Malaika’s traineeship: een kennismaking met kleinschaligheid 

Eerste indruk

Het kantoor van Bibliotheek Hoeksche Waard ligt centraal genoeg om goed bereikbaar te zijn, los van de 11 verspreide vestigingen, die zich onder andere in musea en verzorgingstehuizen bevinden. Op mijn eerste dag waren er 5 collega’s aanwezig. Mensen liepen bij elkaar naar binnen, overlegde iets kort of stelden een vraag. Er werd regelmatig formeel vergaderd met een agenda, maar ook buiten de vergadertafel gebeurde veel. Gesprekken tussen werkplekken leidden regelmatig tot plannen. 

Wat me opviel in mijn 8 maanden daar was hoe makkelijk mensen buiten hun functieprofiel traden. Een medewerker van het Taalhuis zag een kans in het aanbod en zette in het Maaklokaal een maandelijkse activiteit op met afgeschreven boeken. Niet omdat iemand het vroeg, maar omdat het nodig was. Die houding kwam ik vaker tegen. Later in mijn opdracht hielp ik met boekjes vouwen voor een leesles van een leesconsulent of analyseerde ik een monitor voor BoekStart. Geen officiële taken, maar het gaf me inzicht in hoe mensen samenwerkten en wat er allemaal achter de schermen gebeurt. 

Vergelijken met grotere organisaties

Vanuit vakinhoudelijke trainingen en gesprekken met medetrainees kreeg ik het beeld dat rollen en verantwoordelijkheden in grotere organisaties vaak strakker omlijnd zijn. Activiteiten ontstaan daar meestal binnen een projectstructuur, met een helder proces, goedkeuringen en verantwoordelijken. Dat heeft voordelen: het zorgt voor duidelijkheid en borging. Tegelijkertijd viel me hier op hoeveel ruimte er ook kan ontstaan als mensen niet hoeven te wachten op een formeel startsein. Het was niet dat er geen structuur was, die was er zeker, maar er gebeurde ook veel buiten de gebaande paden. Het tempo lag anders, en soms ook de motivatie. 

Samen de schouders eronder

De Kinderboekenweek viel samen met de nominatie van de bibliotheek in Oud-Beijerland voor Beste Bibliotheek van Nederland. Iedereen hielp mee. Posters, decor, geluidsinstallatie, het werk werd verdeeld zonder dat iemand er duidelijk de leiding over hoefde te hebben. Even dacht ik dat ik als trainee vooral de kleine klusjes mocht opknappen, tot ik merkte dat eigenlijk iedereen dat soort dingen oppakte. Gewoon omdat het gedaan moest worden. 

Tijdens de lunch zat iedereen vaak aan dezelfde tafel. Of je nu van de directie was of van het Taalhuis. Je hoorde wat er speelde, zonder dat je het ergens hoefde op te zoeken. Tegelijkertijd viel op hoeveel kennis in hoofden zat, in plaats van in systemen. Dat werkt zolang iedereen beschikbaar is, taken niet blijven liggen en de juiste informatie makkelijk te vinden is maar dat blijft mensenwerk. 

De schaal maakte het mogelijk. Maar het ging ook over houding. Over ruimte nemen, vertrouwen geven, elkaar serieus nemen. Beslissingen kwamen dichtbij, verantwoordelijkheid ook. Dingen gebeurden omdat iemand ze belangrijk vond, niet omdat het ergens zwart-op-wit stond. Het werkte, al ging dat soms gepaard met wat chaos. 

Voor mij was het een kennismaking met kleinschaligheid. Niet als ideaal, maar als praktijk. Wendbaar, betrokken, soms rommelig maar daardoor juist leerzaam. Ik neem het mee. Niet als blauwdruk, maar als ervaring. En soms is een kip in een bushokje precies wat je nodig hebt: onverwacht, ongeremd, en net genoeg om met een frisse blik opnieuw te kijken naar hoe het óók kan.