Bekijk jouw aanbod vanuit het perspectief van kansengelijkheid 

Onlangs werkte ik mee aan de inhoudelijke invulling van onze Provinciale Netwerkbijeenkomsten in Noord-Holland en Zuid-Holland met als thema Kansengelijkheid. Tijdens mijn zoektocht naar inspirerende panelleden en concrete praktijkvoorbeelden uit de bibliotheek, merkte ik dat mijn vraag: “Wat doen jullie op het gebied van kansengelijkheid?” aanvankelijk wat verwarring opriep. Toch veranderde dat snel. Naarmate het gesprek vorderde, kwamen er talloze voorbeelden naar boven. Uiteindelijk was de conclusie helder: vrijwel alles wat het (Digi)taalhuis doet, draagt bij aan kansengelijkheid.  

Zet de kansengelijkheidsbril op 

Toch lijkt deze bijdrage van de bibliotheeksector aan kansengelijkheid nog onvoldoende top-of-mind – ook bij onszelf. Daardoor missen we mogelijk kansen om zichtbaar te zijn voor beleidsmakers en gemeenteambtenaren die kansengelijkheid wél expliciet op hun agenda hebben staan. Het risico is dat het aanbod en de impact van bibliotheken, en in het bijzonder van het (Digi)taalhuis, onvoldoende bekend zijn bij hen die hier juist op zoek naar zijn. 

Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen is dit hét moment om met een kansengelijkheids-bril de lokale dienstverlening rond Basisvaardigheden, het (Digi)taalhuis en het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) te bekijken. Hieronder lees je 2 laagdrempelige suggesties:  

1. Maak of organiseer een Kansengelijkheidsbingo 

Op de netwerkbijeenkomst waren er verschillende groepen aanwezig: gedeputeerden, gemeenteambtenaren, bibliotheekdirecteuren, coördinatoren en samenwerkingspartners. Om ervoor te zorgen dat er geen blinde vlekken zouden ontstaan rondom het aanbod van bibliotheken op kansengelijkheid, maakten wij een bingokaart. De bingokaart was bedoeld als gespreksdocument en was gedeeltelijk gevuld. Dit werd een laagdrempelige aanzet tot verwondering over hoeveel bibliotheken doen. Zo konden deelnemers in gesprek met elkaar over de lokale activiteiten of gewenste initiatieven om aan de kaart toe te voegen.  

Het maken van een bingokaart is ook een leuke manier om intern het gesprek aan te gaan over kansengelijkheid en de bijdrage van jullie bibliotheek, afdeling of projectteam hieraan. Je kunt het ook gebruiken als interne speurtocht tussen de afdelingen of als onboarding-document voor nieuwe medewerkers om bij verschillende afdelingen ‘verhaal’ te halen. Bekijk hieronder de bingokaart. 

2. Inventariseer de dienstverlening vanuit 5 rollen

Op 12 juni 2025 werd de Netwerkagenda  2024-2027 gepubliceerd, daarin staat dat de 3 opgaven van het bibliotheekconvenant (Geletterde samenleving, Participatie in de informatiesamenleving en Leven Lang Ontwikkelen) een gezamenlijk vertrekpunt vormen voor de koers die wij als sectorvaren. Deze opgaven raken aan belangrijke maatschappelijke thema’s, zoals kansengelijkheid, zelfredzaamheid, democratie, sociale samenhang en ontwikkeling.   

Verderop in de agenda wordt ingegaan op de verschillende rollen die bibliotheken kunnen vervullen. Afhankelijk van het vraagstuk en de context neemt de bibliotheek een passende rol aan. De vijf benoemde rollen zijn: Plek, Verbinder, Ontwikkelaar, Wegwijzer en Expert. 

Deze 5 rollen bieden naar mijn idee nieuw perspectief voor (Digi)taalhuizen, IDO’s en afdelingen Basisvaardigheden én ook de medewerkers Basisvaardigheden. Door ook een kansengelijkheidsbril op te zetten, ontstaat er een frisse blik van de eigen dienstverlening. Zo kan beter zichtbaar worden hoe bibliotheken bijdragen aan kansengelijkheid, zowel intern als extern en richting gemeenten. Ook zal het hopelijk oproepen tot een bredere blik, buiten de gebaande paden, buiten de bekende portefeuilles en samenwerkingen. 

Lees hier en hier meer over hoe de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) kansengelijkheid centraal stelt. 

Wil jij verder praten over het positioneren van basisvaardigheden binnen een kansengelijkheidsportefeuille of heb je zelf een mooi verhaal om te delen met andere bibliotheken? Neem contact met mij op.