Jongeren zijn een belangrijke doelgroep voor de bibliotheek en de burgers van de toekomst. Thema’s als persoonlijke ontwikkeling, geletterdheid en participatie zijn van groot belang voor jongeren. Bibliotheken zoeken daarom de verbinding met jongeren op alle fronten: als bezoeker, klant, lid van community’s, als medewerker en als vrijwilliger. Maar hoe bereik je jongeren eigenlijk? Bibliotheken zijn vaak nog zoekende waar je jongeren kan vinden, hoe je ze kan werven, wat jongeren belangrijk vinden en hoe je ze kan binden aan en inzetten bij de bibliotheek. 

We hebben dit Jongerendossier samengesteld om bibliotheken op weg te helpen bij deze vragen. In dit dossier vind je rapportages, projecten met jongeren en handige links die bibliotheken kunnen helpen bij de inzet van jongeren. Het dossier zal regelmatig worden bijgewerkt met nieuw materiaal.

• Themarapportage Jongeren als vrijwilliger in de bibliotheek
• Themapublicatie geletterdheid mbo
• Themapublicatie Voortijdig Schoolverlaten
• Twee klantreizen van jongeren
• Publicatie: Jongeren over lezen en de bibliotheek - 'Als je leest ben je echt een nerd'
• Publicatie: Jongeren en (beperkte) basisvaardigheden
• Titellijst vmbo
• Handleiding 'communicatie met het mbo'
• Leesoffensief Noord-Holland
• HipHop in je Bieb
• Tips van onze adviseurs
• Lesmateriaal informatievaardigheden en mediawijsheid (vo/mbo)
• Interessante links

Meer weten over onze dienstverlening op het gebied van jongeren? Neem contact op met Fabienne Mokken. 

Bibliotheken hebben een grote wens om jongeren als vrijwilliger in te kunnen zetten, zodat zij verbinding met de doelgroep kunnen maken. Jongeren brengen een frisse kijk op zaken met zich mee en doen graag ervaring op de arbeidsmarkt op. Het vinden van jongeren voor de inzet als vrijwilliger blijkt echter vaak nog lastig. Wie zijn deze jongeren eigenlijk (Generatie Z), hoe maak je vrijwilligerswerk aantrekkelijk en wat hebben jongeren nodig om zich een tijdje voor de bibliotheek in te willen zetten?

In deze themarapportage Jongeren als vrijwilliger in de bibliotheek gaan we dieper in op deze en andere vragen. We geven een eerste schets op dit thema en geven praktische handvatten en tips voor bibliotheken. Zo hopen we bibliotheken te ondersteunen bij het vinden, binden en boeien van jongeren als vrijwilliger bij de bibliotheek.

Veel studenten op het mbo kampen met een taalachterstand. Aangezien de aanpak van laaggeletterdheid hoog op de politieke agenda staat en bibliotheken in deze aanpak een belangrijke rol hebben, geven wij in deze themapublicatie inzicht in hoe het is gesteld met de geletterdheid op het mbo in Zuid-Holland en wat het bibliotheek(net)werk hierin kan betekenen.

Hoe ervaren jongeren hun bezoek aan de bibliotheek en tegen welke drempels lopen zij aan? En wat trekt hen over de streep? Dit is onderzocht voor twee jongeren klantreizen:

• Hoe ervaren jongeren van 12 t/m 16 jaar die alleen vanuit een extrinsieke motivatie lezen de dienstverlening van de bibliotheek?
• Hoe gebruiken jongeren tussen 18 en 22 jaar hun (gratis) biebabonnement en hoe ervaren ze de mogelijkheden van hun abonnement? Uitgesplitst naar de drie hoofdfuncties (1) Boeken lenen en lezen, (2) De bibliotheek als werkplek en (3) Activiteiten in de bibliotheek.

Een samenvatting van de klantinzichten die uit deze klantonderzoeken kwamen zijn verzameld in deze boeken:

Probiblio organiseerde in samenwerking met onderzoeksbureau Young Inspiration en Bibliotheek IJmond Noord en Bibliotheek Rijn en Venen focusgroepen en interviews over lezen en de bibliotheek met 18 jongeren. Bibliotheken krijgen door de frisse blik van deze jongeren beter inzicht in de doelgroep en concrete tips over wat ze belangrijk vinden, zodat ze jongeren beter kunnen bereiken.

