Impact meten in de bibliotheek: uitdagingen en kansen

Binnen DOK was er nog niet veel ervaring met het meten van impact dus daarom ging ik al snel in gesprek met andere (bibliotheek) organisaties over hoe zij hier mee omgaan. Met verschillende bibliotheken en andere culturele organisaties heb ik gesproken over de uitdagingen die zij ervaren rondom impact gericht werken en wat er wel goed gaat.

Positieve effecten

Een positieve ontwikkeling rondom het impact meten is dat bibliotheken meer moeten nadenken over wat voor soort organisatie ze willen zijn en waar ze voor staan. Om überhaupt impact te kunnen meten moet je natuurlijk eerst weten welke impact je wilt maken. Een verandertheorie is een goed model om dit in kaart te brengen. Impactgericht werken zorgt ervoor dat bibliotheken een stap terug moeten nemen en zich moeten afvragen waar ze het eigenlijk allemaal voor doen.

Een andere goede ontwikkeling is dat bibliotheken meer het contact met de bezoeker opzoeken. Ze gaan in gesprek met de bezoeker om te weten te komen waar hij of zij behoefte aan heeft en hoe bijvoorbeeld een bepaalde activiteit voor hen was. Dit kan via een vragenlijst of enquête maar ook gewoon door op een bezoeker af te stappen en een gesprek te beginnen.

Uitdagingen

Naast deze positieve ontwikkelingen zijn er echter ook een paar uitdagingen voor bibliotheken om het meten van impact in de praktijk te brengen. Allereerst moeten we vaststellen dat het meten van impact erg lastig is, en daar zijn verschillende redenen voor.

In de culturele wereld is de beoogde impact vaak niet kwantificeerbaar en het is daarom lastig om te bepalen op welk moment een impact doel behaald is. Veelal blijven doelen voor de bibliotheek abstract en is het meten ervan lastig. Daarnaast zijn er ook veel verschillende factoren die de doelen van de bibliotheek beïnvloeden. Bijvoorbeeld laaggeletterdheid wordt niet alleen beïnvloedt door de bibliotheek, maar ook door school, thuissituaties, werk en andere sociale contexten. Hierdoor is het lastig te bepalen welke impact de bibliotheek precies gemaakt heeft. Ze is immers een onderdeel van een veel breder cultureel veld. We zouden eigenlijk meer moeten spreken over het meten van effecten die ons iets kunnen vertellen over een mogelijke impact. Dit komt meer overeen met de praktijk.

Ook is het bij veel bibliotheekorganisaties niet duidelijk wie het impact meten zou moeten oppakken. Wiens verantwoordelijkheid is het precies? Het komt vaak voor dat medewerkers niet genoeg tijd ervoor hebben en dat het onderwerp impact daardoor geen volwaardige aandacht krijgt en een beetje wordt verwaarloosd.

Aanbevelingen

Op basis van deze uitdagingen en goede ontwikkelingen heb ik in de in de conclusie van mijn rapport DOK aanbevolen om meer gebruik te maken van bestaand onderzoek naar de waarde van de bibliotheek en om eerst inzichtelijk te maken welke gegevens er nu al verzameld worden. Er is binnen de bibliotheek ongelofelijk veel data beschikbaar, maar een groot deel daarvan wordt niet of nauwelijks bekeken of gebruikt. Dit heeft onder andere te maken met de grote hoeveelheid data, die vaak ook erg verspreid is, en een gebrek aan expertise om die data te interpreteren en duiden.

Vanwege dit gebrek aan expertise, heb ik DOK Delft aanbevolen om voor het datagericht werken meer de samenwerking met Probiblio op te zoeken. Probiblio heeft namelijk wel de relevante datakennis in huis en is daarnaast als POI ook bekend met de dienstverlening van de bibliotheek, wat belangrijk is voor het toekennen van betekenis aan de data.

Wat ook een goed hulpmiddel is om meer datagedreven te werken, is het bibliotheekstatistiek dashboard van de KB. Via dit dashboard zijn veel verschillende gegevens in te zien en je kan ze daar ook makkelijk vergelijken met andere bibliotheken.

Het is begrijpelijk dat bibliotheken enthousiast zijn om met impact aan de slag te gaan. Maar wat ik tijdens mijn onderzoek geleerd heb is dat deze stap waardevol maar erg uitdagend is en dat het daarom nodig is de maatschappelijke verantwoording simpel te houden.

Heeft jouw bibliotheek ook behoefte aan data-expertise? Lees hier meer over datagedreven werken met Probiblio.