Netwerkbijeenkomst Zuid-Holland: Samen werken aan verduurzaming van de bibliotheek

Yuri Matteman (directeur-bestuurder DOK Delft) en Frans Bergfeld (directeur-bestuurder Probiblio) heetten de aanwezigen welkom. Namens de provincie nam Nicole Bezuijen-Dierdorp het woord en introduceerde een videoboodschap van Meindert Stolk (gedeputeerde provincie Zuid-Holland). In een videoboodschap, geïntroduceerd door Nicole Bezuijen-Dierdorp, benoemde gedeputeerde Meindert Stolk het belang van bibliotheken en wenste de aanwezigen een waardevolle bijeenkomst toe. Verduurzamen van de bibliotheek is een speerpunt van de Zuid-Hollandse bibliotheken. Maar waar begin je, wat ga je als eerste doen en waar vind je het juiste advies? Hoe kunnen gemeenten en bibliotheken zo goed mogelijk samenwerken bij het actief bijdragen aan een duurzamere maatschappij? De aanwezige bibliotheken bekeken de Groene Menukaart voor bibliotheken en kunnen zich vóór 1 november aanmelden voor de verduurzamingsimpuls van 10.000 euro.

Babette Porcelijn: “De bieb is eco-positief”

Babette Porcelijn, auteur van De verborgen impact en oprichter van de organisatie Think Big Act Now, zet de urgentie neer om werk te maken van verduurzaming. Een halve eeuw geleden verscheen het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome. Milieu- en klimaatproblemen zijn sindsdien verergerd. Babette: “Als we niet ingrijpen, hebben we in 2050 vier wereldbollen nodig. Met de levensstijl van de gemiddelde Nederlander hebben we nu al 3,6 wereldbollen nodig.”

Doordat het onderzoek van Babette ook de verborgen impact meeneemt leidt het tot nieuwe inzichten. Spullen, zoals computers of stofzuigers, staan op nummer één in de impact top-10. Bijna 80% van onze impact is verborgen. De consument vraagt, betaalt en gebruikt, maar ziet niet wat dit betekent voor de andere kant van de wereld.

De conclusie is duidelijk: ons voetafdruk moet met ongeveer 75% afnemen. Door je niet te richten op kleine zaken (zoals afval scheiden) maar op de grote dingen, de Big Five:

1. een circulaire economie en ontspullen
2. plantaardige voedselvoorziening en eerlijke handel
3. een overgang naar fossielvrije en hernieuwbare energie (‘auto weg’)
4. kleiner wonen en zoveel mogelijk in geïsoleerde woningen
5. geen verspillingHet bibliotheekwerk ziet Babette als eco-positief, door hergebruik van materialen en hun rol in informatieverspreiding. Het verduurzamen van bibliotheekpanden kan vaak nog verbeterd worden.

Expertisegesprekken: “Houd het oog op de bal”

Na de pauze stond het verduurzamen van bibliotheekgebouwen en hun bedrijfsvoering op het programma. Yuri Matteman (DOK Delft), Frank van Vliet (Wethouder Klimaat, Cultuur en Openbare Ruimte Delft), Marco Ouwerkerk (Adviseur en medeoprichter Green Leisure Group), Jelle de Jong (Coach Ontzorgingsprogramma verduurzaming klein maatschappelijk vastgoed provincie Zuid-Holland) en Sanne Slob (Coördinator Horeca en verhuur De Boekenberg) gingen met elkaar en de zaal in gesprek over zaken als recycling, duurzamer inkopen en het terugbrengen van het energieverbruik van bibliotheken.

In Delft werken de bibliotheek, de gemeente en de commerciële verhuurder van het gebouw waarin DOK is gevestigd, samen aan verduurzaming. Belangrijke les is dat forceren niet werkt, maar dat alles begint met het creëren van draagvlak. DOK beschikt over het Duurzaam Gastvrij Keurmerk en binnen de bibliotheek is een Green Team werkzaam. Een keurmerk kan een handig middel (geen doel!) zijn bij het starten met verduurzamen. Dit is een proces zonder eindpunt.

De provincie ondersteunt gemeenten en andere instellingen bij het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. Eigenaren kunnen gratis advies en ondersteuning krijgen bij het verduurzamen van hun gebouwen. Het ontzorgingsprogramma is in 2021 van start gegaan.

Adviseur Marco Ouwerkerk is betrokken bij de verduurzamingsimpuls en benadrukt dat het niet ingewikkeld is om te beginnen. Je kunt al veel stappen zetten, ook budgetneutraal. Bij Bibliotheek De Boekenberg in Spijkenisse is bijna twee ton geïnvesteerd in ledverlichting. Deze investering wordt binnen zes jaar terugverdiend. Een belangrijke tip is dat het herzien of opstellen van het Meerjarenonderhoudsplan vaak kan fungeren als een natuurlijke aanleiding om (verder) te verduurzamen.

In zijn slotwoord benadrukte Frans Bergfeld dat niet voor elke bibliotheek dezelfde situatie geldt en herhaalde hij de misschien wel belangrijkste les van de dag: houd het oog op de bal, richt je op de zaken die werkelijk een duurzame impact hebben.

Online vervolg op 18 januari

Op donderdag 18 januari 2023 van 10.30 tot 12.00 uur volgt een verdiepingssessie over het onderwerp ‘Samen werken aan verduurzaming van de bibliotheek’. Reserveer hiervoor alvast vrij in je agenda. Via een livestream ontvangt presentator Joost Hoebink bibliotheekdirecteuren, gedeputeerden en wethouders uit Noord- en Zuid-Holland. Bibliotheken en gemeenten ontvangen in november een uitnodiging.