Meertaligheid de norm in Zaanstad: visie op taalontwikkeling meertalig kind

Praat, zing en lees je kind voor in de taal die je het beste beheerst, zodat er een goede basis gelegd wordt voor een tweede taal. Leer daarnaast zelf goed Nederlands spreken, zodat je met leerkrachten en andere betrokkenen kunt samenwerken aan de beste ontwikkelkansen voor je kind. Dat is kort gezegd de boodschap die ouders met een migratieachtergrond in de toekomst meekrijgen in Zaanstad. “Het is fijn als je voelt dat je er mag zijn en daar hoort je taal bij”.

Dit is een praktijkvoorbeeld van activiteiten die bibliotheken ondernemen op het gebied van meertaligheid. Kijk voor meer voorbeelden op onze pagina 'Meertaligheid in de bibliotheek', onder 'Praktijkvoorbeelden'.

In 2019 heeft de gemeente Zaanstad een visie en boodschap ontwikkeld met betrekking tot een optimale (taal)ontwikkeling van het meertalige kind. Dat deed de gemeente in het kader van Actieplan Poelenburg-Peldersveld, over wijken waar diverse problemen spelen. De gemeente heeft bij deze visieontwikkeling nadrukkelijk andere organisaties betrokken, zoals het Sociaal Wijkteam, de politie, schoolbesturen, kinderopvang, woningbouwcorporaties, de GGD én de bibliotheek.

Bovendien is de visie gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Daaruit blijkt dat het belangrijk is om kinderen gevoelig te maken voor de veelheid aan talen die zij in hun omgeving horen. Dat zorgt voor meer openheid en respect voor andere talen en culturen.  

Tegenstrijdige signalen

De gemeente, de onderwijsbesturen en andere partijen die veel met jonge kinderen en ouders werken, kwamen samen tot de ontdekking dat er veel tegenstrijdige signalen naar ouders gaan. De ene professional raadt aan thuis toch vooral Nederlands te spreken, terwijl een ander adviseert de eigen taal voorrang te geven. Daarom hebben de partijen samen 'Tel mee met Taal'-subsidie aangevraagd, speciaal voor het verspreiden van de juiste boodschap onder ouders en professionals. Als de aanvraag wordt gehonoreerd, zal die worden ingezet om de competenties van ouders voor de taalontwikkeling van hun kind te versterken. Zo wordt een educatief thuismilieu bevorderd.

Voorlezen Thuis

De Bieb voor de Zaanstreek had al een visie op meertaligheid ontwikkeld in 2018 toen zij van start ging met Voorlezen Thuis. Dat is een project waarbij gemotiveerde ouders die onvoldoende in staat zijn in hun kinderen voor lezen, ondersteuning krijgen van door De Bieb opgeleide vrijwilligers. Geïnspireerd door een lezing van Marinella Orioni over meertaligheid, werd het belang van de thuistaal voor het beter leren van Nederlands door De Bieb benadrukt. Er kwam aandacht voor meertalig voorlezen, boeken in andere talen en tekstloze prentenboeken waar ouders in hun eigen taal een verhaal bij kunnen vertellen.

Els van Caspel (zie foto) coördineert Voorlezen Thuis bij de bibliotheek en legt uit: “Een kind dat gitaar heeft leren spelen, kan daarna makkelijk piano leren spelen. Zo gaat het bij taal ook: eerst goed je moedertaal leren, dan leer je daarna sneller Nederlands”. Verder vindt Els het belangrijk dat meertaligheid positief benaderd wordt. “Het is fijn als je voelt dat je er mag zijn en daar hoort je taal bij. Als die er niet mag zijn, wordt er een gat in je geslagen”.  

"Een kind dat gitaar heeft leren spelen, kan daarna makkelijk piano leren spelen. Zo gaat het bij taal ook: eerst goed je moedertaal leren, dan leer je daarna sneller Nederlands” - Els van Caspel, De Bieb voor de Zaanstreek

Vervolgacties voor 2021

De gemeente Zaanstad heeft een Handboek Meertaligheid voor professionals ontwikkeld, met adviezen en links naar wetenschappelijk onderzoek, publicaties en flyers. Ook organiseert de gemeente webinars en workshops over de veranderde visie op meertaligheid. Alles om het hardnekkige misverstand dat je uitsluitend Nederlands moet praten met je kind, uit de wereld te helpen. In de betrokken wijken zet de gemeente nu brugfunctionarissen in, die met anderstalige ouders in hun eigen taal in gesprek gaan. Over de taalontwikkeling en schoolcarrière van hun kind en hoe zij die kunnen ondersteunen.

Bij de Bieb voor de Zaanstreek merken ze dat ouders heel gemotiveerd zijn om mee te doen aan Voorlezen Thuis. Ze willen immers het beste voor hun kind! De meeste ouders gaan dan ook na het voorleestraject op een of ander manier aan de slag met hun eigen basisvaardigheden. De bibliotheek begeleidt hen daarbij, via het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) en De BiebAcademy (volwasseneneducatie).

Els eindigt met te zeggen: “Als ik merk dat het vonkje (voor)leesplezier op kinderen en ouders is overgeslagen, dan is mijn missie geslaagd!”