Podcasts in de bibliotheek: wat komt er bij kijken?

Podcasting heeft zich bewezen als een krachtig middel om verhalen te vertellen en gemeenschappen te bereiken. Als adviseur Educatie bij Probiblio en podcastmaker van de Probiblio podcast, zie ik voordelen van podcasting in de bibliotheeksector. Of het nu gaat om het inzetten van kwalitatief hoogwaardige bestaande podcasts bij je lesaanbod of programmering, het vastleggen van lokale verhalen, zoals in de podcast Lahzaha, of om kennisdeling en educatie, podcasts kunnen de bibliotheek in een nieuw licht zetten. Maar waar begin je?

De basis: Stap voor stap naar jouw podcast

Het maken van een podcast is meer dan alleen een microfoon aanzetten. Voordat je de opname start, is het essentieel om een plan te hebben. Begin met de 5 W’s en de H– vraag: Wie is je doelgroep? Wat wil je vertellen? Waar en wanneer wil je de afleveringen publiceren? Waarom is het relevant voor je bibliotheek? Hoe en met wie ga je de podcast maken? Dit geeft richting aan je project en zorgt ervoor dat je niet zomaar ergens aan begint zonder focus. 

Maak een duidelijke keuze: wel of niet zelf maken?

Als je een goed uitgewerkt podcastidee hebt en je doel is om de podcastserie daadwerkelijk uit te gaan zenden, maak dan inzichtelijk of je genoeg tijd hebt en expertise in huis hebt voor de opnames en de montage. Dit zijn vakken apart, en kosten veel tijd en ervaring om goed onder de knie te krijgen. Het werken met een podcastmaker en/of editor kunnen je veel tijd en geld besparen en voor een mooi eindproduct zorgen. Als je doel is om met het maakproces bezig zijn te en aan mediawijze vaardigheden te werken met docenten op scholen of met een jongere doelgroep in de maakplaats dan is een hoogkwalitatief eindproduct om online te publiceren op podcast platforms niet per se aan de orde. Maak duidelijke keuzes of je aan de slag wilt met bestaande podcasts, het maakproces of het online publiceren van een professionele podcast.  

Luistertip:

Het KinderboekenLab is een initiatief van 2 leerkrachten (Martijn en Ester) van OBS Twickel in Hoofddorp. Zij maken een podcastserie over kinderboeken waarin ze met kinderen, auteurs en elkaar praten over kinderboeken. Daarnaast schrijven ze ook recensies en geven ze boekentips. Luister hier naar de podcast.

Bibliotheek Westland

Bibliotheek Westland heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om podcastlessen aan te bieden op scholen middels een leskist met iPads waarop de kinderen via de dictafoon aan de slag gaan met mediabewuste informatievaardigheden. Laat je inspireren door hun Podcastles-presentatie en lesbrieven voor de ‘Boekenpodcast’. Bekijk lesbrief 1 en lesbrief 2.

Met hun podcastset geven zij een podium aan hun kinderdirecteur die de podcastserie ‘Bart’s podcast’ maakt die zij op YouTube publiceren.

Benodigdheden: Wat heb je écht nodig?

De keuze voor professionele apparatuur is misschien overweldigend, dus bedenk eerst goed welke apparatuur je doel dient, welk budget je hebt en laat je dan voorlichten bij een aanbieder.  Wij gebruiken bij Probiblio de Roadcaster Pro II, met 4 microfoons. Tijdens het interview met Iris Horsman had ik deze gekoppeld aan een zender en koptelefoons van een Silent Disco, zodat we een live-luistersessie konden beleven in de Nieuwe Bibliotheek. Dat werd heel enthousiast ontvangen door het publiek! Luister hier naar het interview:

Interview met Iris Horsman

Tijdens een live opname op de Landelijke Maakplaatsdag 2025 sprak ik met Iris Horsman, coördinator Programmering bij De Nieuwe Bibliotheek in Almere. Een van de projecten waar ze trots op zijn, is de podcast Lahzaha (Farsi voor “Momenten”). Deze podcast biedt een stem aan de Afghaanse gemeenschap in Almere. De podcast is hier een middel om verhalen te bewaren, te delen en een bredere community te bereiken. Iris vertelde over ook over hun mobiele podcaststudio, de PodKast, die ze uitlenen voor het maken van podcasts voor verschillende communityprojecten en hun samenwerking met de Podcastacademy.

De Podcast Academy helpt docenten en studenten om audio in te zetten in het onderwijs. Daarbij kunnen docenten ook nadrukkelijk de samenwerking zoeken met studenten.

Bekijk de superhandige tutorials van de Podcastacademy:

• Hoe gebruik je de PodKast?
• Hoe monteer je een podcast?
• Hoe plaats je een podcast?
   

De kracht van geduld en strategie

Een veelgemaakte verkeerde inschatting bij het maken en publiceren van een nieuwe podcasts is het verwachten van onmiddellijke resultaten. Het opbouwen van een trouw luisterpubliek kost tijd. Zorg ervoor dat je inhoud tijdloos is, zodat ook oudere afleveringen relevant blijven voor nieuwe luisteraars. Bovendien is het belangrijk om een contentstrategie te hebben die gericht is op jouw specifieke doelgroep. Werk samen met je communicatie en/of marketing collega’s om je podcast effectief te positioneren en ervoor te zorgen dat je boodschap consistent is. 

Transcriptie

De overheid wil dat iedereen mee kan doen in de digitale samenleving. Volgens de wet moeten websites, mobiele apps en digitale documenten van overheidsinstanties toegankelijk zijn. Na het maken van je podcast kun je dus het best je podcast transcriberen. Bij Probiblio maken we gebruik van Turboscribe. Per dag kun je gratis 3 podcasts laten transcriberen die korter duren dan 30 minuten. Lees hier meer informatie over digitale toegankelijkheid >

Tot slot

Podcasting biedt ontzettend veel mogelijkheden voor bibliotheken om hun bereik te vergroten en verhalen te delen. Het vergt wel een grondige voorbereiding, maar met de juiste stappen en tools kun je een krachtig communicatie en/of educatiemiddel ontwikkelen. Heb je vragen over hoe je podcasts kunt gebruiken in je werk of heb je een idee waarover je wilt sparren? Neem contact met me op, ik help je graag een stap verder.