Dutch Design Week: Laat de collectie tot leven komen

Ontwerpers aan het woord

Ilona Lourijsse (Studio Ilona Lourijsse) richt zich op het invoelbaar maken van verhalen in ruimte. Zij zegt: “Je wilt dat mensen voelen wat er in een collectie leeft. Ontwerp kan bruggen slaan tussen boeken en samenleving.”

Pieter van Aartsen (Studio PA2) – bekend van tentoonstellingen als Triceratops on Tour – benadrukte het belang van een sterke verhaallijn. “Ruimtes vertellen verhalen. In een museum bouw je rond één object een ervaring. In de bibliotheek is de collectie overal om je heen – hoe maak je die zélf onderdeel van het verhaal?”
Zijn doel: bezoekers anders het gebouw laten verlaten dan ze binnenkwamen. “Er liggen veel kansen voor samenwerking tussen musea en bibliotheken, maar let op dat het niet te complex wordt.”

Marieke Müller en Robert van der Linde (Kossmann.dejong) werken internationaal aan meeslepende, verhalende ruimtelijke ervaringen – van het Nationaal Holocaustmuseum tot de Canon van Nederland in het Openluchtmuseum. Robert vroeg zich af: “Hoe kun je in de bibliotheek nieuwe vormen van kennisoverdracht vormgeven?”

Lars van Vianen (Scape Agency) ontwerpt interactieve landschappen met nieuwe technologie, waaronder AI. Zijn missie: collecties openstellen én beleefbaar maken. “De bibliotheek is het grootste socialmediaplatform van Nederland. Je wilt mensen op hun gemak stellen, maar ook uitdagen. Begin niet bij de collectie, maar bij wat je wilt dat bezoekers ervaren.” Zijn advies: denk vanuit het gewenste gevoel, niet vanuit analyse.

Kim de Regt (Make Me Think), opgeleid aan de Design Academy, werkt aan immersieve tentoonstellingen over kennis en gemeenschapszin. “De bibliotheek bestaat uit honderden verhalen, maar een tentoonstelling vertelt er maar één. Kies dus een thema en maak dat voelbaar in de ruimte.” Zijn fascinatie voor ‘verboden’ en ‘verweesde’ boeken leidde tot gesprekken over vergeten verhalen die opnieuw zichtbaar gemaakt kunnen worden.

Nieuwe inzichten uit de praktijk

Bibliotheken deelden ook hun eigen initiatieven:

• themaroutes in DOK Delft
• gastcollectioneurs in Rotterdam
• themacollecties bij Aanzet

Michiel (Aanzet) verwoordde het mooi: “Voor mij is de bibliotheek een plek van heerlijk nietsdoen – zonder oordeel, waar je openstaat voor wat er om je heen gebeurt.”

Lars reageerde: “Kijk wie er in je buurt is en ontwerp voor hun ‘halfuurtje rust’. Relevantie begint bij empathie.”

Yuri Matteman (DOK Delft) voegde toe: “In musea stap je een ‘zwarte doos’ binnen, maar in de bibliotheek sta je midden in de echte wereld. Dat spanningsveld is juist interessant: hoe maak je verhalen voelbaar zonder de openheid te verliezen?”

Van inspiratie naar actie

De ontmoeting leverde tal van ideeën op:

• reizende mini-exposities
• thematische displays
• fysieke lees-mij-interventies
• de bibliotheek als offline socialmediaplatform – een plek voor slow media en slow social

Een deelnemer vatte het treffend samen: “De bibliotheek is een kijkdoos vol verhalen, uit boeken én uit mensen.”

De gesprekken lieten zien hoe waardevol samenwerking tussen ontwerpers en bibliotheken kan zijn. Probiblio verkent de komende tijd hoe deze dialoog een vervolg krijgt.

Wil jij meedenken over nieuwe vormen van collectiebeleving of samenwerken met ontwerpers? Neem contact op met Jasper Poortvliet.