community design aan. Tot slot onderstreept de verkenning dat bibliotheken steeds nadrukkelijker een democratische rol vervullen, met een adaptieve, participatieve en toekomstgerichte houding die bijdraagt aan rechtvaardigheid, inclusie en het gezamenlijk vormgeven van kennis.
Journalist
Oproep: verander mee
De oproep is helder: als de samenleving verandert, moet de bibliotheek meebewegen. De verkenning nodigt directeuren en strategen in de sector uit om met elkaar in gesprek te gaan en samen nieuwe verhalen te ontwikkelen over de bibliotheek van de toekomst – verhalen die richting geven én aan het denken zetten.
Directeur-bestuurd Bibliotheek Utrecht
Illustraties: Impressies van bibliotheken in de toekomst door Karst-Janneke Rogaar
Heb je vragen?