In deze publicatie nemen we je mee in de belevingswereld van jongeren met beperkte basisvaardigheden. Wat zijn de issues waar deze doelgroep tegenaan loopt? Waar vinden we ze en hoe bereiken we ze?

Ook vind je in deze publicatie mooie voorbeelden uit de praktijk.

Moet jij collectie voor een vmbo-school samenstellen, maak dan gebruik van de titellijst vmbo. Hierin zijn 850+ actuele en populaire titels opgenomen die geschikt zijn om leesplezier te bevorderen voor jouw doelgroep. Deze lijst is samengesteld uit het aanbod van NBD. Wil je bij de NBD of bij de boekhandel bestellen? Voor beide zijn de prijzen vermeld. In de lijst vind je tabbladen met de volgende categorieën: B12+, C, D, Kort, maar krachtig, Net als in de film, Biografieën, Dyslexie letter, Eenvoudig communiceren, Graphic novels, Strips en Informatief. Lees het voorblad goed door voordat je begint.

Vraag de lijst op via: collectielijsten@probiblio.nl. Elk kwartaal krijgt de lijst een update om jou een zo’n actueel mogelijk overzicht te geven.  

In 2020 maakte Probiblio in opdracht van de provincie Zuid-Holland themapublicaties over maatschappelijke thema's in relatie tot het bibliotheeknetwerk. Voortijdig schoolverlaten (vsv) is een relatief nieuw thema in relatie tot de bibliotheeksector. Wat is de mogelijke rol voor bibliotheken om deze kwetsbare doelgroep te bereiken? De publicatie geeft interessante aanknopingspunten voor het Taalhuis, programmering en samenwerkingspartners in het onderwijs en de wereld van jongeren. 

Download de themapublicatie Voortijdig Schoolverlaten en de bijlagen (waarin terug te lezen is welke experts in het onderwijs en bibliotheken die actief programmeren voor jongeren we hebben gesproken over dit thema).

Wil je sparren over dit onderwerp en de mogelijkheden? Neem contact op met Josja Pieterse.

Werk jij wel eens samen met het mbo? Deze handleiding helpt bibliotheken om hun aanbod bij docenten op mbo-scholen te promoten en maakt dat je als bibliotheek zorgt voor continuïteit; zowel in de samenwerking met mbo als intern in de bibliotheek.

Wat kunnen bibliotheken doen om de leesvaardigheid van jongeren te vergroten en hen met plezier te laten lezen? Samen met de bibliotheken Kennemerwaard, Amstelland en Haarlemmermeer heeft Probiblio een ondersteuningsprogramma ontwikkeld voor bibliotheken in Noord-Holland. Het programma geeft richting bij het invullen van activiteiten in het kader van het Leesoffensief. 

Jongeren spelen actief met taal en urban culture bloeit; tijd om te laten zien wat jongeren en de bibliotheek elkaar te bieden hebben. Hiphopinjebieb is gezamenlijke programmering, floating collecties en informele educatie rond hiphop/urban culture door en voor bibliotheken.

Onze adviseurs vertellen graag hoe jij jouw bibliotheek zo aantrekkelijk mogelijk kunt maken voor jongeren. Lees de volgende blogs en artikelen:

• Neem keuzestress weg bij jongeren: 6 tips
• 5 tips voor het inrichten van je bibliotheek

Bibliotheekinzicht.nl: De bibliotheek voor jongeren | Bibliotheekinzicht

Links over jongeren en leesbevordering:

• queerboeken.nl – Als je leest bekijk je de wereld door de ogen van een ander
• Ikvindlezenleuk.nl
• Leesadviezen.nl
• Voor inspiratie en bruikbare onderdelen: Praten over fictiefragmenten en Lezenslessen
• Leescoalitie lanceert pilot waarin games en lezen samenkomen (KB)
• Online YA-leesclub