"Jongerenparticipatie is een kwestie van volhouden"

Sinds wanneer is jongerenparticipatie een speerpunt in de gemeente Hoeksche Waard?

“Ik ben in 2022 in dienst gekomen, maar het stond al in het hoofdlijnenakkoord. Voor mijn tijd waren er al initiatieven om jongeren te bevragen, maar dat stokte door wisselingen binnen de organisatie. Het enige wat is blijven bestaan, is de kinderburgemeester en de jongerenraad. Een mooi begin maar niet ingebed in een plan van aanpak. Dat is ook meteen een belangrijke les: Als je jongeren wilt laten participeren, bijvoorbeeld door een jongerenraad, moet je daar eerst een stevig fundament voor leggen. Het moet geen doel op zich zijn, maar een middel om jongeren structureel te betrekken.”

Wat zijn de grootste uitdagingen bij jongerenparticipatie?

“Een van de grote uitdagingen is dat jongeren vaak geen lange termijncommitment willen of kunnen geven. Veel jongeren vertrekken  bij ons op hun 16e naar steden als Rotterdam, Breda of Dordrecht voor hun vervolgopleiding. Je moet echt een goed plan hebben en jongeren op een flexibele manier betrekken, anders zijn ze weer weg voordat je het weet. Daarnaast is het belangrijk om verder te kijken dan alleen de hoogopgeleide jongeren. Als je een jongerenraad uitroept, weet je al wie je tegenkomt: de mondige vwo’ers. Maar wat vindt de rest? Daarom zoeken we via scholen, scouting, jongerenwerk en kerken contact met een brede groep jongeren, van vmbo tot praktijkonderwijs.”

Zijn er specifieke uitdagingen in een gemeente met veel dorpskernen?

“Ja, jongeren identificeren zich vaak sterk met hun eigen dorp. Een jongere uit Strijen voelt zich bijvoorbeeld minder betrokken bij wat er in Oud-Beijerland gebeurt. Daarom werkt een centraal georganiseerde jongerenraad minder goed dan je misschien zou denken.

Om jongeren tóch te verbinden, kiest de gemeente voor verschillende aanpakken. Soms werkt een centrale aanpak, zoals bij de jongerentop die we organiseerden voor de hele Hoeksche Waard. Maar als het gaat om voorzieningen of lokale veiligheid, werkt het beter om jongeren per dorp te bevragen. We gaan daarom een pilot doen in een dorp waarbij jongeren, ouders, ondernemers en maatschappelijke organisaties samenkomen om te kijken: wat heeft de jeugd hier nodig? En hoe kunnen ze daar zélf een rol in spelen?”

Hoe probeer je jongeren actief te betrekken?

“Door hen zelf dingen te laten organiseren. Bij de jongerentop bepaalden jongeren alles: de thema’s, de locatie, het eten, de workshops. Ik was er alleen om de spelregels uit te leggen, zoals dat er geen foto’s gemaakt mochten worden zonder toestemming. Door jongeren zelf de regie te geven, voelen ze eigenaarschap van het project. Daarnaast hebben we geëxperimenteerd met een vrijwilligersvergoeding: €20 per bijeenkomst. Sommige jongeren wisten niet eens dat ze betaald kregen en deden het puur omdat ze het leuk vonden.”

Wat is volgens jou de sleutel tot succesvolle participatie?

“Gewoon volhouden. Heel veel mensen willen jongeren betrekken, maar weten niet hoe. Daarom probeer ik intern draagvlak te creëren, zodat collega’s zich ook afvragen: hoe betrekken we jongeren? Daarnaast moet je heel concreet zijn. Stel een duidelijke vraag. Jongeren participeren niet vanzelfsprekend over alles mee.”

Zie je een rol voor bibliotheken in dit proces?

“Zeker. De bibliotheek organiseert activiteiten voor jongeren, maar hoeveel inspraak hebben zij echt in de programmering? Willen ze meedenken, dan moet je daar tijd voor maken. Wil je het wel of wil je het niet? Als je het doet, zorg dan dat het aantrekkelijk is voor hen. Bijvoorbeeld door een platform te ontwikkelen of door jongeren een vrijwilligersvergoeding te geven, zoals wij hebben gedaan.”

Waar hoop je over tien jaar te staan?

“Dan wil ik dat jongeren zélf bij de gemeente binnenlopen of online hun mening geven, zonder dat wij hen steeds moeten vragen. Dat het vanzelfsprekend is dat we niets besluiten zonder jongeren erbij te betrekken. Dat zou echt een verandering in de cultuur zijn.”