Raad voor Cultuur: ‘Een bibliotheek voor iedereen’

Niet iedere inwoner van Nederland heeft toegang tot een kwalitatief hoogstaand bibliotheekaanbod. Daarnaast zijn de spreiding en bereikbaarheid van de openbare bibliotheek nog altijd onvoldoende. Dat concludeert de Raad voor Cultuur in een gisteren gepubliceerd advies aan minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). De minister onderkent de problemen en benadrukt het belang van een voor iedereen bereikbaar bibliotheeknetwerk.

Foto: een jonge bibliotheekbezoeker. De minister pleit voor een bibliotheek "zonder drempels voor de jeugd".

Het advies van de raad volgt op de evaluatie van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob).De raad constateert dat het huidige stelsel van openbare bibliotheken onder hoge druk staat. Het stelsel heeft de afgelopen jaren met veel bezuinigingen te maken gehad: sinds 2010 daalde het gemeentebudget voor bibliotheken met 19 procent. Ondertussen gaan steeds meer bibliotheken dicht: van 1070 bibliotheken in 2008, naar 931 in 2018. Tegelijkertijd werden de openbare bibliotheken in 2018 meer dan 60 miljoen keer bezocht door ongeveer 40% van de Nederlandse bevolking. Daarmee is de openbare bibliotheek de meest bezochte publieke voorziening in Nederland. De raad vindt dat elke gemeente een bibliotheekvoorziening, in de zin van de wet, moet hebben.

In een kamerbrief reageerde Minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gisteren op het advies en de evaluatie. De minister onderkent de problemen en onderstreept het belang van een voor iedereen bereikbaar bibliotheeknetwerk. Daarbij verwijst ze ook naar de ontwikkelingen ten aanzien van het lezen: uit het internationale onderwijsonderzoek PISA bleek dat de leesvaardigheid van Nederlandse middelbare scholieren snel afneemt. “Als voorziening die voor, naast en na de school beschikbaar is, kan de bibliotheek een belangrijke rol spelen bij het stimuleren van het lezen, bij digitale inclusie en bij het bestrijden van laaggeletterdheid”, aldus de minister.

Minister Van Engelshoven besprak de evaluatie begin deze maand met de VNG, het IPO, de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB), de Koninklijke Bibliotheek (KB) en het samenwerkingsverband van provinciale ondersteuningsinstellingen (SPN). Zij leggen nu in een convenant vast welke bijdrage de partijen leveren om “een gezamenlijk toekomstbeeld dichterbij te brengen. Namelijk: iedere inwoner van Nederland heeft binnen een redelijke afstand toegang tot een volwaardige openbare bibliotheek, die alle vijf de bibliotheekfuncties aanbiedt en een relevante bijdrage levert aan actuele maatschappelijke opgaven.” De minister verwacht het convenant voor de zomer te sluiten.