
Streef naar een kwaliteitsslag bij samenwerking met scholen'
Samenwerken met het onderwijs is een uitdaging. Er zitten veel haken en ogen aan en het beste advies is dan ook om te leren door te doen. 12 teamleiders Educatie gaven tijdens de bijeenkomst op 10 januari antwoord op de vraag: ‘Als je opnieuw kon beginnen, hoe ziet de nieuwe structurele samenwerking met het onderwijs er dan uit?’ Ook deelde Ellen Otten, manager educatie van Bibliotheek Waterland, hun geleerde lessen én tips om het anders te doen.
Maaike Verhoeven (HRD-adviseur Probiblio) startte de middag met een toelichting op het model Richten – Inrichten – Verrichten. Dit INK-model is een hulpmiddel om de organisatie in kaart te brengen en gestructureerd te kijken naar wat goed gaat en wat beter kan.
Ellen Otten (manager educatie Bibliotheek Waterland) werd geïnterviewd door Geert-Jan Davelaar (adviseur educatie Probiblio) over haar situatie met betrekking tot Richten – Inrichten – Verrichten. Sinds 10 jaar werkt de bibliotheek samen met scholen met de aanpak de Bibliotheek op school (dBos). Tot voor kort was dat vooral vraaggericht, nu is Ellen meer op zoek naar een kwaliteitsslag. De ambitie is om veel meer scholen aan te sluiten door de uitbreiding van het werkgebied en allerlei subsidiemogelijkheden. Subsidies zijn welkom, maar hoe doe je het op lange termijn?
Samen met Geert-Jan en Ellen formuleerden de aanwezigen aan de hand van 3 vragen adviezen oover samenwerken. Hiermee kunnen collega’s van andere bibliotheken in de eigen organisatie in kaart brengen wat er goed gaat en beter kan.
1. Richten (bedenken waar je heen wilt)
De missie van de bibliotheek is ‘gelijke kansen voor iedereen’, met een focus op tegengaan van laaggeletterdheid. Hoe ga je om met verschillende gemeentes, die deze missie beamen, maar ook eigen prioriteiten stellen?
- Zorg eerst dat je intern een goed verhaal hebt. Doe het samen met je team. Neem ze mee in de missie/visie van de organisatie en maak de impact zichtbaar in een uitzoomgesprek: waar doen we het voor (en neem daarbij de vraag vanuit de scholen mee). Vraag je bijvoorbeeld af: Wat als je nu op nieuw mag beginnen, hoe ziet dBos er dan uit qua missie – visie – impact?
- Gebruik Common Eye model om samenwerking en ToC’s om impact duidelijk te maken (lees hier meer over).
- Stem steeds af met de gemeenten en realiseer je dat een gemeente de verantwoordelijkheid heeft om de aansluiting van zorg en onderwijs goed vorm te geven, onderwijsachterstanden bij kinderen tegen te gaan, toe te zien op de leerplicht en diverse andere specifieke wettelijke taken.
- Maak op koepelniveau afspraken met de inzet op (hun) speerpunten. Neem contact op met de kwaliteitsmedewerker/manager van de koepel.
- Beantwoord de vraag: Wat is ‘samenwerken’? Zorg vanuit impact en feiten voor een goed verhaal naar gemeente en scholen.
- Zorg voor borging op 3 niveaus (in de bibliotheek, op de samenwerking (op langere termijn) en in de school) door het gebruik van procesbeschrijvingen, meerjarige contracten en kwaliteitskaarten.
2. Inrichten (organiseren van processen en structuren)
Hoe laat je mensen met verschillende ambities en vaardigheden als één team samenwerken en zich ontwikkelen? Hoe kunnen we met ervaren en nieuwe leesconsulenten de overgang maken van het uitvoeren van lessen op de scholen naar het samenwerken met leraren?
- Kijk nog eens goed naar taken, rollen en verantwoordelijkheden. Medewerkers hebben behoefte aan tijd, aandacht en sturing in een steeds complexere situatie. Zet in op competenties & vaardigheden in het team. Waar zit energie?
- Zet een harde knip: wanneer is ‘oude versie dBos’ afgelopen en wanneer start de nieuwe versie?
- Voer regelmatig voortgangsgesprekken.
- Doe een ‘vlootschouw’ (breng sterkes en zwaktes in jouw team in kaart).
- Zorg voor kwaliteit. Ga regelmatig in gesprek over talenten. Benut de talenten en competenties van je team.
- Gebruik functiedifferentiatie (loskoppelen van mensen) en verschillende inschaling.
- Hierdoor zorg je ook voor ontwikkelperspectief en/of carrièrekansen.
- Creëer ruimte voor meekijkmomenten.
- Evalueer elk jaar met de directeur van de school (contact op strategisch/tactisch niveau). Zorg ook voor 1 of meer(!) startgesprekken op inhoud.
3. Verrichten (doen wat bedacht is)
Leesconsulenten zijn allemaal in dienst met contracten. Hoe verdeel je taken, prioriteiten en vaardigheden van leesconsulenten bij de scholen? En hoe bepaal je hoeveel uur er per school nodig is (wat is de behoefte van de school) met hoeveel uren de leesconsulent in contract heeft (wat zijn de behoeftes van de medewerker en bibliotheek)? Hoe zorg je hierbij voor een goede balans tussen het geven van vrijheid, en het sturen op uniformiteit en kwaliteit?
- Koppel 2 consulenten aan 1 school, zet 1 collega op contact met de directie en de andere op het geven van voorbeeldlessen (ieder op talent en motivatiefactoren).
- Werk in groepjes van 3 met verschillende expertises (ook mbo’s).
- Schrijf uren om een realistische planning te kunnen maken (bijv. in Hello’s).
- Wees transparant over uren naar de scholen.
- Plan slim – cluster gelijke vragen voor een goede voorbereiding.