100% BoekStart in de kinderdagopvang Westland: ‘Je ziet dat het effect heeft’

Het BoekStart-programma stimuleert de taalontwikkeling van jonge kinderen. Dat het programma nu ook in alle kinderopvanginstellingen in Westland loopt, is een mijlpaal om trots op te zijn. Westland loopt samen met grote steden als Venlo en Groningen voorop wat betreft BoekStart in de kinderopvang. Gonneke Wegner (projectcoördinator Bibliotheek Westland), Ellen van den Ende (adjunct-directeur Kinderdagverblijf Simba) en Renske vertellen over de weg naar succes.

Wat was de aanleiding voor BoekStart in de kinderopvang?

Gonneke: ‘Ik ben in 2014 bij Bibliotheek Westland begonnen als coördinator Jeugd. Op dat moment was er één keer in de 6 weken een voorleesochtend. Dit was niet heel populair, omdat het om 10 uur begon. Ouders met jonge kinderen weten dat het soms een uitdaging kan zijn om op tijd te vertrekken en dan niet te laat te komen. We hebben er toen voor gekozen om er een inloopochtend van te maken. Dit bleek een gouden greep te zijn. Toen kwam Renske er in 2015 ook bij en daarna is het balletje gaan rollen.’

Renske: ‘Toen ging ook de Bibliotheekwet van start. Eén van de speerpunten in de nieuwe wet is dat bibliotheken bijdragen aan het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Dat was een mooi moment om nieuwe strategische plannen te maken samen met Gonneke en collega’s. Net als andere bibliotheken konden ouders bij de bibliotheek de BoekStartkoffertjes ophalen, maar dat vonden we niet genoeg.’

‘We zijn in 2015 gestart met de BoekStartochtenden in de bibliotheek voor ouders en kinderen, een groot succes. Vervolgens spraken we met de Kinderopvangorganisaties in het Westland en inventariseerden de wensen en behoeften met betrekking tot ondersteuning van de taalontwikkeling van jonge kinderen. Het mooie aan het bibliotheeknetwerk is dat het kwalitatief hoogwaardige,  landelijk ontwikkelde programma’s biedt die je in je eigen regio kunt inzetten.’

‘Met de kinderopvangorganisaties bespraken we het BoekStart in de kinderopvangprogramma en besloten we dit gezamenlijk uit te rollen over het Westland. Om op die manier samen te werken aan de liefde voor lezen en verhalen bij kinderen, zodat ze een goede start hebben met taalontwikkeling. We formuleerden de ambitie: alle kinderdagverblijven doen mee!’

‘In 2016 ondertekenden de eerste kinderdagverblijven het convenant. En in 2023 hebben we ons doel bereikt. Alle kinderdagverblijven willen gezamenlijk de schouders zetten onder de leesmotivatie van jonge kinderen. Een mooie mijlpaal.’

Ellen: ‘Het mooie verzoek van de bibliotheek kwam in 2016. Er waren 3 andere partijen die ook aanhaakten bij BoekStart. Het was geen ingewikkelde stap om te zetten. De begeleiding was goed. Je investeert natuurlijk wel wat uren van je medewerkers in het project, maar dat zien we uiteindelijk wel terug.’

Wat zie je dan terug?

Ellen: ‘Een groot enthousiasme voor boeken, het is eigenlijk een olievlek. Er haken steeds meer mensen aan. Op een gegeven moment ben je met een grote groep mensen waarmee je kan overleggen over ideeën hoe je bijvoorbeeld met thema’s omgaat. Het is en blijft Westland, dus we hebben fijne en korte lijnen met de bibliotheek. Je kunt elkaar gewoon even opbellen om een vraag te stellen.’

Als je terugkijkt, wat zijn de succesfactoren waardoor het gelukt is?

Renske: ‘Geloven in elkaar, de kennis in huis hebben en de drive die mensen hebben om dit te laten werken. En natuurlijk de kinderdagverblijven en de gemeente die zegt: wij vinden dit belangrijk, dus we gaan alles op alles zetten om het te laten slagen. Het is ook belangrijk dat jonge kinderen met taal bezig zijn. En bij successen vieren we altijd een feestje.’

Gonneke: ‘En ook hoe het programma in elkaar steekt. Er zijn een aantal bouwstenen die helpen bij het opzetten van BoekStart in de kinderopvang. Denk aan een nieuwe collectie, een leeshoek, nieuwe scholing, een jaarlijkse netwerkbijeenkomst en een monitor. Dat maakt het makkelijk om het op te zeten omdat er begeleiding is.’

Foto: Renske van Kooij

Hoe reageren ouders op BoekStart?

Ellen: ‘Ze zijn ervan op de hoogte. De ouderbetrokkenheid staat bij ons altijd op de agenda. Vanuit het VE-programma hebben we een aantal ouderbijeenkomsten waar ouders bij aan kunnen haken. Eén daarvan organiseren we in de bibliotheek. De pedagogisch medewerkers komen dan naar de bibliotheek en de ouders moeten hun kinderen daar ook brengen en het liefst ook blijven. Dan is er een BoekStart-ochtend, zodat ouders zien hoe leuk de kinderen hierop reageren. Ze kunnen dan ook direct lid worden van de bibliotheek.’

Renske: ‘Ook alle pedagogisch medewerkers zijn opgeleid en heel erg enthousiast over het programma. Alle collecties zijn inmiddels aangeschaft. Ik vind zelf de liefde voor lezen heel belangrijk, maar ook de ouderbetrokkenheid. Veel ouders denken: mijn kind leert wel lezen op school, maar het is zo belangrijk om al voordat je kind naar school gaat te beginnen met taalontwikkeling.’

Zie je ook effecten bij kinderen?

Ellen: ‘Ik vind het lastig om daar antwoord op te geven, omdat we het niet meten. Maar we zien wel dat de ze bij de VE-groepen heel anders aan de slag gaan met niveaus van lezen. We kunnen nu veel beter inschatten hoe snel kinderen overstappen van plaatjesboeken naar iets wat ingewikkelder voor die leeftijd is. Dat is mooi om te zien, dan zie je wel dat het effect heeft.’

Wat is voor jullie de meerwaarde van samenwerkingen met de bibliotheek?

Ellen: ‘De deskundigheid is heel waardevol. Je ziet dat de trainingen die we krijgen veel bijdragen. Maar natuurlijk ook de netwerkbijeenkomsten. Veel nieuwe dingen en inspiratie die hieruit komen, delen we weer binnen de organisatie. Ook het hebben van een enthousiast team draagt bij. Ik begreep dat zelfs de babygroepen voorleesochtenden willen. Dat had ik een aantal jaar geleden echt niet verwacht. De dreumesen kunnen pas wat met voorlezen, dacht ik, maar ook bij baby’s slaat het aan. Voorlezen is een feestje!’